Op deze pagina vind je informatie over armoede en onder andere over het bevorderen van gezond gedrag bij kinderen, het onderwijsachterstandenbeleid en het versterken van de ouder-kindinteractie.
Ervaringskennis
- Op Sterk uit armoede.nl kunnen ouders in contact komen met andere ouders die ervaring hebben met armoede.
- Stichting Kinderarmoede.nl is opgericht door mensen die zelf het opgroeien en opvoeden in armoede kennen. Samen met partners bestrijden ze kinderarmoede in Nederland door ouders en kinderen te versterken.
- Speaking Minds is er voor jongeren die willen meedenken over gemeentelijk beleid. En voor gemeentes die op zoek zijn naar meedenkers op het gebied van armoede, schulden, jeugdzorg en gezondheidszorg.
Kennis uit onderzoek en praktijk
- Alliantie Kinderarmoede is een samenwerking tussen ruim 230 organisaties uit het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en gemeentes die oplossingen bedenken en kennis uitwisselen voor de aanpak van kinderarmoede.
- Movisie heeft een themapagina Bestaanszekerheid en waardevol werken en een dossier Wat werkt bij de aanpak van armoede en schulden. Het dossier gaat in op welke werkzame elementen professionals kunnen inzetten om mensen te ondersteunen die te maken hebben met financiële problemen.
- De Kinderombudsman helpt kinderen en jongeren om voor hun rechten op te komen. Er is een themapagina vragen over armoede en een toolkit Het beste besluit voor iedereen die beroepsmatig beslissingen neemt over kinderen of jongeren, met het Kinderrechtenverdrag als kompas.
- Divosa is een kennisplatform, netwerk en belangenbehartiging voor gemeentelijke directeuren in het sociaal domein met drie themapagina's: Armoede en sociale uitsluiting, Kinderarmoede en Schuldhulpverlening.
- Kansfonds wil de uitsluiting van kwetsbare mensen voorkomen door lokale initiatieven op weg te helpen met een financiële bijdrage. Via de Kansenmonitor brengt het Kansfonds jaarlijks in beeld wat Nederlanders weten over kinderen in armoede. Zes jaar lang (2014-2019) is de aandacht voor opgroeien in armoede in een versnelling gezet en zijn 54 projecten gefinancierd.
- Het Nederlands Centrum voor Jeugdgezondheid (NCJ) is een innovatie- en kenniscentrum voor professionals in de jeugdgezondheidszorg en heeft het themadossier Aanpak armoede. De JGZ is een belangrijke schakel in het signaleren van armoede en in het ondersteunen van gezinnen in armoede bij de opvoeding van kinderen.
- Nibud informeert en adviseert over financiën van huishoudens. Professionals kunnen informatie vinden over onder andere schuldpreventie, woonlasten, koopkracht en budgetcoaching op de themapagina Armoedebeleid.
- Platform31 werkt aan krachtige, levendige steden, regio's en dorpen, samen met ministeries, provincies, steden, corporaties en marktpartijen. Het platform heeft een themapagina Armoede en schulden en een kennisdossier Armoede en schulden.
- Sam& is een samenwerkingsverband van Leergeld Nederland, Jeugdfonds Sport & Cultuur, Nationaal Fonds Kinderhulp en Stichting Jarige Job. Zij bieden een portaal waar ouders en intermediairs een aanvraag kunnen doen voor de voorzieningen die de organisaties bieden. Ze bieden hulp aan gemeenten en delen nieuws over de aanpak van kinderarmoede.
- Defence for Children (DfC) werkt internationaal en komt op voor de rechten van kinderen op basis van het VN-Kinderrechten-verdrag. De organisatie heeft een themapagina Armoede.
Voorkomen en verminderen ernstige stress bij jonge kinderen
- Themadossier over de gevolgen voor kinderen en het opgroeien en opvoeden in gezinnen als sprake is van Early Life Stress (NCJ).
- Dossier over intergrale vroeghulp (NCJ)
Versterken ouder-kindinteractie
- Een overzicht van interventies gericht op hechting en ouder-kindinteractie en voor de behandeling van hechtingsproblemen (NJi).
- Hechting en hechtingsproblemen (NJi)
- Themadossier hechting (NCJ)
- Richtlijn Problematische Gehechtheid over kinderen en jongeren die een problematische gehechtheidsrelatie hebben met hun (pleeg/adoptie)ouder.
- Informatie over het landelijk actieprogramma Kansrijke start gericht op de eerste duizend dagen van een kind.
Bevorderen ontwikkeling en onderwijskansen van kinderen
- Je kunt naar erkende interventies zoeken in de Databank Effectieve Jeugdinterventies op de thema's onderwijsachterstanden en ontwikkelingsstimulering.
- Informatie van het NJi over voor- en vroegschoolse educatie (vve).
- Informatie over de aanpak van schoolverzuim (NCJ).
- Handreiking van het Kenniscentrum Talentontwikkeling van de Hogeschool Rotterdam over wat het onderwijs kan doen om armoede te signaleren en kinderen en hun ouders te ondersteunen en stimuleren.
- De overheid heeft een onderwijsachterstandbeleid, waar voor- en vroegschoolse educatie onder vallen. Daarnaast is er het Actieplan Gelijke Kansen, een impuls om gelijke kansen in het onderwijs te bevorderen. Een evaluatie over deze extra maatregelen vindt u op deze website.
- De Gelijke Kansen Alliantie van het Ministerie van OCW.
- Het CBS heeft een dossier met de achterstandsscores per school en gemeente en links naar gerelateerde onderzoeken.
- Voor gemeenten heeft de VNG informatie over het gemeentelijk onderwijsachterstandenbeleid (goab).
