Hoe maak je beleid voor kansengelijkheid op school?

Stap 1: Analyse van leerlingpopulatie en schoolidentiteit 

De keuzes die je maakt om kansengelijkheid te bevorderen, vloeien voort uit een analyse van de leerlingpopulatie en van de identiteit van jouw school. Deze analyse vormt de basis voor een gedeelde en gedragen visie.

Leerlingpopulatie

Kansenongelijkheid in het onderwijs betekent dat leerlingen met vergelijkbare talenten en capaciteiten niet dezelfde resultaten behalen. Complexe en onderling samenhangende factoren dragen bij aan deze ongelijkheid. Zoals de thuissituatie, verschillende sociaaleconomische achtergronden of vooroordelen. De combinatie van factoren die kansenongelijkheid veroorzaken, verschilt per school. Daarom is het waardevol om in kaart te brengen met welke uitdagingen jouw leerlingen te maken hebben. 

Dit doe je door vragen te stellen die ertoe doen in jouw omgeving, zoals: 

• Wat zijn kenmerken van de wijk waarin je school staat? Bijvoorbeeld het gemiddelde inkomen, het aantal huishoudens onder de armoedegrens of het aantal huishoudens in de schuldsanering.
• Hoeveel kinderen groeien op in armoede op deze school?
• Hoeveel leerlingen spreken thuis Nederlands?

Schoolidentiteit

Daarnaast is het belangrijk om te reflecteren op je eigen school. Wie zijn jullie als team? Welke visie hebben jullie op onderwijs? En hoe krijgt kansengelijkheid daarin een plek? Je kunt ook kijken naar andere scholen in de buurt. Wat doen zij op dit vlak? Zijn er aanpakken die aansluiten bij jullie werkwijze? En is samenwerking met een andere school misschien waardevol?

Stap 2: Ambities formuleren

Op basis van de analyse bepaal je als school een duidelijke koers: je formuleert ambities. Kies hierbij één of meerdere thema's die prioriteit krijgen, passend bij jullie visie op kansengelijkheid. Gaat de focus bijvoorbeeld naar het verbeteren van taalvaardigheid en leesniveau? Of ligt het accent op het verrijken van het cultureel kapitaal van leerlingen?

Lees meer over de verschillende soorten kapitaal bij Wat is kansengelijkheid in het onderwijs?

Ambitie vertalen naar doelen

Zodra de ambitie is vastgesteld, vertaal je deze naar concrete en meetbare doelen. Door duidelijke keuzes te maken, bepaal je niet alleen wat je wél doet, maar ook waar je bewust niet voor kiest. Deze focus helpt om in je beleidsplan concrete stappen uit te werken om jullie doelen te realiseren.

Mogelijke thema's binnen het beleidsplan

Stap 3: Proces vastleggen en uitvoeren

Het is essentieel om de ambitie en concrete doelen te vertalen naar de praktijk. Dit vraagt om een helder en gedragen proces. Maak daarom afspraken over wie wat doet, wanneer dit gebeurt en op welke manier jullie de voortgang monitoren. Zorg voor een duidelijke rolverdeling binnen het team en betrek waar nodig externe partners, ouders en het schoolbestuur. Je behoudt focus door te werken met een planning en meetmomenten. Ook kun je zo tijdig bijsturen als resultaten achterblijven of omstandigheden veranderen. Regelmatige evaluatiemomenten met het team helpen om successen te vieren, knelpunten te bespreken en samen te reflecteren op de aanpak. Zo groeit kansengelijkheid uit van een beleidsambitie tot een levende praktijk in de school.