Wat is gesloten jeugdhulp?

Gesloten jeugdhulp is een vorm van jeugdhulp met verblijf voor jongeren tussen 12 en 18 jaar. Deze jongeren vormen door hun problemen een gevaar voor zichzelf of hun omgeving. Ook is het  met lichtere vormen van hulp niet gelukt om hen te beschermen. Het is een vorm van hulp waarbij de vrijheid van jongeren wordt beperkt en zorg verplicht kan worden opgelegd. Dit kan alleen als het van de wet mag en aan noodzakelijke randvoorwaarden is voldaan.

Ingrijpend middel

Een plaatsing in de gesloten jeugdhulp heeft een grote impact op jongeren en hun ouders. Jongeren kunnen daar zonder toestemming niet naar buiten. Ook krijgen ze soms te maken met andere vrijheidsbeperkende maatregelen zoals gedwongen afzondering in een isoleercel of fixatie. Lees meer bij Vrijheidsbeperkende maatregelen, wat zijn dat?

Vormen van gesloten jeugdhulp

Er zijn verschillende vormen van gesloten jeugdhulp:

JeugdhulpPlus

Gespecialiseerde jeugdhulp met verblijf in een gesloten accommodatie. Hier wonen jongeren met meerdere en complexe problemen. Denk aan jongeren die zowel gedragsproblemen hebben als verslaafd zijn, een verstandelijke beperking hebben en thuis problemen hebben.

De hulp is voor jongeren die niet geholpen worden met lichtere vormen van jeugdhulp. Zonder behandeling vormen zij een risico voor zichzelf of anderen. Voor deze behandeling is een machtiging gesloten jeugdhulp nodig. Twee instellingen hebben een afdeling voor Zeer Intensieve Kortdurende Opvang en Stabilisatie (ZIKOS). Inmiddels heeft de overheid besloten om de komende jaren plaatsingen in de JeugdhulpPlus af- en om te bouwen.

High en Intensive Care

De High en Intensive Care is een ggz-kliniek of afdeling in een ziekenhuis voor kinderen en jongeren met ernstige psychiatrische problemen. De opname kan vrijwillig zijn of onvrijwillig met een machtiging van de kinderrechter.

Orthopedagogisch behandelcentrum

Een orthopedagogisch behandelcentrum (OBC) behandelt jongeren met ernstige gedragsproblemen en een lichte verstandelijke beperking. Het gaat om jongeren die vaak al een lange hulpverleningsgeschiedenis hebben. Deze jongeren hebben hoog specialistische zorg nodig. Dat kan in een open of een gesloten omgeving. Een aantal OBC's behandelt ook Sterk Gedragsgestoord Licht Verstandelijk Beperkte Jongeren (J-SGLVB). Zij krijgen intensieve zorg in een gesloten omgeving. OBC's kunnen op basis van de Wet zorg en dwang onvrijwillige zorg leveren en gesloten behandeling toepassen.

Wie besluit tot een gesloten plaatsing?

Iemands vrijheid mag niet afgenomen worden zonder toestemming van de rechtbank. Alleen een rechter kan een machtiging geven voor een onvrijwillige gesloten opname van een jongere in de JeugdzorgPlus, een ggz-instelling of een OBC.

Wie voert de gesloten jeugdhulp uit?

Jongeren mogen alleen bij geregistreerde zorgaanbieders voor gesloten jeugdhulp worden geplaatst. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering. Zodra de kinderrechter een machtiging afgeeft, hebben gemeenten een 'leveringsplicht'. Zij kopen dan een plek in de gesloten jeugdhulp in, bij voorkeur in de eigen regio.

In het geval van gedwongen opname in een ggz-instelling of OBC moeten de zorginstellingen geregistreerd staan in het locatieregister voor zorgaanbieders in de verplichte zorg. Een verplichte opname is alleen mogelijk als de instelling daarvoor volgens het register geschikt is.

Cijfers over JeugdzorgPlusForensische jeugdpsychiatrie (Kenniscentrum-kjp.nl)Kwaliteitscriteria Orthopedagogische Behandel Centra (OBC)Landelijk Kenniscentrum LVBKijk op JeugdzorgPlusJeugdzorgPlusJeugdinrichtingen (Dji.nl)Wat is HICVrijheidsbeperkende maatregelen terugdringen

Anne Addink