Hoe werk je samen met gescheiden ouders?

Vijf stappen

1. Start met kennismaking

Neem de tijd om kennis te maken. Daarmee leg je de basis voor een goede samenwerking. Sta samen stil bij het proces waar de ouders nu in zitten. Vraag hoe het gaat. Bied een luisterend oor, schep ruimte voor de gevoelens en emoties die spelen. Houd rekening met de context en de geschiedenis van beide ouders. 

Kindgesprek

Zij kunnen vertellen hoe zij de situatie beleven. Zo krijg je een compleet beeld van de gezinssituatie. Lees In gesprek met kinderen van ouders die scheiden

2. Maak een analyse

Is de basis gelegd, dan maak je als professional een analyse van de situatie. Wat speelt er in dit gezin? Welke patronen herken je? Wat is er nodig?

3. Stel samen doelen op

Aan de hand van de analyse maak je samen met de ouders doelen. Zo kom je tot een plan van aanpak voor een gezamenlijk traject.

4. Maak afspraken

Bespreek nu: hoe gaan jullie met elkaar samenwerken en welke afspraken zijn belangrijk? De manier waarop je tot de afspraken komt, is bijna net zo belangrijk als de afspraken zelf. Hoe stel je je als professional op in deze eerste fase?  

5. Focus op het gezamenlijk belang

Als professional help je ouders de omslag te maken van 'wat vind ík belangrijk' naar 'wat willen wíj voor ons kind'. Tijdens een scheiding zijn ouders vaak emotioneel. Vanuit hun pijn en verdriet zijn ze geneigd het verhaal vooral vanuit hun eigen gezichtspunt te zien.

De truc voor jou als professional is om te werken vanuit meerzijdige partijdigheid. Dit betekent dat je je afwisselend inleeft in beide ouders. Op die manier bied je ze allebei steun en begrip en kun je goed advies geven.

Zo betrek je beide ouders

  • Spreek vooraf af hoe jullie communiceren. Bijvoorbeeld dat beide ouders altijd in de cc staan in een mailwisseling met jou.  
  • Praat na afloop van een gesprek niet met een van beide ouders na.
  • Wissel af welke ouder je als eerste belt.

Twee manieren om het gesprek te voeren

Motiverende gespreksvoering

Bij motiverende gespreksvoering ga je op zoek naar de motivatie die ouders zelf hebben om te veranderen. Uitgangspunt is dat je de verantwoordelijkheid voor de keuze die iemand moet maken, helemaal bij de ander legt. Als professional stel je vragen waardoor ouders erachter komen wat ze écht zelf willen. Zo begeleid je ouders bij hun denkproces. Dat lukt alleen als je een gelijkwaardige en accepterende houding hebt. En als je erop let dat je geen advies geeft.  

Bijt op je tong als je advies wilt geven. En juist als je denkt: o nee! Vraag dan door: wat zou het voordeel hiervan zijn? Wat zou het nadeel kunnen zijn? Wat betekent dit voor jullie kind?

Op die manier versterk je de autonomie van de ander.

Voorbeeld

Een ouder vraagt zich af: kies ik voor co-ouderschap of voor een omgangsregeling? Als professional help je deze ouder door vragen te stellen. Wat zijn de voordelen van co-ouderschap? Wat zijn de nadelen? Als je die afweegt: wat vind je dan het belangrijkste? Wat is voor jou een waarde waarop je die voor- en nadelen tegen elkaar wilt afwegen? En als je de voor- en nadelen op een rijtje zet en je maakt een keuze: wat voor oplossing kun je dan bedenken voor de nadelen die overblijven?

Neutraal herformuleren

Bij neutraal herformuleren herhaal je heftige uitspraken van ouders op een neutrale manier. Dat doe je door te zoeken naar de betekenis van die uitspraken. Welk verlangen zit er achter een uitspraak? Zo haal je de scherpe kantjes eruit. De focus komt minder op de strijd te liggen en er komt aandacht voor de achterliggende behoefte.

Voorbeelden

  • 'Ik wil je niet meer zien', kan betekenen: 'ik heb rust nodig en heb er behoefte aan om even alleen te zijn'.
  • 'Jij mag ons kind in de vakantie niet zien', kan betekenen: 'ik wil heel graag een poos alleen zijn met mijn kind'.

Tip van een professional

'Tijdens de lockdown merkte ik dat beeldbellen met ouders veel voordelen biedt boven live bijeenkomsten. Zeker in de eerste fase van het contact. Je voorkomt dat ouders in een gezamenlijke wachtkamer moeten wachten en vervolgens naast elkaar in een ruimte zitten. Er is letterlijk meer afstand. Dat maakt de eerste gesprekken makkelijker.'

Harmke Bergenhenegouwen