'Stel de jongere centraal, niet het delict'

Nederland moet meer doen om jonge plegers van een delict met maatwerk aan te pakken. Dat stelt de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming in een advies. Agnes Derksen van het NJi: 'Stel de jongere centraal, niet het delict.'

Jongeren die een licht delict hebben gepleegd, kunnen voor een afdoening worden verwezen naar bijvoorbeeld Halt. Ze blijven dan buiten het strafrechtstelsel en krijgen geen strafblad. Volgens de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) zijn de mogelijkheden in Nederland om deze afdoeningen te gebruiken onvoldoende en voldoet Nederland niet aan internationale normen voor kinderrechten.

De RSJ pleit ervoor het belang van de jongere meer centraal te stellen. Zo is meer variatie nodig in het aanbod van afdoeningen. Verder is het goed als ook zwaardere delicten en delicten van jongvolwassenen met een afdoening kunnen worden afgehandeld. Daarnaast moeten ook jongeren en jongvolwassenen die al eerder een delict hebben gepleegd, voor een afdoening in aanmerking kunnen komen.

De minst schadelijke aanpak

'Het is goed dat een gezaghebbend instituut als de RSJ het zo duidelijk zegt: kies bij de aanpak van delictgedrag voor de minst schadelijke aanpak voor de jongere', zegt Agnes Derksen van het Nederlands Jeugdinstituut. 'Na een delict worden minderjarigen tegenwoordig vaak strafrechtelijk vervolgd. Het lijkt wel of de samenleving vergeet dat het gaat om jongeren. Die doen soms domme en foute dingen. Natuurlijk moeten delicten consequenties hebben. Maar standaard het jeugdstrafrecht inzetten is schadelijk en stigmatiserend. Stel de jongere centraal, niet het delict. Dat is beter voor de jongere. En omdat het vaak de meest effectieve aanpak is om recidive te voorkomen, is het ook beter voor de samenleving.'

'De justitiële aanpak stelt het delict centraal', vertelt Derksen. 'Als het gaat om een licht delict of het eerste delict van een jongere, is een afdoening mogelijk. Maar bij ernstigere delicten kiest het Openbaar Ministerie al snel voor het jeugdstrafrecht. De RSJ zegt nu: niet het strafbare feit moet bepalend zijn, maar de jongere zelf. Ook wanneer het gaat om zwaardere delicten. Dat is een andere manier van kijken, waarbij de problemen en de ontwikkeling van de jongere centraal staan.'

Oog voor de jeugd

'De RSJ heeft het Nederlandse jeugdstrafrecht vergeleken met andere landen. Daar wordt op een fundamenteel andere manier gekeken naar dit soort zaken. In bijvoorbeeld België en Ierland wordt het jeugdstrafrecht veel pedagogischer ingezet. In Nederland hebben we te weinig oog voor de jeugd. De kennis van jeugdproblemen is ook onvoldoende bij de politie en het Openbaar Ministerie. De RSJ roept terecht op om daar meer aandacht voor te hebben.'

Meer informatie

Bericht RSJAdvies Een nieuw perspectief op buitenstrafrechtelijke afdoeningen voor jeugdigen