Jongeren met suïcidaal gedrag in de gesloten jeugdhulp helpen

Waar je ook werkt in de gesloten jeugdhulp, de kans is groot dat je te maken krijgt met suïcidaal gedrag van jongeren. Hoe reageer je daarop zonder vrijheidsbeperkende maatregelen te gebruiken?

Afzonderen helpt niet tegen suïcidegedachten

Een afzonderingsruimte geeft een jongere weinig mogelijkheden om suïcide te plegen. Maar het is geen plek waar zelfmoordgedachten en -gevoelens minder worden. Jongeren die uit bescherming tegen zichzelf afgezonderd worden, ervaren dit vaak eerder als straf dan als bescherming. Depressieve en suïcidale gevoelens worden in een afzonderingsruimte in veel gevallen juist erger. Zie afzondering daarom alleen als uiterst redmiddel voor de veiligheid van een jongere. En als je deze maatregel toch neemt, zorg dan dat er altijd iemand bij de jongere blijft.

Wat helpt tegen suïcidale gedachten?

Om suïcidale gedachten of gevoelens te laten afnemen, kun je verschillende dingen doen.

Werk aan een vertrouwensband

Zorg dat je als jeugdprofessional een goede band hebt met de jongeren en zij jou vertrouwen. Als die band sterk is, kunnen jullie makkelijker praten over suïcidaliteit. Dat komt doordat ze zich dan veiliger voelen om erover te durven praten.

Ga met ons wandelen, leer ons kennen, toon belangstelling en geef ons af en toe een knuffel.

Praat over suïcidale gedachten

Er zelf over beginnen werkt preventief. Jongeren willen dat jeugdprofessionals vaker het gesprek openen over suïcidaliteit. Doe dat zonder te oordelen. Zie je dat een jongere zich meer terugtrekt op de groep, er vaak moe uitziet en in zichzelf gekeerd is? Vraag op een rustig moment of degene misschien nadenkt over zelfmoord. Stel de volgende vragen:

• Denk je weleens dat je niet meer wilt leven?
• Hoe is het voor je om aan zelfdoding te denken?
• Hoe sterk zijn je gedachten over zelfdoding?
• Heb je al concrete plannen?
• Heb je het met anderen over deze gedachten gehad?
• Hoe kan ik je helpen?

De VraagMaar-app kan je hierbij helpen.

Professionals denken: als we erover beginnen, wordt iedereen suïcidaal en gaan er doden vallen. Maar dat is helemaal niet waar.

Werk traumasensitief

Let op de trauma's die de suïcidaliteit van de jongere kunnen veroorzaken. Stel bijvoorbeeld de vraag: 'Wat is er allemaal met jou gebeurd waardoor je zo wanhopig bent?' Zorg zo nodig dat de jongere traumabehandeling krijgt.

Zorg voor een positieve, open en veilige leefomgeving

Een fijn leefklimaat heeft een positief effect op de mentale gezondheid van de jongeren. Dit kan ervoor zorgen dat jongeren geen tot minder suïcidale gedachten krijgen of zelfmoordpogingen doen.

Betrek de omgeving van de jongere

Wanneer jongeren aangeven zich suïcidaal te voelen, kan het fijn voor ze zijn als er een familielid mag langskomen of mag blijven logeren.

Hulpmiddelen rondom suïcidaliteit bespreken

Handelingsverlegenheid komt vaak voor. Het is ook een moeilijk onderwerp. Je wilt voorkomen dat jongeren zichzelf pijn doen of erger, maar dat is moeilijk als ze niet over hun gedachten praten. Er zijn hulpmiddelen om dit te signaleren en wat je kunt doen als je wel van die gedachten afweet:

• Gebruik praatplaten of de werkkaart van de GGZ om het gesprek aan te gaan.
• Volg een training suïcidepreventie voor meer zelfvertrouwen, kennis en vaardigheden in het omgaan met suïcidaal gedrag.
• Gebruik de leidraad suïcidepreventie in de gesloten jeugdzorg en de leidraad suïcidepreventie bij jongeren om te weten wat je in verschillende situaties kunt doen.

Jongeren met een lichte verstandelijke beperking helpen

Jongeren met een lichte verstandelijke beperking (lvb) zijn extra gevoelig voor suïcidale gedachten en suïcidaal gedrag. Je moet weten hoe je aansluiting vindt en kunt communiceren met deze jongeren. Dan kun je dezelfde tips gebruiken voor jongeren zonder en met leen vb. Deze factsheet helpt bij het ondersteunen van jongeren met een lvb die suïcidale gedachten hebben.

Zelf advies vragen bij zorgen over jongere

Jij kunt ook terecht bij 113 zelfmoordpreventie. Bijvoorbeeld omdat je je zorgen maakt over een jongere en advies nodig hebt. Hiervoor heeft 113 een 'collegiale overleglijn', waarop psychologen op werkdagen tussen 10.00 en 16.00 uur bereikbaar zijn: 020-311 3888.

Meer informatie

Luister de podcast over acute suïcidaliteit en zelfdoding onder jongerenLuister de podcast over hoe je in gesprek kunt gaan met suïcidale jongerenBekijk de video over suïcidaliteit in de jeugdzorgplusBekijk de korte film Stil gevechtToolkit suïcidepreventie van 113Vraag Maar Suïcide Preventie Training

Alle pagina's over gesloten jeugdhulp