Jeugdbescherming: meer rechten voor gezin

Ouders krijgen vanaf 1 januari gratis bijstand van een jeugdrechtadvocaat wanneer de kinderrechter een beslissing gaat nemen over beëindiging van hun ouderlijk gezag. In de loop van het jaar krijgen ouders ook bij een uithuisplaatsing gratis rechtsbijstand. Dat schrijf minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming in een brief aan de Tweede Kamer.

De komende anderhalf jaar is er kosteloze rechtsbijstand voor ouders die te maken krijgen met beëindiging van hun gezag of uithuisplaatsing van hun kind. Weerwind trekt daar 6 miljoen euro voor uit. Voor gezagsbeëindiging gaat de rechtsbijstand al op 1 januari in; voor uithuisplaatsingen denkt de minister dat het rond 1 juli kan ingaan. In de loop van 2024 wil hij beslissen of ouders voortaan standaard gratis rechtsbijstand krijgen.

Perspectiefbesluit

Verder wil Weerwind ouders meer invloed geven op het perspectiefbesluit over hun kind. Dat is de beslissing over het toekomstperspectief het kind: gaat het opgroeien bij de eigen ouders of in bijvoorbeeld een pleeggezin of gezinshuis? De minister vraagt de gecertificeerde instellingen uiterlijk in het eerste kwartaal van 2023 hun werkwijze aan te passen. Ze moeten het perspectiefbesluit bespreken met ouders en kinderen, de reden ervoor schriftelijk vastleggen en het besluit voorleggen aan de kinderrechter. Voor de lange termijn werkt Weerwind aan een wetsvoorstel over het perspectiefbesluit.

Bezoekregeling

Weerwind wil ook dat jeugdbeschermers bij een uithuisplaatsing afspraken over een bezoekregeling schriftelijk vastleggen. Dat geeft ouders en kinderen de mogelijkheid om bij de kinderrechter tegen de regeling in beroep te gaan. Voor de lange termijn wil Weerwind wettelijk regelen dat er na een uithuisplaatsing direct een omgangsplan komt voor het contact tussen ouders en kind, en dat zij dat door de kinderrechter kunnen laten toetsen.

Investeren in samenwerking

Het is belangrijk dat de rechten van ouders en kinderen goed geregeld zijn, zegt Agnes Derksen van het Nederlands Jeugdinstituut. 'Deze maatregelen voorzien in de behoefte van ouders. Maar op de langere termijn helpt verdere juridisering van de jeugdbescherming niet. Het risico daarvan is dat jeugdbeschermers en ouders tegenover elkaar komen te staan in de rechtbank, terwijl vertrouwen tussen hen juist essentieel is om de problemen in het gezin op te lossen. Om de rechtsbescherming van ouders en kinderen werkelijk te verbeteren is het juist nodig om te investeren in de samenwerking tussen het gezin en jeugdbeschermer.'

'Belangrijke beslissingen in het leven van ouders en kinderen moet je zo veel mogelijk samen nemen, zodat ze voor iedereen duidelijk zijn', vervolgt Derksen. 'Dan kunnen ouders begrijpen waarom veranderingen nodig zijn, ook in een tijd die voor hen heel stressvol is. Daarvoor is het essentieel dat ze samen een verklarende analyse maken van wat er aan de hand is in het gezin en welke hulp nodig is. Daarnaast kan het betrekken van steunfiguren uit de omgeving van het gezin het vertrouwen in de jeugdbescherming versterken. Dan kun je samen de stappen zetten die nodig zijn om de situatie in het gezin te verbeteren.'

Bron: Ministerie van Justitie en Veiligheid

Meer informatie

Kamerbrief