Wat kan ik doen bij vermoedens van autisme?

Vermoedens

Als je vermoedt dat er bij een kind sprake is van autisme, ga hierover dan eerst in gesprek met de ouders. Herkennen zij of mensen uit hun omgeving wat jij ziet? Maken zij zelf of anderen in hun omgeving zich daar zorgen over? Om een beeld te krijgen van de aard en omvang van wat er aan de hand is kan het ook helpen om gebruik te maken van een screeningsinstrument. Deze instrumenten kun je vinden in de databank Instrumenten van het NJi.

Als na het gesprek met de ouders en de screening het vermoeden van autisme blijft bestaan, bespreek dit dan met de ouders. Laat hen weten dat ze via de huisarts of het lokale (wijk)team doorverwezen kunnen worden naar een professional die verder onderzoek kan doen, zoals een gz-psycholoog, kinder- en jeugdpsycholoog, een orthopedagoog-generalist of psychiater.

Na de diagnose

Autisme is een andere manier van informatie verwerken en de wereld ervaren. Hierdoor ontwikkelen kinderen met autisme zich soms anders dan kinderen zonder autisme. Autisme ontstaat door een samenspel van erfelijke en omgevingsfactoren. Autisme kan niet behandeld worden. Wel kan passende ondersteuning en een omgeving die goed aansluit bij het kind, helpen om veerkracht en zelfvertrouwen te vergroten. Hierdoor kunnen kinderen hun sterke kanten beter benutten en kunnen bijvoorbeeld angst of overprikkeling afnemen.

Welke behandeling en begeleiding bij een kind past, verschilt per kind en per gezin. Onderzoek met handelingsgerichte diagnostiek kan inzicht geven in hoe het kind en het gezin omgaan met autisme in verschillende levensgebieden en of er bijkomende problematiek is. Op basis daarvan kan een zorgplan met concrete handelingsadviezen worden opgesteld voor het kind zelf, diens omgeving en de behandelpraktijk.

Veelgebruikte aanpakken

Meestal is psycho-educatie de eerste stap in de behandeling en begeleiding. Daardoor krijgen het kind, de ouders en andere belangrijke personen uit de omgeving van het kind inzicht in wat autisme betekent, op dit moment, maar ook voor de toekomst. Daarbij is ook aandacht nodig voor de mogelijkheden en sterke kanten van het kind met autisme en hoe die zijn te benutten.

Gedragstherapie kan helpen om kinderen met autisme beter te ondersteunen in hun ontwikkeling, op een manier die bij hen past. Dit kan bijvoorbeeld bijdragen aan het verbeteren van communicatie, taal en probleemoplossend vermogen. Gedragstherapie vindt het beste plaats in natuurlijke situaties, waarin het kind op een veilige manier kan oefenen. Het is belangrijk om aan te sluiten bij het tempo en de behoeften van het kind, zodat er geen onnatuurlijk gedrag wordt aangeleerd. 

De wisselwerking met ouders speelt bij gedragstherapie vaak een belangrijke rol. Zij kunnen bijvoorbeeld getraind worden in het herkennen van kleine signalen, in het bieden van structuur en voorspelbaarheid, of in het leren begrijpen en aanpassen van de omgeving. Dat kan de stress en angsten bij de ouders verminderen.

Uitgebreidere informatie over diagnostiek en behandeling bij autisme is te vinden op de website van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie en in de GGZ Zorgstandaard Autisme.