Oplossingsgericht werken met ouders bij vermoedens van kindermishandeling

Wat is oplossingsgericht werken?

Oplossingsgericht werken is een gestructureerde manier van vragen stellen aan ouders of jongeren. Vanuit een verantwoordelijkheidsgevoel dragen professionals vaak zelf oplossingen voor, terwijl het stimuleren van het zelf zoeken naar oplossingen bijdraagt aan centraal stellen van behoeften en wensen van ouders en kind, en het partnerschap dat je met hen hebt.

Als je oplossingsgericht werkt, help je ouders en kinderen zelf te zoeken naar mogelijke oplossingen. Probeer dat zoveel mogelijk te doen, in plaats van zelf oplossingen aandragen. Hierdoor is de kans groter dat de aanpak past bij het gezin en uiteindelijk meer veiligheid oplevert.

Vragen die je kunt gebruiken voor oplossingsgericht werken

Hieronder vind je verschillende soorten vragen die je kunt gebruiken bij het oplossingsgericht werken. Vaak gebruik je zulke vragen in een vervolggesprek, nadat je in een eerder gesprek met ouders hebt gesproken over jouw zorgen over de thuissituatie van een kind.

Doorvragen op detail

Als je de veiligheid wilt vergroten, moet je precies weten waaruit de onveiligheid bestaat. Het is daarom belangrijk om door te vragen over details. Door die details in kleine stappen te veranderen, bereik je verbetering van de thuissituatie.

Voorbeeld:

'Je zegt dat je je kind weleens alleen laat, omdat het je allemaal te veel wordt. Hoe vaak gebeurt dat per week? Hoe lang blijf je dan weg? Waar is de baby dan? Is er iemand anders die dan op jouw kindje past? Is er iemand die weet waar je dan bent? Wat ga je doen? Komt het weleens voor dat de baby ligt te huilen als je terugkomt? Wat is het ergste dat jouw baby zou kunnen overkomen als jij er niet bent, denk je?'

Vragen naar momenten die goed gaan

Het is belangrijk om ook te vragen naar momenten waarop het wel goed gaat in het gezin. Die informatie helpt om te bedenken wat nodig kan zijn om de situatie te verbeteren.

Voorbeelden:  

• Je zei dat je jouw zoontje vroeger weleens sloeg, maar nu niet meer. Kun je mij vertellen hoe je dat gelukt is? 
• Komt het weleens voor dat je wel heel boos bent op je kind, maar niet gaat schelden? Wanneer was dat voor het laatst? Hoe is je dat gelukt? Wat deed je toen anders? 
• Jouw kinderen krijgen een paar dagen in de week geen brood mee naar school. Maar er zijn ook dagen waarop dat wel gebeurt. Kun je vertellen waarom het op die dagen wel lukt?

Schaalvragen 

Schaalvragen kun je gebruiken om inzicht te krijgen in hoe iemand een situatie ervaart. Vervolgens kun je doorvragen op detail, vragen naar uitzonderingen, of vragen wat nodig is om een beter cijfer bij een schaalvraag te geven.

Voorbeelden: 

• Welk cijfer geef je op een schaal van 0 tot 10, waarbij 0 betekent dat het helemaal niet lukt om je kind naar je te laten luisteren en 10 dat het zo goed lukt dat je kind altijd naar je luistert?
• Is het weleens een hoger cijfer geweest? Hoe kwam dat? Hoe is dat toen gelukt?
• Stel dat je cijfer 1 punt hoger zou zijn, bijvoorbeeld een 5 in plaats van een 4. Wat zou er dan anders zijn? Wat kunnen we doen om dat te bereiken?

Relatievragen 

Met relatievragen vraag je een ouder om door de ogen van een ander naar de situatie te kijken. Dit kan helpen om even uit de eigen situatie te stappen. 

Voorbeelden:

• Als ik aan oma zou vragen waar zij zich zorgen over maakt bij jullie thuis, wat zou zij dan zeggen?
• Als ik aan je beste vriendin zou vragen wat jij heel goed doet als moeder, wat zou zij dan zeggen?
• Als ik aan je kind zou vragen wat die het leukste vindt om te doen met jou, wat zou het dan zeggen?
• Als ik aan je kind zou vragen wat die het liefste zou willen veranderen bij jou thuis, wat zou het dan zeggen?

Wondervraag

Een wondervraag kan inzicht geven in hoe de ouder of het kind de meest wenselijke situatie ziet.

Voorbeeld: 

'Stel: je wordt morgen wakker en er is een wonder gebeurd. Het probleem is opgelost en je zorgen daarover zijn weg. Waaraan merk je dat concreet? Wat is er veranderd? Wat doet je kind anders? Wat doe je zelf anders? Wat merken anderen daarvan, bijvoorbeeld je moeder? Gaan zij daardoor ook dingen anders doen?' 

Meer informatie

• Check je Gesprek-Tool. Deze tool is ontwikkeld voor professionals die werken met de Meldcode. Deze tool helpt om succesvol partnerschap in gesprek met ouders te realiseren en te behouden.
• Zo zorg je dat kinderen veilig opgroeien. 10 reflectievragen voor wijkteamprofessionals. Dit is ook interessant voor andere professionals die met kinderen werken.
• Beslissen over hulp.
• Richtlijn Kindermishandeling.
• Richtlijn Samen met ouders en jeugdige beslissen over passende hulp.
• Als je werkt met ouders met een lvb of multiproblematiek, kan deze handreiking van het Landelijk Kenniscentrum LVB je helpen.