Meer maatwerk in passend onderwijs

De Tweede Kamer heeft op woensdag 21 mei een commissiedebat over de verbeteraanpak voor het passend onderwijs van het ministerie van OCW. Met de aanpak komt er meer ruimte voor maatwerk in de wet- en regelgeving rondom passend onderwijs. Vincent Fafieanie van het NJi is positief over de aanpak: 'Maatwerk maakt het mogelijk het onderwijssysteem aan te passen aan de behoeften van kinderen en jongeren, in plaats van andersom.' 

Er zijn op dit moment verschillende tijdelijke subsidieregelingen om het onderwijs in te richten naar wat de leerling nodig heeft. In een Kamerbrief over de verbeteraanpak kondigde het ministerie van OCW onlangs aan dat er een nieuwe structurele regeling komt die meer ruimte biedt aan maatwerk in het onderwijs. De regeling gaat in per 1 januari 2026, maar volgens het ministerie kunnen scholen er nu al mee aan de slag binnen de huidige tijdelijke regeling. 

Een structurele regeling geeft meer ruimte om maatwerk te leveren en dat kan volgens Fafieanie helpen voorkomen dat leerlingen thuis komen te zitten. 'Maatwerk maakt het mogelijk het onderwijssysteem aan te passen aan de behoeften van kinderen en jongeren, in plaats van andersom. Met een structurele regeling wordt het veel makkelijker om dit te organiseren. Bijvoorbeeld het inzetten van een onderwijszorgarrangement op een zorgboerderij of een zorginstelling. Dit is nu vaak niet mogelijk, omdat onderwijs alleen gegeven mag worden op een onderwijslocatie met leerkrachten die in dienst zijn van het schoolbestuur.'  

Verzuimaanpak

Om leerlingen die thuiszitten terug te begeleiden naar onderwijs, zijn scholen straks verplicht een overzicht te maken van alle verzuim en daar beleid op te maken. Verzuim bestaat uit geoorloofd en ongeoorloofd verzuim. Bij het eerste gaat het vaak om langdurig zieke leerlingen en bij het tweede om spijbelen. Er is veel overlap tussen beide soorten verzuim. Maar omdat er soms alleen gekeken wordt naar ongeoorloofd verzuim zoals spijbelen, wordt de samenhang met geoorloofd, oftewel ziekteverzuim, weleens over het hoofd gezien. 'Wanneer ouders kun kind ziekmelden, spelen er vaak andere dingen dan een medische aandoening. Bijvoorbeeld psychische problemen. Maar omdat deze kinderen onder geoorloofd verzuim vallen, laat de school het soms over aan het medische circuit. Daardoor ziet de school soms niet het werkelijke probleem en wordt er niet gekeken naar wat een kind of jongere nodig heeft om onderwijs te volgen.' 

Want wanneer een kind kampt met ziekte of problemen wil dat volgens Fafieanie niet zeggen dat het niet in staat is om onderwijs te volgen. 'Geen volledig onderwijs, maar misschien wel één of twee uur per dag. Bijvoorbeeld digitaal of via een chatbox in de klas waardoor het kind ook contact kan houden met medeleerlingen. Dit voorkomt dat een leerling geïsoleerd raakt en de focus alleen ligt maar op de ziekte of problemen.' 

Volgens Fafieanie voelen scholen zich bij geoorloofd verzuim soms niet geroepen om daar met ouders en leerlingen over te praten. 'Maar als scholen zich inzetten om verzuim en dus ook ziekteverzuim te bespreken, kun je veel beter aansluiten op wat een leerling nodig heeft en voorkomen dat die lang thuis komt te zitten. Nu scholen gevraagd wordt daar beleid op te maken, heeft dat hopelijk een positieve invloed op het algehele verzuim.'  

Meer informatie

Bericht over Kamerbrief passend onderwijsKamerbrief over stappen in de verbetering van passend onderwijsCommissiedebat passend onderwijs