Het kan spannend of lastig zijn om jouw zorgen over een kind of de gezinssituatie te bespreken met een ouder. Toch is het belangrijk om dit gesprek te voeren. Waar moet je rekening mee houden als je met ouders in gesprek gaat? En welke gesprekstechnieken of vragen kan je hierbij gebruiken? Hieronder vind je meer informatie.
Tips voor het gesprek
De volgende tips kun je gebruiken als met ouders in gesprek gaat over jouw zorgen. Je vindt deze tips ook in de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling.
- Bedenk vooraf wat jouw doel van het gesprek is.
- Heb oog voor de gevoelens van ouders. Mogelijk hebben ze stress en zorgen of zijn ze bang. Daardoor kunnen ze misschien niet te veel informatie tegelijk verwerken. Het kan helpen om deze gesprekstool te gebruiken met handvatten om je houding en communicatie aan te passen. Het is ontwikkeld voor mensen met een LVB, maar ook bruikbaar voor mensen zonder LVB.
- Leg in het gesprek uit wat jouw rol en verantwoordelijkheid is, wat je met de informatie gaat doen en wat ouders van jou kunnen verwachten.
- Geef ouders de ruimte om te reageren en hun kant van het verhaal te vertellen. Wat zijn hun verklaringen voor de geconstateerde problemen? Bevestig wat goed gaat en complimenteer ouders daarvoor.
- Maak concrete afspraken over het vervolg, wat er van de ouders verwacht wordt en wat zij van jou als professional kunnen verwachten.
Gesprekstechnieken
Als je vraaggericht werkt, zorg je dat de behoeften en wensen van ouders en kind centraal staan. Als je oplossingsgericht werkt, help je ouders en kinderen zelf te zoeken naar mogelijke oplossingen. De volgende gesprekstechnieken helpen je om een partnerschap met de ouders aan te gaan en de vertrouwensrelatie te behouden.
Er zijn talloze vragen die je kunnen helpen om vanuit een goed contact meer inzicht te krijgen in de situatie. Hieronder vind je per soort vraag verschillende voorbeeldvragen.
Doorvragen op detail
Als je veiligheid wilt vergroten, moet je precies weten waaruit de onveiligheid bestaat. Het is daarom belangrijk om door te vragen op details. Verbetering van de thuissituatie bereik je door in kleine stappen die details te veranderen.
Voorbeeld:
'U zegt dat u uw kindje weleens alleen laat, omdat het u allemaal teveel wordt. Hoe vaak gebeurt dat per week? Hoe lang blijft u dan weg? Waar is de baby dan? Is er dan iemand anders die op uw kindje past? Is er iemand die weet waar u dan bent? Wat gaat u doen? Komt het weleens voor dat de baby ligt te huilen als u terugkomt? Wat is het ergste dat uw baby zou kunnen overkomen als u er niet bent, denkt u?'
Vragen naar uitzonderingen
Het is belangrijk om ook te vragen naar de momenten waarop het wel goed gaat in het gezin. Die informatie kan helpen om de voorwaarden te bepalen die nodig zijn voor een betere situatie.
Voorbeelden:
- U zei dat u uw zoontje vroeger weleens sloeg, maar nu niet meer. Kunt u mij vertellen hoe u dat gelukt is?
- Komt het weleens voor dat u wel heel boos bent op uw kind, maar niet gaat schelden? Wanneer was dat voor het laatst? Hoe is u dat gelukt? Wat deed u toen anders?
- Uw kinderen krijgen een paar dagen in de week geen brood mee naar school. Maar er zijn ook dagen waarop dat wel gebeurt. Kunt u vertellen waarom het op die dagen wel lukt?
Schaalvragen
Schaalvragen zijn bruikbaar om inzicht te krijgen in hoe iemand een situatie ervaart. Vervolgens kan je doorvragen op detail, vragen naar uitzonderingen, of vragen wat nodig is om een beter cijfer bij een schaalvraag te geven.
Voorbeelden:
- Op een schaal van 0 tot 10, waarbij 0 betekent dat het helemaal niet lukt om je kind naar je te laten luisteren en 10 betekent dat het zo goed lukt dat je kind altijd naar je luistert: welk cijfer geef je?
- Is het weleens een hoger cijfer geweest? Hoe kwam dat? Hoe is dat toen gelukt?
- Stel dat je cijfer 1 punt hoger zou zijn, bijvoorbeeld een 5 in plaats van een 4. Wat zou er dan anders zijn? Wat kunnen we doen om dat te bereiken?
Relatievragen
Met relatievragen vraag je een ouder om door de ogen van een ander naar de situatie te kijken. Dit kan helpen om even uit de eigen situatie te stappen.
Voorbeelden:
- Als ik aan oma zou vragen waar zij zich zorgen over maakt bij jullie thuis, wat zou zij dan zeggen?
- Als ik aan uw beste vriendin zou vragen wat u heel goed doet als moeder, wat zou zij dan zeggen?
- Als ik aan uw kind zou vragen wat hij/zij het leukste vindt om te doen met u, wat zou hij/zij dan zeggen?
- Als ik aan uw kind zou vragen wat hij/zij het liefste zou willen veranderen bij u thuis, wat zou hij/zij dan zeggen?
Wondervraag
Een wondervraag kan inzicht geven in hoe de ouder of het kind de meest wenselijke situatie ziet.
Voorbeeld:
- Stel: u wordt morgen wakker en er is een wonder gebeurd. Het probleem is opgelost en uw zorgen daarover zijn weg. Waaraan merkt u dat concreet? Wat is er veranderd? Wat doet uw kind anders? Wat doet uzelf anders? Wat merken anderen daarvan, bijvoorbeeld uw moeder? Gaan zij daardoor ook dingen anders doen?
Meldcode
Stap drie van de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling is een gesprek met ouders en kinderen over je zorgen. Deze vraaggerichte en oplossingsgerichte gesprekstechnieken helpen daarbij. Meer informatie over de stappen van de meldcode lees je op de pagina Hoe werk ik met de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling?
Meer informatie
- Zo zorg je dat kinderen veilig opgroeien. 10 reflectievragen voor wijkteamprofessionals. Dit is ook interessant voor andere professionals die met kinderen werken.
- Beslissen over hulp
- Richtlijn Samen met ouders en jeugdige beslissen over passende hulp
- Als je werkt met ouders met een LVB of multiproblematiek, kan deze handreiking van het Landelijk Kenniscentrum LVB je helpen.
