Mijn kinderen pesten elkaar

Pesten komt overal voor, ook thuis binnen gezinnen. Vaak wordt dit gezien als iets wat erbij hoort. Gewoon wat plagen of ruziemaken met een broer of zus is toch normaal? Er is een verschil tussen plagen en pesten. Pesten door een broer of zus kan vervelende gevolgen hebben voor de lange termijn. Maar wanneer is iets pesten? En wat kun je daar als ouder tegen doen?

Uitdagen, plagen, ruzie of pesten?

Het is belangrijk om te beseffen dat er ook binnen gezinnen gepest kan worden. Misschien denk je: 'Mijn kinderen zijn nog jong en dagen elkaar uit' of 'ze plagen elkaar gewoon een beetje'. Of je hoort anderen zeggen: 'Ruziemaken hoort erbij'. Maar deze 'normale' ruzies tussen broers en zussen kunnen overgaan in pesten. Het is dus belangrijk om daar alert op te zijn.

Signalen waar je op kunt letten:

• Je kinderen kunnen (bijna) nooit goed met elkaar opschieten en laten elkaar (bijna) nooit affectie zien.
• De ruzies escaleren vaak en je kinderen praten ruzies niet uit.
• De machtsverhouding is ongelijk: een duidelijke pester en gepeste. De pester is bijvoorbeeld ouder, sterker, of agressiever en impulsiever dan de gepeste, waardoor de gepeste hier niet (goed) tegenin kan gaan.

Pesten binnen het gezin voorkomen en aanpakken

Om pesten binnen je gezin te voorkomen of stoppen, kun je als ouder het volgende doen:

• Geef het goede voorbeeld. Ook ouders onderling maken ruzie, of ouders met hun kinderen. Zorg dat je ruzies naderhand altijd uitpraat. En probeer te voorkomen dat ruzies zo hoog oplopen dat je persoonlijke, pijnlijke dingen tegen elkaar zegt. Veroordeel iemand niet als persoon, maar wijs het ongewenste gedrag van diegene af. Slaan, schoppen, uitschelden of andere vormen van fysiek of verbaal geweld gebruiken is altijd verkeerd. Gebeurt dit in jouw gezin toch? Zoek dan steun in je eigen netwerk, bijvoorbeeld bij buren, vrienden of familie. Of klop aan bij het wijkteam.
• Geef je kinderen complimenten als ze leuk met elkaar omgaan. Het is goed om hen te laten merken dat je het waardeert als ze fijn met elkaar spelen. Dan geef je aandacht voor positief gedrag, in plaats van alleen aandacht te geven bij negatief gedrag zoals ruzie. Dat betekent overigens niet dat ruzie maken niet mag of niet goed is. Als ze het maar goed kunnen uitpraten.
• Praat met elkaar over het pesten. Het is belangrijk om met je kinderen te praten over het pesten. Doe dit apart met de betrokken kinderen, maar ook samen als gezin. Leg uit wat pesten is, wat dit met iemand doet en wat de gevolgen van pesten kunnen zijn. Bespreek samen hoe jullie het graag zouden willen. Probeer met het kind dat pest te achterhalen waarom het dat doet. Lees meer informatie op de pagina Mijn kind pest. Blijf zelf rustig, word niet boos en neem je kinderen serieus. Praat samen over een oplossing. Hoe voorkomen jullie het pesten, en wat doen jullie als het toch weer gebeurt?
• Houd rekening met elkaar en met elkaars gevoelens. Het kan helpen als je je kinderen helpt om rekening te houden met elkaar en te oefenen met nadenken over de gevoelens van een ander. Vraag bijvoorbeeld hoe ze zich zouden voelen als de rollen omgedraaid waren, en laat hen samen een oplossing bedenken die voor iedereen werkt.
• Grijp in als een ruzie uit de hand loopt. Dat doe je door te benoemen wat je ziet en wat de gevolgen zijn. 'Ik zie dat Roos Joris buitensluit en dat Joris nu verdrietig is.' Vraag de kinderen hoe het opgelost kan worden. Lukt dat niet, help hen dan. Geef een compliment als het je kinderen lukt om daarna zonder ruzie verder te gaan.
• Lees meer informatie op de pagina's Mijn kind wordt gepest en Mijn kind pest. 

Advies vragen 

Heb je het gevoel dat het pesten niet minder wordt en dat het gezin eronder lijdt? Of vraag je je af of de situatie in jouw gezin normaal is? Het helpt om hierover te praten en advies te vragen. Bij iemand uit je eigen netwerk, bijvoorbeeld een andere ouder, vriend(in) of iemand uit je familie. Of neem contact op met een professional, bijvoorbeeld iemand uit het lokale wijkteam, of een professional van Veilig Thuis.

Gevolgen van pesten in het gezin

Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs waaruit blijkt dat gepest worden door broertjes en zusjes op de langere termijn nare gevolgen kan hebben. Het kan op latere leeftijd bijvoorbeeld leiden tot gedrags- en emotionele problemen, depressie en angsten.

Wat betreft het pesten in de thuissituatie laat Brits onderzoek zien dat het stelselmatig pesten van een gezinslid het risico verhoogt op psychische aandoeningen als een bipolaire stoornis of schizofrenie op latere leeftijd. Tieners die thuis vaker gepest werden, hadden het grootste risico op psychische problemen.

Ongeacht of ze gepest waren of dit zelf ook hadden gedaan, was de kans twee tot drie keer groter. Als bleek dat het pesten zowel op school als thuis voorkwam, was het risico zelfs vier keer groter. Het is dus belangrijk dat ouders en professionals naar manieren zoeken om dit te voorkomen.

Meer over de gevolgen van pesten lees je op de pagina Gevolgen voor gepeste, pester en omstanders.

Alle pagina's over pesten