Hoe betrek je als gemeente een diverse groep kinderen en jongeren?

In Nederland wonen ruim 2,7 miljoen kinderen en jongeren tussen de 4 en 25 jaar. Zij verschillen in leeftijd, gender, afkomst, opleiding, interesses en meer. Hoe zorg je er als gemeente voor dat je bij jeugdparticipatie een brede en representatieve groep kinderen en jongeren betrekt?  

Waarom een diverse groep kinderen en jongeren belangrijk is

Door een diverse groep kinderen en jongeren te betrekken, kun je hun verschillende behoeften, meningen en perspectieven beter begrijpen en benutten. Dat zorgt voor beleid dat beter aansluit bij wat zij nodig hebben. Bovendien geldt dat alle kinderen en jongeren het recht hebben om mee te doen en gehoord te worden. Het is ook belangrijk om de stem van jongeren te horen die minder kansen hebben of minder snel de stap nemen om ergens hun stem te laten horen. Bijvoorbeeld jongeren die bijvoorbeeld opgroeien in armoede, de Nederlandse taal niet zo goed spreken of praktisch opgeleid zijn. Dit zorgt voor een brede inclusie en stimuleert kansengelijkheid. 

Wie zijn de kinderen en jongeren in je gemeente?

Het is belangrijk om te weten hoeveel kinderen en jongeren er in jouw gemeente zijn. Maar ook hoe oud ze zijn, waar ze wonen en naar school gaan, welke plekken ze bezoeken, wat hun opleidingsniveau is, hoe ze hun vrije tijd besteden en wat hun culturele achtergrond is. Door deze informatie te verzamelen, kun je een gerichte strategie ontwikkelen om hen beter te bereiken en betrekken. Ook krijg je dan beter inzicht in welke stemmen je nog onvoldoende betrekt.

We ontdekten al snel dat we onze jongeren onvoldoende kenden. Daarom heb ik uitgebreid onderzoek gedaan om hun leefwereld, uitdagingen en behoeften in kaart te brengen

Welke kinderen en jongeren betrek je bij jeugdparticipatie?

Het is ideaal als de groep kinderen en jongeren die meedenkt over het beleid een afspiegeling is van alle jongeren in de gemeente. Maar soms is het vooral belangrijk om die kinderen en jongeren te betrekken die veel met het beleid te maken gaan krijgen. Als je beleid maakt over armoede, wil je bijvoorbeeld vooral jongeren spreken uit armere gezinnen. Zij kunnen vanuit ervaring spreken over leven in armoede en helder inzicht geven. Ze kunnen meepraten over wat ze nodig hebben en hoe beleid invloed heeft op hun leven, in negatieve of positieve zin.  En bij beleid over sportvelden, wil je jongeren spreken die veel sporten en jongeren die meer zouden willen sporten.

Houd rekening met verschillende interesses en talenten

Het is belangrijk om verschillende vormen van participatie aan te bieden. Kinderen en jongeren willen op verschillende manieren meedoen aan jeugdparticipatie: eenmalig of structureel, in een groep of alleen, online of fysiek, op een voor hen bekende plek of in het gemeentehuis. Sommige jongeren vinden het leuk om mee te denken, terwijl anderen liever helpen met praktische dingen.

Op de website van de Nationale Jeugdraad lees je meer over het benutten en stimuleren van de talenten van jongeren.

Hoe kom ik tot een diverse groep kinderen en jongeren?

Om een diverse groep kinderen en jongeren te betrekken, is het belangrijk dat je verder kijkt dan de 'gebruikelijke' deelnemers. Analyseer welke groepen nog missen en bepaal waar je hen wel effectief kunt bereiken. De volgende aandachtspunten helpen je op weg:

  • Ga erop uit! Bekijk op welke plekken kinderen en jongeren te vinden zijn en speel hierop in. Voorbeelden zijn: op school, in het buurthuis, op pleintjes, in de speeltuin, bij de sportclub.
  • Vergeet de online omgeving niet. Maak gebruik van  communicatiemiddelen waar kinderen en jongeren vertrouwd mee zijn. Houd rekening met je toon en stijl. Denk aan korte, visueel aantrekkelijke content. Benut de ideeën die kinderen en jongeren hier zelf over hebben. Meer tips en ervaringen lees je op de pagina Online jongerenwerk: hoe werk je met tieners in de digitale wereld?
  • Communiceer niet alleen als je iets van kinderen of jongeren nodig hebt, maar vertel ook op andere momenten over wat de gemeente doet. Als kinderen en jongeren je al 'kennen', zullen ze sneller deelnemen aan een participatieproject.
  • Jongeren bereiken jongeren. Ze hebben vaak de meeste invloed op elkaar en weten goed waar ze andere jongeren kunnen vinden.
  • Bied een passende vergoeding. Niet alle jongeren kunnen zich onbetaald inzetten. Door hun inzet te belonen met een vergoeding, verlaag je drempels voor deelname. Het laat ook zien dat je hun tijd en bijdrage serieus neemt. Lees hier meer over op de pagina Type vergoedingen voor jongerenparticipatie.
  • Realiseer je dat kinderen en jongeren uit gemarginaliseerde groepen, bijvoorbeeld vanwege achtergrond, huidskleur, religie of sociaal economische status, vaak minder worden gehoord.  Hierdoor wordt hun perspectief minder meegenomen in gemeentelijk beleid. Daarom is het belangrijk dat beleidsmakers extra investeren om ook hen te betrekken. 

Inclusieve jeugdparticipatie vraagt om bewuste keuzes in wie je betrekt, hoe je dat doet en welke voorwaarden je creëert voor deelname. De onderstaande vragen helpen je kritisch te reflecteren op of je alle relevante perspectieven meeneemt. En waar nog kansen liggen om een diverse groep kinderen en jongeren te bereiken en te betrekken.

  • Hebben we alle relevante perspectieven van kinderen en jongeren in beeld? Ook het perspectief van kinderen en jongeren die veelal ongehoord blijft?
  • Welke groepen kinderen en jongeren bereiken we nog onvoldoende?
    • Sluit de gekozen participatievorm aan bij hun voorkeuren en mogelijkheden?
    • Is de locatie waar we hen uitnodigen voor hen goed bereikbaar en uitnodigend?
    • Spelen tijdsdruk of andere verplichtingen een rol zoals werk of school?
    • Zou een passende vergoeding hun deelname stimuleren? Zie ook Participatie door jongeren: wel of niet vergoeden?
  • Benaderen we ook kinderen en jongeren die minder zichtbaar zijn of minder kansen krijgen om te participeren?
  • Met wie kunnen we samenwerken om een diverse groep kinderen en jongeren te vinden en te betrekken?
  • Welke bestaande projecten of initiatieven bereiken deze kinderen en jongeren al? Wat maakt dat zij daarin wel participeren, en wat kunnen wij daarvan leren?
  • Wat heeft dit kind, deze jongere of deze groep nodig om daadwerkelijk te kunnen én willen deelnemen?

Maryama Ismail

inhoudsdeskundige Opgroeien en opvoeden
m.ismail [at] nji.nl