Aansluiten bij behoefte van kinderen, jongeren en ouders

Nieuwsgierig zijn, luisteren naar de ervaring van kinderen, jongeren en ouders, en met hen samenwerken vergroot de kans dat ondersteuning en hulp aansluit bij hun behoeften. Dat zorgt voor meer duurzame oplossingen. In de Jeugdwet staat bovendien dat jeugdhulp rekening moet houden met de behoeften en persoonskenmerken, de godsdienstige gezindheid, de levensovertuiging en de culturele achtergrond van kinderen, jongeren en ouders.

Dit vraagt een basishouding waarbij je de tijd neemt om samen met het gezin te onderzoeken welke vragen of zorgen er zijn. Is het duidelijk voor je wat zij écht willen? Het helpt als je tijdens het gesprek samenvat, controleert of jullie elkaar begrijpen en stilstaat bij de verschillende gevoelens en meningen die gezinsleden hebben bij de vraag en oplossing. Wees creatief als alleen praten niet werkt. Kies een vorm die past bij jou en het kind of de ouder.

• Teken samen de situatie, bijvoorbeeld met een genogram, sociogram of tijdlijn. Of start een stripverhaal en laat het kind of de ouder de volgende tekening maken.
• Teken of beeld met poppetjes uit wie wat doet in bepaalde situatie. Of hoe de wenselijke situatie eruit ziet en hoe iedereen zich dan gedraagt.
• Gebruik liedjes om het gesprek aan te gaan over waar mensen nu staan en hoe ze zich voelen.
• Maak gebruik van de pictogrammen in de Keuzehulp Kernelementen. 
• Zet de wondervraag in: als door een wonder jouw probleem opeens is opgelost, hoe ziet de situatie er dan over een half jaar uit? Wat is er anders? Met welke stappen op korte en langere termijn kom je daar? Moedig het kind of de ouder aan om met eigen ideeën en oplossingen te komen. Geef alleen als het echt nodig is aanvullende ideeën en praktische hulp.

In de basishouding gaat het om gelijkwaardigheid en samen onderzoeken wat nodig is voor een plan van aanpak. Communiceer helder, maak concrete en realistische afspraken met een tijdspad. Vertel ook wanneer en hoe je bereikbaar bent voor steun en vragen.

Lees meer over:

• beslissen over hulp
• samen beslissingen nemen over jeugdhulp: Informatie voor ouders in de Richtlijn 'Samen met ouders en jeugdige beslissen over passende hulp voor jeugdhulp en jeugdbescherming'.
• wat werkt in een partnerschap met ouders

Familiegroepsplan

De gemeente moet ervoor zorgen dat gezinnen de mogelijkheid hebben om zelf een familiegroepsplan op te stellen, samen met hun netwerk. Verdere plannen en hulp worden gebaseerd op dit familiegroepsplan. In dit plan schrijven gezinnen bijvoorbeeld op wat hun belangrijkste vraag is en welke doelen zij willen bereiken. Wie willen zij betrekken bij de aanpak van deze vraag? Welke mensen uit hun omgeving kunnen hierbij helpen? En welke ondersteuning vinden zij nodig?

Cliëntondersteuning en vertrouwenspersoon

Een gezin kan veel vragen hebben als het hulp zoekt of krijgt bij het wijkteam. Een cliëntondersteuner of een vertrouwenspersoon geeft onafhankelijk advies en informatie.

De cliëntondersteuner kan het gezin helpen bij het zoeken naar hulp en ondersteunen bij het voeren van gesprekken met professionals. Een cliëntondersteuner denkt mee in het belang van de inwoner over dingen als zelfstandig leven, zorg en ondersteuning, wonen, werk en inkomen, onderwijs en participatie. Cliëntondersteuners kunnen beroepskrachten, vrijwilligers of ervaringsdeskundigen zijn. Gemeenten zijn verplicht om onafhankelijke en gratis cliëntondersteuning beschikbaar te maken en cliënten en mantelzorgers te wijzen op de mogelijkheid deze te gebruiken. 

De vertrouwenspersoon kan informatie en advies geven bij vragen over jeugdhulp en cliënten helpen bij het bespreekbaar maken van problemen of klachten die het gezin heeft over de hulp die zij krijgen.

Lees op de website van Jeugdstem meer over een vertrouwenspersoon.

De hulp op tijd afsluiten

Zorg dat je scherp voor ogen hebt welke doelen het gezin heeft. Begin met kleine, concrete stappen en vier successen. Bouw dit stapsgewijs op binnen een tijdsplan. Kan het gezin zelfstandig verder? Dan is het klaar. Goed is goed genoeg. Je bent een 'voorbijganger' in het leven van het gezin.