Mediaopvoeding: wat speelt er?

Gezond omgaan met media

Kinderen en vooral jongeren zijn veel met media bezig. Er is op dit moment veel debat over hoe kinderen, jongeren en hun opvoeders daarmee moeten omgaan. Voorbeelden van vragen daarover zijn: Wat is gezond mediagebruik eigenlijk? Vanaf welke leeftijd geef je je kind een smartphone? Mogen telefoons de klas nog in of leiden ze vooral af?

• Hoe help ik mijn kind verantwoord media te gebruiken?
• Welke apps, websites, games en series zijn geschikt voor mijn kind?
• Hoe krijg ik mijn kind zover dat het minder gamet? (Noordhollands Dagblad, 2022)
• Podcast De Jeugdkantine over sociale media: zijn mobieltjes gif in de klas?
• Smartphonebeleid op school: deze stappen helpen je op weg (Kennisnet.nl)

Sociale media en de invloed op mentaal welbevinden

In het nieuws kom je veel berichten tegen die gaan over de invloed van sociale media op het mentale welbevinden van jongeren. Wat doet het gebruik van filters eigenlijk met het zelfbeeld van jongeren? Welke invloed hebben personen als Andrew Tate op hoe jongeren naar de wereld kijken? En welke positieve invloeden zijn er?

• Hoe ga ik als ouder om met influencers?
• Dit vinden jongeren zelf van sociale media
• The Anxious Generation of geen paniek? Wetenschappers over de invloed van sociale media (Pointer.kro-ncrv.nl)

Opvoedvragen van ouders en opvoeders

Ouders en opvoeders krijgen niet altijd alles mee. En dat hoeft ook niet. Maar opvoeders ervaren mediaopvoeding ook vaak als ingewikkeld. Hoe blijf je op de hoogte? Welke regels maak je?

• Schermverbod voor de kinderen op vakantie? Zo radicaal hoeft het niet (RTL Nieuws, 2023)
• Hoe lang mag mijn kind per dag achter een beeldscherm?
• Publicatie Jongeren begeleiden bij hun online levens (voor professionals)
• Hoe praat ik met ouders over mediagebruik (voor professionals)

Digitale ongelijkheid

Hoe kwetsbaarder iemands maatschappelijke positie is, hoe moeilijker het is om toegang te krijgen tot internet. En om de juiste digitale vaardigheden te leren. En daardoor om erbij te horen. Zo zagen we in coronatijd dat niet alle leerlingen gelijke toegang hadden tot afstandsonderwijs. En waar je offline de nieuwste Nikes moet hebben, heb je in Fortnite een goede skin of een dansje nodig. Dat maakt de kinderen bovendien kwetsbaarder voor de risico's van de gedigitaliseerde samenleving. Denk bijvoorbeeld aan online pesten, blootstelling aan geweld, verslaving of delinquent groepsgedrag.

• Onderzoeksprogramma Jeugd en digitalisering – impact op identiteitsontwikkeling, relaties en kansengelijkheid
• Beroepskrachten over het mediagebruik van jeugdigen met een beperking
• Essaybundel Kinderrechten in de digitale wereld (UNICEF)
• Landelijke agenda Jong & Online (MindUS, UNICEF en de Gemeente Amsterdam)

De impact van kunstmatige intelligentie

Kunstmatige intelligentie is veel in het nieuws en dat zorgt voor vragen over de impact op kinderen. Zeker door de brede beschikbaarheid en toepassing krijgen kinderen er steeds meer mee te maken. Zo zijn er veel vragen over wat het gebruik van tools als ChatGPT eigenlijk betekent voor het onderwijs. En kinderen kunnen negatief beïnvloed worden door het gebruik van MyAI in Snapchat. Er is ook nog weinig over bekend.

• Online hypes: hoe ga ik daar als ouder mee om?
• FAQ ChatGPT: veelgestelde vragen over ChatGPT in het onderwijs (Kennisnet, 2023)

De macht van de grote platforms en hun algoritmes

Kinderen en jongeren brengen veel van hun tijd door op plekken die worden beheerd door commerciële bedrijven. Deze ruimten worden gedreven door verdienmodellen. Dat staat vaak op gespannen voet met hun welbevinden. Vragen die hier een rol spelen zijn bijvoorbeeld: Aan welke voorwaarden moet de digitale wereld als leefomgeving voldoen? En wie mag daar de macht hebben?

• Niet om de knikkers, maar om het spel (Mulock Houwerlezing, 2022)
• Leerlingen veilig online: 'Op internet is alles. En internet is niet neutraal' (Netwerk Mediawijsheid, 2023)
• Dossier: privacy en gegevensverwerking (Netwerk Mediawijsheid)