Omgaan met gevoelens en emoties rondom het ouderschap

Je nieuwe rol als ouder kan gevoelens bij je losmaken die je niet eerder ervaren hebt. Er bestaat geen handleiding voor het ouderschap. Dat is iets waarin je steeds meer groeit. Het is normaal als dingen niet meteen vanzelf gaan, maar juist met vallen en opstaan. Hoe ga je hiermee om?

Het perfecte plaatje 

Door te vergelijken met wat je in je omgeving en op sociale media ziet kun je gaan twijfelen of je het wel goed doet als ouder. Ook wanneer anderen advies geven kan dit je aan het denken zetten. Ook al wil je het zo goed mogelijk voor je kind doen, het is onmogelijk om het perfect te doen. En dat hoeft ook niet. 

Wisselende gevoelens en emoties bij ouderschap

Ouder zijn vraagt veel nieuwe dingen van je. Er zijn geen vaste regels om het goed te doen. Ieder kind is anders. En je kind verandert ook steeds. Hieraan moet je je telkens aanpassen. Daardoor ben je eigenlijk de hele tijd aan het leren. Dit betekent meestal ook dat je gevoelens en emoties regelmatig veranderen. Veel ouders ervaren het ouderschap als iets moois dat geluk en dankbaarheid brengt. Maar het kan tegelijkertijd ook stress geven. En negatieve gevoelens losmaken. Dit kan allerlei verschillende redenen hebben. Waar kun je allemaal mee te maken krijgen?

Het komt regelmatig voor dat ouders de ontwikkeling van hun kind vergelijken met die van andere kinderen. Er wordt dan vergeleken wat het ene kind al wel kan en het andere niet. Je hoort bijvoorbeeld van vrienden dat hun kind al doorslaapt, loopt of kan fietsen, terwijl jouw kind dit nog niet doet. Of je hoort dat kinderen van je vrienden hogere cijfers halen op school. Of al eerder hun zwemdiploma hebben. Daardoor kan het zijn dat je je afvraagt of je het wel goed doet als ouder. Of dat je jezelf met andere ouders vergelijkt en het gevoel hebt dat anderen dingen beter aanpakken. Dit is uitputtend en kan je onzeker maken.  

Tip: Het is heel normaal om je onzeker te voelen tijdens het ouderschap. Maar leg de lat niet te hoog voor jezelf. Probeer, in plaats van naar anderen te kijken, tevreden te zijn met wat je hebt. Bijvoorbeeld dat je kind laatst uit zichzelf de afwas deed terwijl dat anders zoveel moeite kost. Of dat je ondanks een enorm drukke dag op het werk toch de tijd vond om je kind 's avonds nog voor te lezen. 

Iedere ouder schaamt zich wel eens. Dat kan door allerlei dingen komen. Je schaamt je bijvoorbeeld omdat je niet genoeg geld hebt om je kind mee op schoolkamp te laten gaan. Of je partner kan niet werken en maar weinig doen in de opvoeding.  

Tip: Ook al is het moeilijk, probeer om iemand in vertrouwen te nemen en te delen waarmee je zit. Ook al geeft het niet meteen een oplossing, het lucht vaak wel op. 

Door het ouderschap kun je het idee hebben haast niet meer aan jezelf toe te komen. Dan lijkt het alsof alles in het teken van je kind staat, en de rest van je tijd opgaat aan dingen als werk en huishouden. Door drukte van het opvoeden kun je je futloos voelen. Terwijl het belangrijk is dat je ook goed voor jezelf zorgt

Tip: Soms helpt het om naar jezelf en anderen uit te spreken wat je graag wil. Bijvoorbeeld een ochtend in de week voor jezelf. Dit maakt het vaak makkelijker daar dan ook echt voor te zorgen, zodat je een moment hebt om op te laden. 

Het krijgen van een kind kan overweldigend zijn. Je ziet opeens hoeveel een mensenleven waard is. Daardoor kun je bang zijn dat je kind iets overkomt. Natuurlijk heeft je kind bescherming nodig, maar het heeft ook ruimte nodig zelf dingen te ontdekken.  

Tip: Het kan helpen om in kleine stapjes te oefenen met situaties die je eng vindt. Zoals je kind in stapjes alleen naar school laten lopen, in steeds grotere stukken van de route. 

Fouten maken we allemaal. Als het om je kind gaat is het zeker niet gek dat je je schuldig voelt wanneer je iets gedaan hebt wat achteraf niet zo goed bleek. Bijvoorbeeld omdat je uit frustratie schreeuwde naar je kind omdat het in de ochtend zo lang treuzelde.  

Tip: Leg je kind uit wat er gebeurde en waarom je deed zoals je deed. Je maakt dan weer op een fijne manier contact met je kind. En je kunt samen kijken wat er de volgende keer anders kan. 

Als ouder kun je je ook eenzaam voelen. Bijvoorbeeld omdat je het gevoel hebt er in de opvoeding alleen voor te staan, en niet om hulp durft te vragen. Of dat je als enige verantwoordelijk bent voor de opvoeding van je kind. 

Tip: Weet dat je het niet alleen hoeft te doen. Soms moet je misschien een drempel over, maar het is fijn met anderen in je omgeving over dit gevoel te praten. Alleen al door de herkenning van andere ouders kun je je hierin wat minder eenzaam voelen.  

Wat kan ik doen aan deze wisselende emoties en gevoelens? 

Veel ouders vinden het ouderschap met momenten moeilijk. Ze krijgen daardoor te maken met dit soort wisselende gevoelens en emoties. Het is dus niet raar als je je soms niet fijn voelt bij het ouderschap. Of niet goed weet wat je moet doen. Naast praten met anderen over je gevoel, kan het ook helpen om te kijken naar je verwachtingen. 

Sta stil bij je verwachtingen van het ouderschap

Iedere ouder heeft verwachtingen van het ouderschap, maar deze komen niet altijd uit. Ze hebben te maken met hoe je bent als persoon. En hoe je je eigen kindertijd ervaren hebt. Misschien denk je bijvoorbeeld vooraf dat je het prima aankan als je kind gaat huilen, maar wanneer je kind daadwerkelijk veel huilt, kun je toch anders reageren.  Door minder streng voor jezelf te zijn en positief over jezelf te denken krijg je vaak meer vertrouwen in het opvoeden. 

Ga na welke verwachtingen jij hebt over opvoeden en het ouderschap, en praat erover met mensen die dicht bij jou staan. Zij kennen jou en jouw situatie. Door een blik van buitenaf kan het makkelijker voelen je verwachtingen aan te passen.  

Wat als ik me zorgen maak over de opvoeding? 

Het is normaal je af en toe zorgen te maken over de opvoeding van je kinderen. Je hebt makkelijkere en moeilijkere dagen. Soms heb je erg fijn contact met je kind en soms lukken er een aantal dingen niet.  

Heb je het gevoel dat je door de stress en de zorgen niet de ouder kan zijn die je wilt zijn? Of maak je je zorgen dat er iets met je kind aan de hand is waardoor je het opvoeden erg moeilijk vindt? Het is goed daar met iemand over te praten, zoals een vriend, kennis, familielid of professional. Op deze pagina vind je meer informatie over steun uit je omgeving.  

Daarnaast is het verstandig contact met je huisarts op te nemen wanneer je hulp nodig hebt, voor jezelf of je gezin. 

Zoek je als ouder of opvoeder hulp of advies? Bekijk hier waar je terecht kunt.

Hulp en advies voor ouders

Foto Caroline Vink

Drs. Caroline Vink

senior beleidsadviseur