Om kinderen zo goed mogelijk te ondersteunen, is het belangrijk om als professionals van school, jeugdhulp en zorg goed met elkaar samen te werken rond hulpvragen van leerlingen, ouders en school. Wat betekent interprofessioneel samenwerken in de praktijk? En hoe zorg je ervoor dat het werkt?
Uit de praktijk
Nico is een leraar met hart voor zijn vak. Hij steekt veel energie in de begeleiding van zijn leerlingen, die uiteenlopende onderwijs- en ondersteuningsbehoeften hebben. Nico heeft te maken met verschillende jeugdhulpverleners in en om de school. Samen met hen denkt hij na over wat er speelt in de leefwereld van de leerlingen en welk aanbod hierbij aansluit. Ook maakt Nico samen met jeugdhulp, ouders en leerlingen plannen om de situatie van leerlingen op school, thuis of in hun vrije tijd te versterken. De jeugdhulpverleners, Nico en zijn collega's zijn redelijk tevreden over hun samenwerking. Toch 'schuurt' er soms iets, al weten ze niet goed waar dit aan ligt.
Veel professionals in onderwijs en jeugdhulp herkennen deze situatie. Je wilt grip krijgen op de samenwerking omdat je daarmee doelen voor leerlingen kunt bereiken. Daarvoor is het belangrijk om te weten wat je zelf kunt doen om te zorgen voor een goede samenwerking. Het gaat bijvoorbeeld om:
- het opbouwen van vertrouwen in een werkrelatie
- motivatie voor de samenwerking en verwachtingen van de resultaten ervan
- belangstelling voor de inzichten van samenwerkingspartners
Wat is interprofessioneel samenwerken?
Bij interprofessionele of interdisciplinaire samenwerking werken professionals uit verschillende domeinen samen aan een plan waarmee een leerling een omgeving krijgt om zich optimaal in te ontwikkelen. Dit kan op verschillende manieren:
- Preventief: je stemt af op wat er speelt in de leefwereld van kinderen en jongeren en denkt samen na over een passend aanbod of een passende context
- Op casusniveau: je werkt samen vanuit één plan om de situatie van een individuele leerling te verbeteren of om extra ondersteuning te regelen. Dit kan gaan over school, thuis of vrije tijd. Het is belangrijk om daarbij ouders en kind of jongere vanaf het begin intensief te betrekken.
Lees meer over verschil multi-, inter- en transdisciplinariteit.
Reflecteren op je eigen houding
Als professional in onderwijs of jeugdhulp breng je in deze samenwerking expertise vanuit je vakgebied in en vul je elkaar aan. Ook reflecteer je op je eigen houding om succesvol samenwerken mogelijk te maken. Dat betekent het volgende.
Kijken naar je motivatie voor interprofessioneel samenwerken
De motivatie om samen te werken kan onder druk komen staan wanneer professionals de doelen die ze voor leerlingen hebben voor de korte of langere termijn, onvoldoende op elkaar afstemmen. De leraar is er dan bijvoorbeeld van overtuigd dat een leerling baat heeft bij regelmatig naar school gaan, terwijl de jeugdhulpverlener zich vooral richt op het trainen van sociale vaardigheden buiten de school. Bij het ontbreken van een gedeeld doel kan de motivatie voor samenwerken afnemen. Samenwerkingspartners vragen zich dan af:
- Heb ik wel genoeg tijd voor samenwerken?
- Kan ik de inhoudelijke verwachtingen waarmaken?
- Heb ik vertrouwen in goede resultaten?
- Wat leer ik van de samenwerking?
De verschillen zoeken en je kwetsbaar durven op te stellen
Het oversteken van de grens van je eigen domein vraagt lef, nieuwsgierigheid en leergierigheid. 'Boundary crossing' zoals dit genoemd wordt, is een leerzaam proces in verschillende stappen: identificatie, coördinatie, reflectie en transformatie. We lichten er twee uit.
Identificatie
Identificatie gaat over verschillen, bijvoorbeeld in wat je vanuit het perspectief van onderwijs of jeugdhulp belangrijk vindt voor een leerling, in je inspiratiebronnen en in de werkwijze waarin je gelooft. Door de verschillen uit te vergroten ontstaat wederzijds begrip en betere afstemming.
Reflectie
Reflectie betekent dat je je als professional in onderwijs of jeugdhulp kwetsbaar op durft te stellen in de samenwerking. Je vraagt je samenwerkingspartner hoe deze tijdens de begeleiding van een leerling kijkt naar wat je doet, zegt of waar je in gelooft. Je ziet jezelf als het ware door de ogen van de ander. Hierdoor durft de ander zich ook meer open te stellen. Uit je 'comfort-zone' stappen en je samenwerkingspartner vragen om te reflecteren op jouw handelen kan het vertrouwen in de werkrelatie vergroten.
Lees meer over reflectie.
Meer informatie
Bronnen
- Akkerman, S.F., & Bakker A. (2012). Boundary crossing and boundary objects. Review of Educational Research, 81 (132).
- Verwoerdt, A. (2020). Onderwijs en jeugdhulp. Kleur bekennen in samenwerken. Acco.
