Op het gebied van jeugd en media zijn er nauwelijks meetinstrumenten voor de signalering, screening, diagnostiek of behandeling van kinderen en jongeren met problematisch mediagedrag. Dit komt onder andere door het ontbreken van goede richtlijnen voor 'gezond en bewust' mediagebruik.
Geen erkende stoornissen
De verslavingszorg en geestelijke gezondheidszorg merken op dat compulsief beeldschermgebruik lijkt toe te nemen, zowel bij volwassenen als bij jongeren. De meeste verslavingsinstellingen hebben testen om te meten of het mediagebruik problematisch is.
Internet- en gameverslaving zijn echter nog geen erkende stoornissen volgens de DSM-V. De testen geven dus hooguit een indicatie van problematisch gedrag. Voor problematisch gamen is bijvoorbeeld een zelftest ontwikkeld om overmatig online gamen te kunnen signaleren: Gameadviesopmaat.
Competent mediagedrag
In 2013 heeft Mediawijzer.net het Competentiemodel Mediawijsheid geïntroduceerd. Het model omvat een omschrijving van 10 competenties rond begrip en gebruik, communicatie- en strategievaardigheden. Het competentiemodel is nog niet gevalideerd. Stichting Leerplan Ontwikkeling (SLO) heeft voor kinderen in het primair en voortgezet onderwijs diverse criteria geformuleerd als 21e-eeuwse vaardigheden. Kennisnet heeft als ondersteuning voor het onderwijs de checklist Digitale geletterdheid in het onderwijs uitgebracht.
Wetenschappelijke instrumenten
Voor wetenschappelijke doeleinden bestaan diverse instrumenten om het mediagedrag van kinderen of jongeren in kaart te brengen, of om de effecten van het mediagebruik te meten. In Nederland is vooral het onderzoekscentrum Jeugd en Media van de Universiteit van Amsterdam (internationaal bekend als Center for research on Children, Adolescents and the Media - CcaM) actief in het vaststellen van effecten van de media op kinderen. CcaM heeft onderzoeksinstrumenten ontwikkeld op de volgende terreinen:
- individuele kind-kenmerken inzake media-effecten
- mediërende kenmerken inzake media-effecten
- ouderlijke begeleiding van mediagebruik
