Samenwerken met ouders. Wat heb je als schoolleider te doen?

Visie op samenwerken met ouders 

Een gezamenlijke visie op wat de school belangrijk vindt in de samenwerking met ouders, geeft het schoolteam richting. Als schoolleider ben je de aangewezen persoon om het initiatief te nemen voor het opstellen van zo'n visie.  

• Formuleer samen met jouw schoolteam wat de samenwerking met ouders voor jullie school betekent. Waar ligt op dit moment de nadruk: op informeren, participeren, ouderbetrokkenheid of partnerschap? Lees meer bij Gelijkwaardige samenwerking tussen school en ouders.
• Bedenk waar jullie naartoe willen groeien. Welke doelen streef je na? Wat loopt nu al goed en waar liggen de knelpunten? Welke verandering wil je zien en waaraan zou je die kunnen zien? Bepaal samen welke verbeterpunten met voorrang aandacht krijgen.
• Bedenk hoe je ouders betrekt bij het opstellen van de visie. Als schoolteam draag je de visie uit en leg je deze vast in beleidsdocumenten zoals het schoolplan, schoolgids of het jaarplan. 

Kwaliteitsbeleid 

De samenwerking met ouders is geen losse activiteit of apart project, maar onderdeel van de onderwijskwaliteit en schoolontwikkeling. Daarom is het belangrijk om aan de visie op de samenwerking met ouders meetbare doelen te verbinden en te controleren of die gehaald worden. 

• Denk vooraf na hoe je gaat meten of de doelen zijn gehaald.
• Evalueer regelmatig hoe het schoolteam en de ouders de samenwerking ervaren. Verzamel feedback via ouderpolls, evaluaties van ouderavonden, informele gesprekken in kleine setting, gesprekken in ouderpanels, ondernemings- of medezeggenschapsraad.
• Vraag ook naar de input van leerlingen. Dit draagt bij aan de pedagogische driehoek tussen ouder, kind en school.
• Neem de verbeterpunten die hier uitkomen op in het jaarplan. 

De waarde van leerlingparticipatie in het basisonderwijs

Professionalisering van het schoolteam 

Als schoolleider speel je een belangrijke rol in het toerusten van jouw team voor de samenwerking met ouders. Veel (startende) leraren geven aan dat ze zich soms onzeker en handelingsverlegen voelen in oudergesprekken, zeker als er sprake is van spanning in de relatie met ouders. 

• Als schoolleider kun je studiedagen, teamtrainingen en intervisie organiseren over het omgaan met spanningen en emoties in het oudercontact, communicatie bij taalbarrières en inclusief handelen.
• Het kan helpen om te werken aan gespreksvaardigheden van leraren voor het opbouwen van vertrouwen en partnerschap met ouders. Biedt leraren niet alleen kennis aan, maar laat hen die vaardigheden ook oefenen. Gebruik daarvoor praktijkgerichte vormen, zoals rollenspellen, observaties of casusbesprekingen.
• Creëer ruimte voor leren tussen teamleden onderling. Laat ze met elkaar meekijken en dilemma's en goede praktijkervaringen uitwisselen. Door een reflectieve cultuur maak je het makkelijker om van fouten te leren en professionele groei te stimuleren. 

Een schoolcultuur waarin alle ouders zich welkom voelen

Als schoolleider werk je ook aan de schoolcultuur. Je streeft naar een inclusief schoolklimaat waarin alle ouders zich welkom en serieus genomen voelen.  

• Laat in je eigen gedrag zien dat je zichtbaar en benaderbaar bent voor ouders door aanwezig te zijn op het schoolplein, op ouderavonden en op andere schoolbijeenkomsten. Je informeert ouders niet alleen, maar gaat ook actief op zoek naar hun inzichten en ervaringen, neemt deze serieus en laat zien dat hun stem waardevol is voor de school.
• Maak informele ontmoetingen voor ouders mogelijk. Denk aan koffiemomenten, gesprekken over thema's die bij ouders leven, gezamenlijke lunches en vieringen waarin meerdere tradities zichtbaar zijn, zoals Eid al-Fitr, Holi, Chinees Nieuwjaar en Kerstmis.
• Ouders verschillen in achtergrond, taal, opleidingsniveau en verwachting. Erken diversiteit, wees bewust inclusief zodat iedere ouder zich welkom voelt. Geef ruimte voor de verhalen en tradities van ouders. Lees ook Samenwerken met ouders met een andere achtergrond dan jijzelf.
• Betrek ouders bij projecten en themavieringen, niet alleen om mee te helpen hulpouders, maar ook als gesprekspartner over de invulling. Laat ruimte voor initiatieven van ouders zelf.
• Geef ouders structurele vormen van inspraak via de ouderraad, medezeggenschapsraad, klankbordgroepen of ouderpanels. Laat zien wat je met hun inbreng doet. Inspraak heeft pas betekenis als de invloed ervan op de besluitvorming zichtbaar is.
• Ouders kunnen elkaar onderling helpen. Een ouder die bekend is met het reilen en zeilen op school, een zogenoemde sleutelouder, kan helpen het vertrouwen te winnen bij ouders die afstand voelen tot school. Laat actieve ouders andere ouders persoonlijk uitnodigen of meenemen naar bijeenkomsten.
• Probeer een brug te slaan tussen de school en de wijk, zodat de school geen eiland is maar een plek in de gemeenschap. Weet wat er speelt in de wijk. Zoek hiervoor contact met wijkpartners, zoals het wijkteam, jeugdwerk en sportcoaches. 

Meer informatie

Hoe benut je als school de kracht van de wijk?Hoe bouw je met ouders aan een positief schoolklimaat?Oud-intern begeleider Hoda Yamani over de samenwerking tussen school en ouders