Er bestaan diverse instrumenten om (vermoedens van) gedragsproblemen en -stoornissen of delinquent gedrag bij kinderen en jongeren te onderzoeken. Ze zijn onder te verdelen in instrumenten voor vroegsignalering, screening, diagnostiek en risicotaxatie.
Vroegsignalering
Vroegsignalering leidt tot de constatering dat er mogelijk sprake is van gedragsproblemen en -stoornissen. Vroegsignalering vindt plaats wanneer het vermoeden van problemen niet duidelijk is afgebakend tot een bepaald type probleem zoals een gedragsprobleem. Als bij vroegsignalering blijkt dat er gedragsproblemen aanwezig zijn, dan is verdere screening noodzakelijk.
Een voorbeeld van een breed vroegsignaleringsinstrument voor gedragsproblemen en -stoornissen is de 'Strengths and Difficulties Questionnaire' (SDQ). De SDQ wordt wereldwijd veel gebruikt, de psychometrische kwaliteit ervan is vrij goed.
Deze instrumenten zijn geschikt voor vroegsignalering van gedragsproblemen en -stoornissen:
-
Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)
ProfessionalsDe SDQ meet psychosociale problemen en sterke kanten van het kind en de invloed daarvan op het dagelijks functioneren.
-
Temperament en Karakter Vragenlijst (TCI)
ProfessionalsDe TCI is een instrument om persoonlijkheid en karakter te meten onder de algemene bevolking en psychiatrisch patiënten vanaf 15 jaar.
Screening
Screeningsinstrumenten worden in een later stadium gebruikt dan instrumenten voor vroegsignalering. Deze instrumenten worden ingezet om een kind specifiek op gedragsproblemen en -stoornissen te onderzoeken. Screening leidt tot de constatering of het kind gedragsproblemen of gedragsstoornissen heeft en zo ja in welke mate. Als het kind mogelijk een gedragsprobleem of -stoornis heeft, dan is vervolgonderzoek door een diagnosticus noodzakelijk.
Een instrument dat op gedragsstoornissen screent is bijvoorbeeld de 'Buss-Durkee Hostility Inventory-Dutch' (BDHI-D). De BDHI-D stelt de hostiliteit (vijandigheid) en neiging tot agressief gedrag vast.
Deze instrumenten zijn geschikt voor screening op gedragsproblemen en -stoornissen:
-
Agressievragenlijst (AGV)
ProfessionalsDe AGV brengt tijdens screening en diagnose in kaart of en in welke mate er sprake is van agressie bij kinderen en jongeren.
-
Beck Youth Inventories 2nd Edition - Nederlandstalige bewerking (BYI-2-NL)
ProfessionalsDit zijn vragenlijsten voor zelfrapportage om de beleving van kinderen en jongeren in kaart te brengen op gebieden als depressie en angst.
-
Buss-Durkee Hostility Inventory-Dutch (BDHI-D)
ProfessionalsDe BDHI is een zelfrapportage-instrument voor het vaststellen van hostiliteit & neiging tot agressief gedrag bij jongeren vanaf 15 jaar.
-
Child Behavior Checklist (CBCL)
ProfessionalsDe CBCL is een diagnostisch instrument om probleemgedrag en vaardigheden van kinderen/jongeren te kwantificeren.
-
Development and Well-Being Assessment (DAWBA)
ProfessionalsDe DAWBA is instrument van drie delen dat psychopathologie bij kinderen en jongeren (5-17 jaar) in beeld brengt. Lees meer over dit instrument.
-
Junior Nederlandse Persoonlijkheidsvragenlijst (NPV-J-3)
ProfessionalsDe NPV-J-3 is een vragenlijst die persoonlijkheidseigenschappen meet bij kinderen en adolescenten.
-
Klachtenlijst voor Adolescenten (KLAD)
ProfessionalsDe Klachtenlijst voor Adolescenten is een screeningslijst voor adolescenten van 12 tot 18 jaar met gedragsmoeilijkheden.
-
Minnesota Multiphasic Personality Inventory, jongerenversie (MMPI-A)
ProfessionalsMet de MMPI-A kunnen bij tieners allerlei typen klachten, problemen en persoonlijkheidsstijlen in kaart worden gebracht.
-
Sociaal Cognitieve Vaardigheden Test (SCVT)
ProfessionalsDe Sociaal Cognitieve Vaardigheden Test (SCVT) geeft een indicatie van het sociaal-cognitief functioneren in relatie tot de leeftijd van het kind.
-
Sociaal-Emotionele Vragenlijst (SEV)
ProfessionalsDe SEV meet in hoeverre kinderen problemen vertonen in hun sociaal-emotionele ontwikkeling.
-
Teacher's Report Form (TRF)
ProfessionalsDe (C-)TRF is de versie van de CBCL die leerkracht of leidster kan invullen. De vragenlijst geeft inzicht in het gedrag van het kind of de jongere.
-
Vragenlijst Emotionele Intelligentie Quotiënt (EIQ)
ProfessionalsDe Vragenlijst Emotionele Intelligentie Quotiënt meet de vaardigheden om met emoties om te gaan bij 8- tot en met 18-jarigen.
