Je kind denkt misschien anders over klimaatverandering en de aanpak dan jij. Dat kan ingewikkeld zijn, voor je kind of voor jou. Misschien vind jij de aandacht voor het klimaat overdreven, terwijl je kind juist wil dat jullie veel duurzamer gaan leven. Of je kind wil graag met het vliegtuig op vakantie, terwijl jij besloten hebt minder ver te gaan reizen. En wat doe je als je kind geen vlees meer wil eten, terwijl jij vindt dat jullie dat niet kunnen missen?
Wel of niet het gesprek aangaan
Ouders krijgen soms de tip om zich niet te veel te bemoeien met de mening van hun kinderen, en kinderen en jongeren vooral elkaar te laten beïnvloeden. De kracht van onderlinge beïnvloeding kan inderdaad nuttig zijn om een mening te ontwikkelen. Maar die kracht kan ook de 'informatiebubbel' waar iemand in zit versterken. Juist de contacten en gesprekken tussen verschillende groepen, uit verschillende 'bubbels', werken verrijkend en kunnen bijdragen aan meer onderling begrip en wederzijdse inspiratie.
Op internet, op tv en in de politiek zien we dat niet iedereen hetzelfde denkt over klimaatverandering. Ook binnen gezinnen kunnen de opvattingen verschillen. Maar hoe ga je hiermee om?
Praat erover met elkaar
Het is een open deur, maar heel belangrijk: praat er met elkaar over. Misschien word je het dan met elkaar eens, maar dat hoeft niet per se. Verschil van mening mag blijven bestaan. De hoofdzaak is dat er respect is voor ieders opvatting. Maar dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, zeker wanneer de opvattingen ver uit elkaar liggen. En hoe ga je praktisch om met het meningsverschil? Je leeft immers wel met elkaar samen. Probeer afspraken te maken om elkaar tegemoet te komen, bijvoorbeeld:
- Spreek met elkaar drie dingen af om duurzamer te leven die voor jullie allemaal oké zijn. Bedenk dingen die makkelijk haalbaar en ook betaalbaar zijn.
- Maak afspraken over de vakanties: bijvoorbeeld het ene jaar in eigen land, en het andere jaar een verdere bestemming. Bespreek hoe je bij een verdere bestemming de CO2-uitstoot kunt compenseren.
- Bedenk samen een weekmenu dat voor iedereen acceptabel is. Bijvoorbeeld afwisselend vlees en vegetarisch, of spreek af dat wanneer er vlees gegeten wordt, iemand ook mag kiezen voor een vleesvervanger.
Probeer er samen uit te komen
Maar wat doe je als het niet lukt om zulke afspraken te maken? Dan kan het een kwestie zijn van 'de meeste stemmen gelden', of de ouder hakt de knoop door. Als dat niet werkt, dan is er een patstelling ontstaan. Het enige wat je dan kunt doen, is hopen dat de tijd gaat helpen om dichter bij elkaar te komen. Blijf het gesprek aangaan en laat zien hoe jullie ondanks het verschil toch met elkaar blijven praten. Maar het beste is het Nederlandse polderen: probeer er met elkaar uit te komen en een compromis te vinden.
Omgaan met meningsverschillen
Discussies over klimaatverandering kunnen behoorlijk hoog oplopen. Mensen maken elkaar verwijten: 'Klimaatontkenner!', 'Milieugekkie!'. Of ze veroordelen elkaars leefstijl: 'Drie vliegvakanties per jaar, lekker aso!', 'Vegetarisch eten, maar wel rondrijden in een benzine-auto!'.
Ook binnen gezinnen kan het er bij discussies over klimaatverandering stevig aan toe gaan. De belangrijkste tip: wees je als volwassene bewust van het voorbeeld dat je aan je kinderen geeft. Als volwassenen elkaar het leven zuur maken met verwijten, zullen kinderen dat onderling ook doen.
Je kunt een gesprek soepeler laten verlopen door de volgende regels te volgen.
Een harde discussie kan nuttig zijn
Bij discussies over onderwerpen zoals klimaatverandering hoort ruzie of verwijten maken er soms een beetje bij. Accepteer en benoem dat. Het gaat immers om zaken die mensen echt raken. Dat is nu eenmaal zo. Maar een meningsverschil betekent niet dat je de ander als persoon afwijst. Een harde discussie kan nuttig zijn, het maakt duidelijk waar je staat.
Luister goed naar elkaar
Bij een harde discussie is het vooral nuttig om wel goed naar elkaar te luisteren en samen hard op zoek te gaan naar een oplossing. Dat kost moeite, maar is wel belangrijk. Lukt dat niet, dan kan het verstandig zijn om er een buitenstaander bij te betrekken die hulp kan bieden door er van een afstandje naar te kijken. Soms is het beter het gesprekonderwerp een tijdje te vermijden. Hopelijk ontstaat er na verloop van tijd wat rust en wat meer begrip over en weer.
Laat weten als iemand te ver gaat
In ons land mag je uitkomen voor je mening en er felle discussies over voeren. Maar elkaar geweld aandoen, discrimineren, schelden, bedreigen of pesten, gaat te ver. Bepaalde verwijten kunnen bijvoorbeeld op het randje van verbaal geweld liggen of als bedreigend worden ervaren. Als je daar last van hebt, mag dat ook gezegd worden. Dat geldt ook voor kinderen en jongeren, en zij mogen verwachten dat volwassenen hen beschermen ('Je mag je mening hebben, maar zo ga je niet met elkaar om!').
Leer je kinderen ook dat als zij nare verwijten krijgen, ze dat best mogen aangeven ('Je mag je mening hebben, maar je hoeft daarom nog niet zulke nare dingen te zeggen!'). En leer je kinderen sorry te zeggen als ze zelf te ver zijn gegaan.
De meerderheid beslist
Felle discussies hoeven niet te betekenen dat er niets gebeurt. Als de meerderheid of degenen die het voor het zeggen hebben vinden dat er actie moet komen, dan komt die actie er. En als zij vinden dat er niets moet gebeuren, dan gebeurt er niets. Voor de ene groep is dat fijn, de andere groep baalt daar misschien van. Maar zo werkt dat in ons democratische land. En zo werkt het ook in het gezin. Het beste is natuurlijk een oplossing te vinden waar iedereen tevreden mee is. Maar soms lukt dat nu eenmaal niet.
Humor helpt
Humor is een goede manier om te relativeren en elkaar te blijven waarderen. Vooral zelfspot brengt een beetje lucht in een discussie.
Hulp of advies nodig?
Zoek je als ouder of opvoeder hulp of advies? Bekijk hier waar je terecht kunt.