Hoe herken ik ADHD?

Kenmerken van ADHD

ADHD staat voor Attention Deficit and Hyperactivity Disorder en is te herkennen aan:

• Druk gedrag, ook wel hyperactief gedrag genoemd: Veel rondrennen, klimmen, friemelen aan kleding. Moeite met rustig spelen, stilzitten of ontspannen.
• Ondoordacht gedrag, ook wel impulsief gedrag genoemd: Snel reageren zonder nadenken, veel praten en dingen eruit flappen.
• Concentratieproblemen: snel afgeleid, vaak dingen kwijt, veel dagdromen, moeite met het afmaken van taken, snel dingen vergeten, moeilijk kunnen luisteren.

Wanneer is het ADHD?

Kenmerken van ADHD kunnen voorkomen bij alle kinderen. Er is sprake van ADHD als een kind langdurig en in verschillende situaties en omgevingen druk, impulsief en ongeconcentreerd gedrag laat zien. Het gedrag wijkt sterk af van dat van leeftijdsgenoten. Het kind heeft zelf ook last van dit gedrag, omdat het bijvoorbeeld vastloopt op school of moeite heeft met sociale contacten. Daardoor raakt de ontwikkeling van het kind verstoord.

Of het kind daadwerkelijk ADHD heeft kan alleen worden vastgesteld door een gespecialiseerde hulpverlener. Het wijkteam, Centrum voor Jeugd en Gezin, of een huisarts kunnen hiervoor doorverwijzen. Lees ook Wanneer zijn verder onderzoek en behandeling nodig?

ADHD of ADD?

Als een kind vooral problemen heeft met de aandacht vasthouden, dan werd dat eerst ADD genoemd. Nu heet dat: ADHD onoplettende presentatie. Deze kinderen vallen meestal minder op, maar hebben vaak wel problemen met het leren van nieuwe dingen en het uitvoeren van taken. 

Welk druk gedrag past bij de leeftijd?

Het is heel normaal dat kinderen niet stil kunnen zitten, snel afgeleid zijn en hun activiteiten niet kunnen plannen. Dat hoort bij hun ontwikkeling. Op verschillende leeftijden komt druk, ongeconcentreerd of impulsief gedrag vaak voor.

Peuters

Peuters zoeken soms naar prikkels of zijn even te moe om zich goed te kunnen concentreren. Ook zijn ze vaak gevoelig voor hun omgeving, bijvoorbeeld als het thuis niet zo lekker loopt of er sprake is van een grote verandering. Ze begrijpen nog niet wat er aan de hand is, maar reageren wel op de spanning om hen heen. Dan kunnen ze bijvoorbeeld niet meer geconcentreerd spelen of worden ze hyperactief. Lees meer over de ontwikkeling van peuters.

Basisschoolkinderen

Basisschoolkinderen leren veel en maken steeds nieuwe dingen mee. Dat kunnen ze zo spannend vinden dat ze zich moeilijk kunnen concentreren en erg onrustig zijn. Ook kunnen ze zo reageren op problemen en veranderingen in hun leven. Lees meer over de ontwikkeling van kinderen tussen 6 en 10 jaar.

Pubers

Pubers hebben met veel veranderingen tegelijk te maken: in hun lijf, op school, thuis en in contacten met leeftijdsgenoten. Ze kunnen daar heftig op reageren of er soms met hun hoofd helemaal niet bij zijn. Ze experimenteren ook met gedrag en nemen daarbij wel eens grote risico's. Dat kan er nogal ondoordacht uitzien, maar hoort er tot een bepaalde hoogte bij. Lees meer over de ontwikkeling van pubers.

Lees meer over wat je kunt verwachten in de ontwikkelfases van kinderen op de pagina's over ontwikkeling.

ADHD of iets anders?

Het kan ook zijn dat het gedrag dat je ziet wat anders is dan ADHD. Of dat er sprake is van meerdere diagnoses. Kijk goed in welke situaties het kind het gedrag laat zien. Het kan zijn dat het gedrag al verbetert als de situatie aangepast kan worden. Diagnoses waarmee ADHD vaak wordt verward zijn:

• Kinderen met een licht verstandelijke beperking (lvb). Deze kinderen laten vaker kenmerken van ADHD zien dan kinderen zonder een lvb. Lvb en ADHD kunnen ook samen voorkomen bij een kind.
• ADHD en autisme komen vaak samen voor. Dat komt ook omdat veel kenmerken overeenkomen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat een kind vanuit overprikkeling of gebrek aan structuur druk en impulsief gedrag vertoont.

Meer informatie

• ADHD bij kinderen en adolescenten (Kenniscentrum KJP)
• Kinderen met ADHD en druk gedrag (Academische Werkplaats)
• Over de combinatie ADHD en Autisme: Autisme en AD(H)D (NVA)