Hoe doe je goed feitenonderzoek?

Scheiden van feiten en meningen

Feitenonderzoeken worden gemaakt om te beoordelen of een jeugdbeschermingsmaatregel nodig is. Of om een uithuisplaatsing te onderbouwen. 

Het scheiden van feiten en meningen in het onderzoek is erg belangrijk, maar ook ingewikkeld. Er zijn bijna altijd veel mensen bij betrokken, zowel professioneel als informeel. En iedereen heeft een eigen beeld van de situatie. Het gaat altijd over kinderen die ernstig in de knel zitten en worden bedreigd. Dat raakt ieder mens, ook de jeugdbeschermer.

• Vermeld altijd expliciet de bron van de informatie
• Maak gebruik van actuele en relevante informatie
• Ga naar het gezin en praat zelf met gezinsleden om een eigen inschatting te maken
• Beargumenteer duidelijk waarom een maatregel of uithuisplaatsing noodzakelijk is. Zorg voor een heldere onderbouwing.

Let op: bij het nemen van besluiten spelen je overtuigingen en ervaringen altijd een belangrijke rol. Zorg voor kritische tegenspraak. Laat anderen meelezen op feiten, meningen, interpretaties. Dat kan een jurist zijn, maar ook een collega- jeugdbeschermer.

Samen met ouders en kinderen

Betrek ouders en kinderen actief bij het onderzoek en de besluitvorming. Leg uit wat je gaat doen. Leg de beslissing, onderbouwing en afgewogen opties goed uit. Ouders zijn kwetsbaar wanneer ze met justitie in aanraking komen. Er staat veel op het spel, er is sprake van stress. Creëer rust en veiligheid om in gesprek te gaan en oplossingen te zoeken. Wanneer ouders en kinderen goed betrokken worden, voelen ze zich serieus genomen en begrepen. Ook als de uitkomst van het onderzoek anders is dan ze eigenlijk willen.

• Ga met ouders en kinderen op zoek naar betrouwbare steunfiguren. Dit kunnen bijvoorbeeld grootouders zijn, een leerkracht, of professionele ondersteuners met juridische kennis.
• Schrijf in begrijpelijke heldere taal en vermijd jargon. De onderzoeken kunnen vaak moeilijk om te lezen zijn. Geef ouders dan ook voldoende tijd om te reageren.
• Betrek het kind optimaal bij het besluit. Ook kinderen moeten kunnen snappen wat besloten wordt en waarom.
• Onderzoek samen met ouders wat er mis is gegaan. Wat en wie is nodig om de problemen aan te pakken?

Let op: kijk ook naar de problemen en sterke kanten van ouders en anderen gezinsleden. Wat zijn de zorgen en behoeften van het gezin? Dus denk ook aan bijvoorbeeld schulden, armoede, huisvestingsproblemen of verslaving.

Waarom is goed feitenonderzoek belangrijk?

Als een kind ernstig in de ontwikkeling bedreigd wordt, mag de overheid volgens de wet  ingrijpen. De kinderrechter kan dan een ondertoezichtstelling uitspreken of een machtiging voor uithuisplaatsing afgeven. Dit zijn zeer ingrijpende maatregelen die veel impact hebben in de levens van ouders en kinderen. Daarom moet zo'n maatregel gebaseerd zijn op een heel zorgvuldig en feitelijk onderzoek.

Alle pagina's over jeugdbescherming