-
Vragenlijst Fundamentele Onthechting (VFO)
ProfessionalsDe Vragenlijst Fundamentele Onthechting brengt sociale onthechting, emotionele onthechting of een combinatie daarvan in kaart.
-
Vragenlijst over Ontwikkeling en Gedrag (VOG)
ProfessionalsDe VOG is een vragenlijst om de emotionele en gedragsproblemen van kinderen en jongeren met een verstandelijke beperking in kaart te brengen.
-
Vragenlijst voor Gedragsproblemen bij Kinderen 6-16 jaar (VvGK 6-16)
ProfessionalsDe VvGK meet de symptomen van de gedragsstoornissen ADHD, ODD en CD bij kinderen en jongeren tussen 6 en 16 jaar.
-
Vragenlijst voor Inventarisatie van Sociaal gedrag van Kinderen (VISK)
ProfessionalsDe VISK is een vragenlijst om sociale problemen van kinderen met een pervasieve ontwikkelingsstoornis in kaart te brengen.
-
Youth Self Report (YSR)
ProfessionalsDe Youth Self Report (YSR) is een vragenlijst waarop jongeren vragen beantwoorden over hun vaardigheden en emotionele en gedragsproblemen.
Diagnostiek
Diagnostische instrumenten stellen een gedragsprobleem of -stoornis vast. Instrumenten voor de diagnostiek van gedragsproblemen en -stoornissen zijn:
-
Agressievragenlijst (AGV)
ProfessionalsDe AGV brengt tijdens screening en diagnose in kaart of en in welke mate er sprake is van agressie bij kinderen en jongeren.
-
Buss-Durkee Hostility Inventory-Dutch (BDHI-D)
ProfessionalsDe BDHI is een zelfrapportage-instrument voor het vaststellen van hostiliteit & neiging tot agressief gedrag bij jongeren vanaf 15 jaar.
-
Classificatiesysteem Aard van de Problematiek - Jeugd (CAP-J)
ProfessionalsCAP-J bevat definities van problemen van jeugdzorg cliënten, en waarvoor cliënten begeleiding en behandeling ontvangen.
-
Kiddie-SADS-Present and Lifetime DSM-5 (K-SADS-PL)
ProfessionalsDe K-SADS-PL is een interview dat gebruikt kan worden om verschillende stoornissen te diagnosticeren bij kinderen van 6 tot 18 jaar.
-
Sociaal-Emotionele Vragenlijst (SEV)
ProfessionalsDe SEV meet in hoeverre kinderen problemen vertonen in hun sociaal-emotionele ontwikkeling.
-
Sociale Informatie Verwerkings Test (SIVT)
ProfessionalsDe SIVT meet de sociale informatieverwerking van jeugdigen om externaliserende gedragsproblemen te begrijpen.
-
Taxatielijst voor Ouderfunctioneren (TVO)
ProfessionalsDe Taxatielijst voor Ouderfunctioneren (TVO) verschaft jeugdhulpverleners inzicht in de kwaliteit van het functioneren van de ouder(s) die hulp zoeken.
-
Vragenlijst Emotionele Intelligentie Quotiënt (EIQ)
ProfessionalsDe Vragenlijst Emotionele Intelligentie Quotiënt meet de vaardigheden om met emoties om te gaan bij 8- tot en met 18-jarigen.
-
Vragenlijst voor Gedragsproblemen bij Kinderen 6-16 jaar (VvGK 6-16)
ProfessionalsDe VvGK meet de symptomen van de gedragsstoornissen ADHD, ODD en CD bij kinderen en jongeren tussen 6 en 16 jaar.
Lees ook
-
Richtlijnen bij gedragsproblemen
Richtlijnen bij gedragsproblemen
Lees meer over Richtlijnen bij gedragsproblemenRichtlijnen voor gedragsproblemen beschrijven de laatste stand van kennis in het vakgebied. Deze gelden ook als een vakinhoudelijke standaard. Lees meer.
Richtlijnen bij gedragsproblemen -
Erkende interventies bij gedragsproblemen
Erkende interventies bij gedragsproblemen
Lees meer over Erkende interventies bij gedragsproblemenVoor het voorkomen en verhelpen van gedragsproblemen en stoornissen bij kinderen en jongeren bestaan in Nederland erkende interventies. Lees hier meer.
Erkende interventies bij gedragsproblemen
-
Wat werkt bij gedragsproblemen?
Wat werkt bij gedragsproblemen?
ProfessionalsLees meer over Wat werkt bij gedragsproblemen?Hoe voorkom of verminder je gedragsproblemen en gedragsstoornissen, samen met ouders, kinderen en hun omgeving? Lees hier over effectieve interventies.
Wat werkt bij gedragsproblemen?
-
Hoe leg ik uit wat er aan de hand is?
Hoe leg ik uit wat er aan de hand is?
ProfessionalsLees meer over Hoe leg ik uit wat er aan de hand is?Kinderen en jongeren met gedragsproblemen en hun ouders zitten soms met vragen. Hoe leg je als professional uit waar gedragsproblemen vandaan komen?
Hoe leg ik uit wat er aan de hand is?
