Het is normaal dat kinderen en jongeren stemmingswisselingen hebben. Die zijn te zien als gezonde pogingen om met teleurstellingen en nare ervaringen om te gaan of om frustratie te verwerken. Het is bijvoorbeeld normaal om verdrietig of somber te zijn bij het overlijden van een familielid of huisdier.
Stemmingsproblemen
Normale stemmingswisselingen kunnen overgaan in stemmingsproblemen. Die worden ook wel 'internaliserende problemen' of 'emotionele problemen' genoemd.
Stemmingswisselingen worden problematisch als:
- de emotionele ontregeling (verdriet, somberheid of labiel zijn) langer duurt dan twee weken;
- de stemmingswisselingen het functioneren negatief beïnvloeden of een kind of jongere eronder lijdt.
Wat 'langer dan verwacht' is, hangt niet alleen af van de aanleiding maar ook van de leeftijd. Als een sombere, verdrietige of eenzame stemming binnen één of twee weken opklaart en het normale dagelijkse functioneren niet verstoort, is er volgens het Classificatiesysteem voor de Aard van de Problematiek - Jeugd (de CAP-J) geen sprake van een probleem of stoornis.
Een stemmingsprobleem kan, als het lang blijft bestaan, uitmonden in een stemmingsstoornis zoals een depressie.
Depressie
Kenmerkend voor een depressieve stoornis is rusteloosheid, somberheid, een verminderd gevoel van eigenwaarde en concentratieproblemen. Iemand die depressief is, beleeft nergens meer plezier aan en heeft weinig energie om iets te ondernemen. Bij kinderen en jongeren wordt een depressie vaak niet herkend omdat zij doorgaans niet het typische gedrag van depressieve volwassenen laten zien. Zo kunnen kinderen met een depressie juist prikkelbaar zijn en geen lol meer hebben in activiteiten die ze eerder wel leuk vonden.
Bij kinderen en jongeren gaat een depressie vaak samen met leer- en gedragsproblemen. Daarnaast kunnen kinderen met een depressie klachten hebben die ook voorkomen bij depressieve volwassenen: slaapproblemen, vermoeidheid, boosheid en prikkelbaarheid, verminderde of juist vermeerderde eetlust, angst- en concentratieproblemen, lichamelijke klachten (buikpijn, hoofdpijn et cetera) en ook stemmingswisselingen. Deze kinderen hebben vaak een negatief zelfbeeld en denken soms: 'Was ik maar dood'. Om van een depressieve stoornis te kunnen spreken, moeten verschillende van deze symptomen gedurende minstens twee weken bijna dagelijks voorkomen.
