Voor het vaststellen van symptomen van ADHD zijn diverse instrumenten beschikbaar. Deze instrumenten zijn te verdelen in instrumenten voor vroegsignalering, voor screening en voor diagnostiek.
Vroegsignalering
Vroegsignalering leidt tot de constatering dat er mogelijk sprake is van (het risico op) ADHD. Vroegsignalering vindt plaats wanneer het vermoeden van problemen niet duidelijk is afgebakend tot een bepaald type probleem zoals ADHD. Als er bij vroegsignalering blijkt dat er symptomen van ADHD aanwezig zijn, dan is verdere screening noodzakelijk.
Instrumenten die kunnen worden gebruikt voor de vroegsignalering van ADHD zijn:
-
Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ)
ProfessionalsDe SDQ meet psychosociale problemen en sterke kanten van het kind en de invloed daarvan op het dagelijks functioneren.
Andere vroegssignaleringsinstrumenten zijn de CBCL, TRF en YSR. Omdat deze instrumenten vrij lang zijn worden deze vooral ingezet voor screening. De CBCL, TRF en YSR worden hieronder bij screening gemeld.
Screening
Screeningsinstrumenten worden in een later stadium ingezet, wanneer er vermoedens van ADHD zijn.
Een voorbeeld van een screeningsinstrument is Sociaal Emotionele Vragenlijst (SEV). Deze vragenlijst onderzoekt vier clusters van gedragsproblemen, waaronder ADHD.
Instrumenten die kunnen worden ingezet bij de screening op ADHD zijn:
-
ADHD-vragenlijst (AVL)
ProfessionalsDe ADHD-vragenlijst is een instrument voor het screenen en diagnosticeren van gedragssymptomen van ADHD bij kinderen.
-
BRIEF-2 Vragenlijst executieve functies
ProfessionalsMet de BRIEF-2 Vragenlijst executieve functies kan men het gedrag van kinderen in de thuis- of schoolomgeving beoordelen.
-
Child Behavior Checklist (CBCL)
ProfessionalsDe CBCL is een diagnostisch instrument om probleemgedrag en vaardigheden van kinderen/jongeren te kwantificeren.
-
Childrens Communication Checklist Second Edition - Nederlandse bewerking (CCC-2-NL)
ProfessionalsDe Children's Communication Checklist verzamelt informatie over de communicatieve vaardigheden van kinderen van 4-15 jaar. Lees meer over het instrument.
-
Sociaal Cognitieve Vaardigheden Test (SCVT)
ProfessionalsDe Sociaal Cognitieve Vaardigheden Test (SCVT) geeft een indicatie van het sociaal-cognitief functioneren in relatie tot de leeftijd van het kind.
-
Sociaal-Emotionele Vragenlijst (SEV)
ProfessionalsDe SEV meet in hoeverre kinderen problemen vertonen in hun sociaal-emotionele ontwikkeling.
-
Teacher's Report Form (TRF)
ProfessionalsDe (C-)TRF is de versie van de CBCL die leerkracht of leidster kan invullen. De vragenlijst geeft inzicht in het gedrag van het kind of de jongere.
-
Test of Everyday Attention for Children (TEA-Ch)
ProfessionalsHet instrument Test of Everyday Attention for Children (TEA-Ch) brengt aandachtsproblemen bij kinderen tussen 6 en 16 jaar in kaart.
-
Vragenlijst voor Gedragsproblemen bij Kinderen 6-16 jaar (VvGK 6-16)
ProfessionalsDe VvGK meet de symptomen van de gedragsstoornissen ADHD, ODD en CD bij kinderen en jongeren tussen 6 en 16 jaar.
-
Youth Self Report (YSR)
ProfessionalsDe Youth Self Report (YSR) is een vragenlijst waarop jongeren vragen beantwoorden over hun vaardigheden en emotionele en gedragsproblemen.
Diagnostiek
Als uit de screening naar voren komt dat een kind mogelijk ADHD heeft, dan is verdere diagnostiek door een gedragswetenschapper noodzakelijk. Een voorbeeld van een diagnostisch instrument is de Kiddie-SADS-lifetime versie (K-SADS-PL). Dit semi-gestructureerde interview gebruikt de criteria uit het diagnostisch handboek voor psychiaters (DSM-III-R en DSM-IV) om zicht te krijgen op psychopathologie bij kinderen en jongeren. Instrumenten die bijdragen aan het stellen van de diagnose zijn:
-
ADHD-vragenlijst (AVL)
ProfessionalsDe ADHD-vragenlijst is een instrument voor het screenen en diagnosticeren van gedragssymptomen van ADHD bij kinderen.
-
BRIEF-2 Vragenlijst executieve functies
ProfessionalsMet de BRIEF-2 Vragenlijst executieve functies kan men het gedrag van kinderen in de thuis- of schoolomgeving beoordelen.
-
Classificatiesysteem Aard van de Problematiek - Jeugd (CAP-J)
ProfessionalsCAP-J bevat definities van problemen van jeugdzorg cliënten, en waarvoor cliënten begeleiding en behandeling ontvangen.
-
Kiddie-SADS-Present and Lifetime DSM-5 (K-SADS-PL)
ProfessionalsDe K-SADS-PL is een interview dat gebruikt kan worden om verschillende stoornissen te diagnosticeren bij kinderen van 6 tot 18 jaar.
-
Sociaal-Emotionele Vragenlijst (SEV)
ProfessionalsDe SEV meet in hoeverre kinderen problemen vertonen in hun sociaal-emotionele ontwikkeling.
-
Vragenlijst voor Gedragsproblemen bij Kinderen 6-16 jaar (VvGK 6-16)
ProfessionalsDe VvGK meet de symptomen van de gedragsstoornissen ADHD, ODD en CD bij kinderen en jongeren tussen 6 en 16 jaar.
Meer informatie over instrumenten voor het signaleren en diagnosticeren van ADHD is ook te vinden op de site van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie.
Lees ook
-
Hoe ga ik het gesprek aan over ADHD?
ProfessionalsLees meer over Hoe ga ik het gesprek aan over ADHD?Merk je dat een kind hyperactief of erg impulsief is? Je kunt dan met kind en ouders in gesprek gaan over wat er aan de hand is.
Hoe ga ik het gesprek aan over ADHD? -
Wanneer zijn verder onderzoek en behandeling nodig?
ProfessionalsLees meer over Wanneer zijn verder onderzoek en behandeling nodig?Als het kind last heeft van gedrag dat mogelijk ADHD is, kan verder onderzoek of behandeling nuttig zijn.
Wanneer zijn verder onderzoek en behandeling nodig? -
Wat heeft een kind met ADHD nodig?
ProfessionalsLees meer over Wat heeft een kind met ADHD nodig?Kinderen met ADHD hebben extra regelmaat, structuur en duidelijkheid van hun omgeving nodig. En vooral positieve aandacht.
Wat heeft een kind met ADHD nodig?
-
Instrumenten voor vroegsignalering, screening en diagnostiek van gedragsproblemen
Lees meer over Instrumenten voor vroegsignalering, screening en diagnostiek van gedragsproblemenVoor screening, vroegsignalering en diagnostiek van gedragsproblemen zijn instrumenten beschikbaar.
Instrumenten voor vroegsignalering, screening en diagnostiek van gedragsproblemen