Seksueel gedrag onder scholieren
In het HBSC-onderzoek uit 2021 zijn scholieren van 12 tot en met 16 jaar vragen gesteld over hun seksueel gedrag. 66 procent van de leerlingen in groep 8 van het basisonderwijs en 75 procent van de scholieren in het voortgezet onderwijs zegt wel eens verliefd te zijn geweest. Van de basisschoolleerlingen zegt 1,5 procent te vallen op iemand van hetzelfde geslacht. Onder leerlingen in het voortgezet onderwijs gaat het om 2,5 procent. Circa 10 procent van de jongens en meisjes op het voortgezet onderwijs zegt weleens seksuele gemeenschap te hebben gehad.
Tussen 2001 en 2021 blijkt sprake te zijn van een dalende trend in het aantal scholieren dat seksuele gemeenschap heeft gehad. In 2001 ging het om 16 procent van de scholieren. In 2021 is dit gedaald naar 10 procent.
In dit onderzoek zijn ook scholieren gevraagd naar hun opvattingen over homoseksualiteit. Gemiddeld heeft 57 procent van de jongeren op de basisschool en 59 procent van de jongeren in het voortgezet onderwijs een positieve houding ten opzichte van homoseksualiteit. Op de vraag of homoseksuele jongeren tot hun vriendengroep kunnen behoren antwoorden zij bevestigend. Daarbij zijn in zowel het basis- als voortgezet onderwijs meisjes veel positiever hierin dan jongens. Van de meisjes in het voortgezet onderwijs heeft ruim 78 procent een positieve houding ten opzichte van homoseksuele vrienden. Onder jongens gaat het om ruim 40 procent (Boer e.a., 2022).
Seksueel gedrag onder jongeren tot 25 jaar
Jongeren begonnen in 2017 ongeveer een jaar later aan seks dan vijf jaar eerder. Deze ontwikkeling geldt voor alle type seksuele handelingen. Zo heeft de helft van de jongeren geslachtsgemeenschap gehad op de gemiddelde leeftijd van 18 jaar. Vijf jaar eerder, in 2012, was dat 17 jaar. De helft van de jongeren tongzoenden voor het eerst op de gemiddelde leeftijd van 15,4 jaar in 2017. In 2012 was dat 14,4 jaar. Tussen 2005 en 2012 was de leeftijd waarop jongeren aan seks begonnen vrijwel gelijk. Dit blijkt uit het onderzoek 'Seks onder je 25e' onder jongeren van 12- 25 jaar (Rutgers & Soa Aids Nederland, 2017). Dit onderzoek wordt in de periode 2022-2024 herhaald.
In 2019 is het onderzoek 'Seks onder je 25e' herhaald onder scholieren in cluster 3 en 4 van het speciaal voortgezet onderwijs. Hieruit blijkt dat deze jongeren minder ervaring hebben met zoenen en seks dan jongeren in het regulier onderwijs. Hoewel het merendeel van 88 procent van de jongens en 87 procent van de meisjes wel eens verliefd is geweest, hebben ze minder vaak getongzoend of seks gehad dan hun leeftijdsgenoten in het regulier onderwijs. Van de jongens heeft 32 procent ooit getongzoend en van de meisjes 36 procent. 9 procent van de jongens zegt ooit geslachtsgemeenschap te hebben gehad. Onder de meisjes gaat het om 16 procent (Rutgers & Soa Aids Nederland, 2019).
Seksueel grensoverschrijdend gedrag
In 2022 zegt 30 procent van de 16- tot 18-jarigen en 33 procent van de 18- tot 24-jarigen in de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek slachtoffer te zijn geweest van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Vrouwen zijn hierbij vaker slachtoffer dan mannen. Van de jonge vrouwen van 16 tot 18 jaar is bijna de helft (46 procent) slachtoffer geweest, van de jonge vrouwen van 18 tot 24 jaar ruim de helft (52 procent). Bij jonge mannen gaat het om respectievelijk 2,8 procent en 14,5 procent. Dit blijkt uit de Prevalentiemonitor Huiselijk geweld en Seksueel grensoverschrijdend gedrag (Akkermans e.a., 2022).
In dit onderzoek omvat seksueel overschrijdend gedrag alle vormen van seksuele intimidatie en fysiek seksueel geweld. Seksueel grensoverschrijdend gedrag kan binnen en buiten de huiselijke kring plaatsvinden, zowel offline als online. Het onderzoek vond plaats onder de bevolking van 16 jaar en ouder. Van alle leeftijdsgroepen komt seksueel grensoverschrijdend gedrag het meeste voor onder jongeren (16-24 jaar).
Definitie
Onder seksueel gedrag vallen alle vormen van seksueel contact, van knuffelen, zoenen tot geslachtsgemeenschap, alsook alle gedragingen die alleen worden verricht en kunnen leiden tot seksuele opwinding bij de persoon zelf of een ander. Over grensoverschrijdend seksueel gedrag wordt gesproken wanneer iemand die geen seks wil, toch wordt overgehaald, beïnvloed, gemanipuleerd of gedwongen om seks te hebben of lichamelijke seksuele handelingen uit te voeren. Er kan ook sprake zijn van grensoverschrijdende seksuele ervaringen zonder fysiek contact. Iemand wordt dan ongevraagd geconfronteerd met seksuele opmerkingen en/of seksuele bewegingen.
Meer informatie
Bronnen
- Akkermans, M., Derksen, E., Kloosterman, R. e.a. (2022). Prevalentiemonitor Huiselijk Geweld en Seksueel Overschrijdend Gedrag 2022 (PHGSG). Den Haag: Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum en Centraal Bureau voor de Statistiek.
- Boer, M., van Dorsselaer, S., de Looze, M., de Roos, S. e.a. (2022). HBSC 2021. Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland. Utrecht: Universiteit Utrecht, Trimbos instituut, Sociaal en Cultureel Planbureau.
- De Graaf, H., Bultinck, M., van den Brink, F., Coehoorn, I. (2019). Seks onder je 25e vso. Seksuele gezondheid van jongeren in cluster 3 en 4 van het voortgezet speciaal onderwijs. Rutgers/Soa Aids Nederland.
Meer informatie over gebruikte onderzoeken:
