Je kunt als professional te maken hebben met jongeren die radicale of extremistische ideeën hebben. Maar wat is radicalisering? En wat is het verschil met extremisme?
Definitie
Radicalisering is het proces waarbij een persoon of groep in toenemende mate opvattingen ontwikkelt die op gespannen voet staan met, of zelfs haaks staan op, de democratische rechtsorde. Een persoon of groep is daarbij steeds meer bereid om hier in de praktijk consequenties aan te verbinden, zowel in handelen als in mondelinge of schriftelijke uitingen.
Naast deze definitie worden er andere definities gebruikt, met ieder een specifiek accent.
Lees meer op de website van Platform JEP
Extremisme, terrorisme en polarisatie
De begrippen radicalisering, extremisme en polarisatie worden regelmatig door elkaar heen gebruikt. Toch hebben ze verschillende betekenissen
Extremisme
Bij extremisme overtreedt een persoon of groep bewust de wet voor zijn idealen. Het verschil met radicalisering is dat er bewust een strafbaar feit wordt gepleegd. Radicalisering kan uitlopen in extremisme, maar dat gebeurt zeker niet altijd.
Terrorisme
Terrorisme is het dreigen met, of voorbereiden of plegen van ernstig geweld vanuit ideologische motieven. De bedoeling hiervan is maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen, door angst onder het volk te zaaien of de politiek te beïnvloeden. Terrorisme en extremisme zijn nauw met elkaar verbonden. Het begrip extremisme belicht meer de opvattingen en overtuigingen van een persoon, en het begrip terrorisme het resultaat daarvan voor de buitenwereld.
Polarisatie
In het geval van polarisatie is er sprake van steeds meer wij-zij-denken tussen groepen in de samenleving. Groepen kunnen daardoor meer tegenover elkaar komen te staan, waardoor onderlinge spanningen kunnen oplopen. Dit is dus een groepsproces, waar radicalisering vaak een individueel proces is. Polarisatie leidt zeker niet altijd tot radicalisering, maar is vaak wel onderdeel van de voedingsbodem voor radicalisering.
Radicalisering als proces
Er is geen eenduidig antwoord op de vraag waarom iemand radicaliseert en hoe dit proces verloopt. Radicalisering ontstaat niet zomaar en het proces verloopt niet volgens een vast patroon. Het is een individueel proces waarin sociale invloeden een grote rol spelen. Hierbij kunnen verschillende omstandigheden en factoren een rol spelen, zoals de vatbaarheid en voedingsbodem voor radicale ideeën. Als professional is het daarom van belang dat je je bewust bent van de specifieke context van een jongere.
Lees meer over het proces van radicalisering
Vormen van radicalisering en extremisme
Radicalisering is een veranderlijk fenomeen dat zich op verschillende manieren kan uiten. De meest voorkomende vormen van extremisme zijn:
- religieus extremisme
- links-extremisme
- rechts-extremisme
- milieu-extremisme
Dit is geen volledig beeld omdat er altijd nieuwe vormen van extremisme kunnen ontstaan. Op dit moment is er bijvoorbeeld een opkomst van het accelerationisme binnen extreem-rechtse bewegingen, zoals omschreven in het Dreigingsbeeld van oktober 2021 van het NCTV.
Meer informatie
- Platform JEP: ondersteunt professionals die met en voor jeugd werken bij vragen rond polarisatie, radicalisering en extremisme.
- NCTV: binnen de Rijksoverheid verantwoordelijk voor terrorismebestrijding, cybersecurity, nationale veiligheid, crisisbeheersing en weerbaarheid tegen statelijke dreigingen.
- Stichting School & Veiligheid: ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat door actuele informatie en deskundig advies te geven via de website, trainingen, conferenties en de helpdesk.
