Wat is stabiele ondersteuning?

Stabiele ondersteuning speelt mee bij: de relatie met de hulpverlener, de woonplek en de organisatie van de begeleiding en informatievoorziening. Wanneer deze aspecten goed georganiseerd zijn, ervaren jongeren de begeleiding als stabiel en steunend. Er is pas sprake van stabiele ondersteuning  wanneer de jongere het ook zo ervaart. Afspraken op papier zijn niet voldoende. 

Waarom is stabiele ondersteuning belangrijk?

Uit onderzoek blijkt dat jongeren meer kans hebben op schoolsucces, werk en goede huisvesting als zij stabiele zorg hebben ontvangen. Ook hebben zij dan een beter sociaal netwerk en voelen zij zich beter over zichzelf dan jongeren die vaak van plek of hulpverlener hebben moeten wisselen. Stabiele, doorlopende ondersteuning biedt jongeren de stabiliteit die ze nodig hebben om bijvoorbeeld relaties aan te gaan met vrienden, mentoren en sociale groepen. Deze sociale relaties zijn een belangrijke voorwaarde voor verdere ontwikkeling.

Relatie met de hulpverlener

Voor jongeren is het belangrijk dat zij op hulpverleners kunnen vertrouwen en een band met hen kunnen opbouwen. Dit heeft vaak tijd nodig. Als jongeren vaak moeten wisselen van zorgverlener wordt hun vertrouwen geschaad. Jongeren moeten dan opnieuw hun verhaal vertellen en opnieuw wennen aan een begeleider. Na meerdere wisselingen wordt het steeds moeilijker om zorgverleners te vertrouwen, zeker als er sprake is van een trauma. Jongeren kunnen hierdoor afwachtend of juist opstandig worden en weinig motivatie hebben om te werken aan hun toekomst. 

Continuïteit in de organisatie van ondersteuning

Verandering van woonplek, slechte beschikbaarheid van hulp en gebrekkige aansluiting tussen de verschillende vormen van begeleiding staan het ervaren van stabiele zorg in de weg. Het organiseren van stabiele ondersteuning voor jongvolwassene is een complex vraagstuk. Juist bij de groep jongvolwassenen komt alles samen: veranderingen in wonen, werk of onderwijs, relaties en inkomen.

De financiering en organisatie van de ondersteuning op deze gebieden wordt geregeld door verschillende wetten, zoals de Jeugdwet, Wet maatschappelijke ondersteuning en de Zorgverzekeringswet. Dat maakt het moeilijk de continuering in de zorg te waarborgen. Hierdoor moeten jongeren soms wisselen van organisatie en hulpverlener en kunnen zij opnieuw op een wachtlijst terecht komen. Het vraagt tijd en ook veranderen van denken en doen bij verschillende partijen om doorlopende zorg te bieden. 

Niet alleen jongeren, ook professionals lopen tegen de grenzen van het systeem aan. Dit blijkt ook uit deze analyse van knelpunten in toekomstgerichte ondersteuning op weg naar volwassenheid. Professionals zoeken naar de mogelijkheden om jongere zo stabiel mogelijk te ondersteunen maar ze kunnen het niet alleen. Er is samenwerking nodig. Lees voor inspiratie over hoe je dit samen doet de publicatie Samen bereiken wat niemand alleen lukt.

Continuïteit in informatievoorziening

De ervaring van stabiele zorg hangt ook samen met een goede informatievoorziening. Jongeren vinden het belangrijk om op tijd relevante informatie te krijgen over de lopende ondersteuning en over de toekomst. In een voor hen begrijpelijke vorm. Ook geven ze aan dat opnieuw hun verhaal vertellen aan verschillende professionals ontmoedigend en vermoeiend is. Ze voelen zich dan een 'nummertje' in plaats van een mens.

Wat kun je doen als professional?

Als professional help je om wisselingen van bijvoorbeeld woonplek, begeleiding, behandeling en school zo soepel mogelijk te laten verlopen, met goede voorlichting en voorbereiding. Je helpt jongeren bij de transitie naar volwassenheid. Je helpt jongeren om hun eigen plan te maken, om de hulp hierop af te stemmen en concrete afspraken te maken over wie waarbij ondersteunt. De volgende tips kunnen je hierbij ondersteunen.

• Richt je bij de begeleiding op het vergroten van zelfregie, zelfredzaamheid en participatie. Het versterken van de veerkracht en het benutten van het eigen netwerk van de jongere vormen daarbij het vertrekpunt.
• Stem acties af met andere professionals en praat samen over geleerde lessen. Loop je vast in het verbeteren van de situatie van de jongere? Mogelijk vind je inspiratie en tips op de pagina Perspectief bij stagnatie.
• Blijf in gesprek met management en beleid over het belang van continuïteit in ondersteuning en de voorwaarden die daarvoor nodig zijn. Maak duidelijk wat je als professional nodig hebt om jouw beroep goed te kunnen uitvoeren.

Meer informatie

• Een_betere_verbinding_tussen_jeugdzorg_en_volwassenen-GGZ (ZonMw) 
• De kennispagina van het kenniscentrum Kinder- en jeugdpsychiatrie met kennis over de transitiepsychiatrie
• Ondersteuning op weg naar volwassenheid (NJi) biedt een overzicht van internationale kennis, o.a. over continuïteit van ondersteuning als werkzame element in begeleiding naar volwassenheid.
• Rapport Verkenning richtlijn toekomstgericht werken
• Samen bereiken wat niemand alleen lukt (NJi) is een publicatie met een reeks podcasts over het aansluiten bij het perspectief van de jongere en samenwerken tussen organisaties.

Alle pagina's over van jeugd naar volwassenheid