Samen met collega's werken aan een positief en veilig schoolklimaat

Werken vanuit een gezamenlijke pedagogische visie

De pedagogische opdracht van de school gaat over wat de school wil bereiken met de leerlingen. Het is een belangrijk onderdeel van de pedagogische visie en wordt in het schoolplan verder uitgewerkt. De keuzes die de school daarin maakt voor de inrichting van de leeromgeving, de didactische werkvormen en de manier van omgaan met leerlingen, zijn gebaseerd op de pedagogische visie. Staat in die visie bijvoorbeeld autonomie en betrokkenheid centraal, dan staat in het schoolplan hoe leerlingen worden uitgedaagd om zelfstandig te werken en hoe er wordt samengewerkt in projecten. 

Hoe kun je de pedagogische waarden met je collega's delen en samen in praktijk brengen?  

• Zorg dat je betrokken bent bij teamgesprekken over de pedagogische waarden van de school. Wat vinden jullie belangrijk in de omgang met leerlingen? En wat betekent dat voor de inrichting van de lessen en voor de samenwerking met ouders en andere partners van de school?
• Maak kernwaarden zichtbaar. Hang ze op in lokalen en gangen, en zet ze op de website.
• Gebruik praktijkervaringen en bespreek die regelmatig in teamvergaderingen om het pedagogisch kader levend en toepasbaar te houden.
• Zorg voor afstemming van het pedagogisch handelen tussen duopartners en onder-, midden- en bovenbouw. Of tussen mentoren, vakdocenten en ondersteuners in het voortgezet onderwijs.

Samenwerken in en rond de klas

De gezamenlijke kracht van een schoolteam om het verschil te maken voor de leerlingen wordt ook wel 'collective team efficacy' genoemd. Hoe groter het vertrouwen daarin is, des te effectiever, positiever en meer betrokken het team is. Dan durven leraren samen te experimenteren, leren ze van fouten en blijven ze zich ontwikkelen. Dit heeft een directe invloed op het pedagogisch klimaat en op het welbevinden van leerlingen. 

Hoe kun je dit bevorderen?

• Plan duo-observaties: kijk eens mee bij een collega en geef elkaar feedback op pedagogisch en didactisch handelen.
• Werk samen aan groepsvorming: stem klassenactiviteiten af met collega's. Bijvoorbeeld in de vorm van introductieweken of groepsopdrachten.
• Betrek ondersteuners als intern begeleiders, onderwijsassistenten of mentoren actief bij het creëren van een veilig klimaat.
• Gebruik elkaars expertise: laat collega's hun sterke kanten inzetten. Bijvoorbeeld als iemand goed is in conflictbemiddeling, lesontwerp, samenwerken met ouders of omgaan met groepsdynamiek.
• Stel 'andere vragen' bij leerling- en klassenbesprekingen, zoals:
  • Wat is er aan de hand? In welke omstandigheden gaat het goed met de leerling of de klas? Wanneer zijn er knelpunten?
  • Wie heeft er steun nodig? Is dat de leerling, de groep of de leraar? Of is steun buiten school aan de orde?
  • Wat kun je van elkaars aanpak leren: van de leerling, van ouders, van collega's of van andere betrokkenen?
• Vier de gezamenlijke successen.
• Reflecteer op de teamsamenwerking: wat gaat er goed en wat kan nog beter?

Versterken van positieve betrokkenheid bij elkaar

De gezamenlijke vitaliteit en veerkracht van het team is extra belangrijk in bijzondere omstandigheden, zoals ziekte of uitval van collega's. Als je je bij elkaar betrokken voelt en weet dat je op elkaar kunt rekenen, kun je ook meer betekenen voor je leerlingen. 

Hoe kun je hieraan werken?

• Begin vergaderingen met een vragenrondje over hoe het met iedereen gaat en wat er speelt.
• Wees open over uitdagingen: moedig een cultuur aan waarin collega's durven te zeggen wat ze lastig vinden.
• Bedenk een creatieve en bij jullie team passende manier om complimenten aan elkaar te geven. Bijvoorbeeld een complimentenpot of een digitale complimentenmuur. Positieve feedback versterkt de onderlinge betrokkenheid.
• Creëer informele ontmoetingsmomenten, zoals koffieochtenden, wandelpauzes, teamlunches of sportmomenten om de onderlinge relaties te versterken.