- Informatie voor leerkrachten.
- Onderzoeks- en adviesbureaus in de educatieve sector: Sardes, Oberon en Vinci.
- Aanpak laaggeletterdheid: Tel mee met taal
- Stichting Lezen en Schrijven
- Stichting Lezen
- Op Onderwijskennis.nl van NRO is onderzoek en kennis over onderwijs te vinden.
Het bevorderen van gezond gedrag
- Bij het Loket Gezond leven van het RIVM is informatie te vinden over de relatie tussen armoede, schulden en gezondheid en de aanpak ervan.
- In het Loket Gezond leven zijn ook praktijkvoorbeelden te vinden van het bevorderen van gezond gedrag.
- Ook is er in het Loket Gezond Leven een overzicht van erkende leefstijlinterventies te vinden.
- NJi-pagina Hoe bevorder je een gezonde leefstijl bij kinderen en jongeren?
- Dossier over gezondheid (NCJ).
- Een review over de rol van opvoeding en psychosociale factoren binnen interventies voor kinderen en jongeren met overgewicht, met aanbevelingen voor professionals.
- Informatie over het Nationaal Programma Preventie Gezond en Actief Leven is te vinden op de website van de Rijksoverheid.
- De websites die onderdeel zijn van het Nationaal Programma Preventie Gezond en Actief Leven: Alles is gezondheid, Jongeren op Gezond Gewicht, Gezonde school en Gezonde schoolkantine.
- Er wordt onderzoek gedaan naar de effectiviteit en doelmatigheid van de interventies rond 'Gezond en Actief Leven'.
- In het rapport Ouderbetrokkenheid in leefstijlinterventies in het onderwijs wordt ingegaan op de werkzame elementen van ouderbetrokkenheid als onderdeel van leefstijlinterventies in het primair-, voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs.
- Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de zorg voor jongeren tot achttien jaar. Een belangrijk doel van de Jeugdwet is het voorkomen van zware vormen van jeugdhulp. Op de website van het Loket Gezond Leven is een piramide van zorg en een preventiematrix te vinden.
Psychosociale problemen
- Meer informatie over de aanpak van psychosociale problemen en effectieve interventies vindt u in de Richtlijn Psychosociale problemen (NCJ)
- Overzicht van effectieve elementen in programma's om jeugdigen sociaal vaardiger en weerbaarder te maken.
- Informatie over effectieve jeugdhulp (NJi).
- In de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het NJi vindt u interventies over onder meer het verminderen van gedragsproblemen en emotionele problemen.
- Dossier Integrale vroeghulp (NCJ).
Kindermishandeling
- Meer informatie over wat werkt bij kindermishandeling.
- Informatie over kindermishandeling (NJi).
- Dossier Kindermishandeling.
- Richtlijn Kindermishandeling jeugdhulp en jeugdbescherming.
- Richtlijn Kindermishandeling NCJ.
Versterken opvoeding en ondersteuning ouders
- Twee voorbeelden van gemeenten die ouders eerst helpen om problemen zelf op te lossen.
- Bekijk de tien veelvoorkomende vragen en problemen bij opgroeien en opvoeding en het landelijk aanbod van erkende interventies die daarbij horen.
- Informatie over opvoeden en ouderschap.
- Publicatie NJi over wat werkt bij opvoedsteun
- Richtlijn Opvoedingsondersteuning (NCJ)
- Het NCJ heeft een dossier over ouderschap met onder meer de ouderschapstheorie en het bufferdenken van Alice van der Pas.
- Een overzicht van effectieve levensvaardigheden in relatie tot ouderschap en opvoeden.
- Het lectoraat Ouderschap en Ouderbegeleiding.
- Dossier mediaopvoeding NCJ.
- De NJi-pagina Laagdrempelige hulp bij alledaagse vragen van ouders.
Bevorderen sociale netwerken ouders
- Twee voorbeelden van gemeenten die ouders eerst helpen om problemen zelf op te lossen.
- Deze brochure geeft tips en werkwijzen hoe je als opvoedprofessional samen met ouders en mensen in hun omgeving kunt werken aan de opvoeding en ontwikkeling van kinderen.
- Meer informatie over wat werkt bij het versterken van het sociale netwerk van gezinnen.
- Bij Movisie is informatie te vinden over het werken met sociale netwerken.
Signaleren en bejegening
- In de handreiking 'Omgaan met armoede op scholen' (Lusse & Kasselberg, 2020) is een signaleringlijst opgenomen die ontwikkeld is door samenvoeging van verschillende lijsten.
- Hulpmiddelen om financiële problemen en schulden te signaleren zijn te vinden op de websites van Movisie en het Nibud.
- Een 'klantreis' voor het herkennen en oplossen van problematische schulden voor sociale professionals in wijkteams is te vinden op de website van Movisie.
- Verder is er voor deze professionals een E-learning voor wijkteams om financiële problemen te signaleren en te begeleiden.
- Onderzoek door het Verwey-Jonker Instituut en de Hogeschool Utrecht naar welke rol jeugdprofessionals kunnen spelen bij onder meer het signaleren van armoede en schulden is te vinden op de website van het Verwey-Jonker Instituut.
- Op de website van Preventief op Maat is de toolkit 'Kinderen in armoede zien!' te downloaden. Een van de invalshoeken is armoede signaleren. Daarnaast wordt ingegaan op schaarste en (zelf)redzaamheid, veerkracht versterken/executieve functies en geld en geweld.
- Bij de Sociale Alliantie Armoede is de uitgave Armoede Beleven te vinden, met tips hoe je effectief kunt communiceren en voorbeelden van ervaringsverhalen en lokale aanpakken.
