Wat kan school doen voor kinderen van ouders die scheiden?

Rol van de school

School is voor kinderen meestal een veilige plek en draagt tijdens een scheiding bij aan regelmaat en zekerheid in het leven van het kind. Daarvoor is het belangrijk dat de leerkracht begrip en betrokkenheid toont, waardoor de leerling zich gesteund voelt. De school zet het belang van het kind op de eerste plek en is onpartijdig bij de problematiek die een scheiding met zich kan meebrengen. Ook probeert de school een zo goed mogelijk contact te bewaren met beide ouders.

Daarnaast heeft de school de taak het kind te ondersteunen, zodat het schoolwerk er niet onder gaat lijden. Leerkrachten zijn vaak de eersten die merken dat het gedrag van het kind verandert of de leerprestaties achterblijven. Zij kunnen dat bespreken tijdens het contact met de ouders en eventuele ondersteuningsmogelijkheden aanbieden.

De school heeft rond scheidingen van ouders vooral de volgende taken:

• Duidelijkheid bieden over de wederzijdse informatieplicht en verwachtingen tussen ouders en school.
• De ontwikkeling van het kind volgen en hun belang steeds vooropstellen.
• In gesprek gaan en blijven met het kind en de ouders.
• Zo nodig ouders de weg wijzen naar ondersteuningsmogelijkheden voor het kind of voor henzelf.

Andere aandachtspunten bij een scheidingssituatie van een school zijn:

• Er is voldoende kennis bij de professionals over het scheidingsproces en de aandachtspunten daarbij voor de ontwikkeling van het kind.
• Onderwijsprofessionals zijn goed op de hoogte van de belangrijke afspraken en informatie over het kind zoals beslissingen over het gezag en de omgangsregelingen.

Schoolprotocol

Een schoolprotocol of schoolhandreiking over het omgaan met scheiding kan behulpzaam zijn voor scholen, schoolbesturen, leerkrachten, kinderen en ouders. Daarin kan onder meer vastgelegd worden welke informatie ouders door moeten geven aan de school, aan welke ouder(s) de school informatie blijft verstrekken, hoe het precies zit met ouderlijk gezag, hoe het gaat bij ouderavonden en de regels rondom handtekeningen, het ophalen van het kind, het aanvragen van verlof en de aanwezigheid bij activiteiten op school.

In een protocol of handreiking kan ook advies staan over het pedagogisch handelen naar kind en ouders toe, het signaleren of het goed gaat met het kind en over samengestelde gezinnen. Ook kunnen er tips en literatuur en websites in opgenomen worden.

Bekijk als voorbeeld het schoolprotocol van SVW Apeldoorn PO.

Tips voor leerkrachten

Voor leerkrachten is het belangrijk om het welzijn van het kind voorop te stellen en daarmee het leren en het welzijn zo goed mogelijk te bewaken. Daarbij is het belangrijk dat een leerkracht een vertrouwensrol heeft voor het kind, goed signaleert hoe het met het kind gaat, goed blijft communiceren met ouders, de regels van de school in acht neemt en zelf zoekt naar steun als die nodig is. De volgende tips kunnen daarbij helpen:

• Kies voor het kind. Jij bent een belangrijke steunpilaar en stabiele factor.
• Bevestig en versterk het kind op de sterke punten die het heeft; geef positieve feedback op hun inspanningen en vooruitgang.
• Let op signalen in leerprestaties en gedrag van het kind, zowel tijdens als na de scheiding, en bespreek die met het kind, de ouders en eventueel jeugdhulppartners van de school.
• Wees helder over de positie van de school; scholen doen niet aan waarheidsvinding en kiezen geen partij.
• Moedig ouders aan om zich samen te concentreren op het belang van hun kind.

Onpartijdige houding  

Voor professionals die te maken hebben met kinderen in scheidingssituaties is het belangrijk om betrokkenheid te tonen bij het kind, aandacht te hebben voor de veranderende thuissituatie en voor de gevolgen van een scheiding voor het kind. Daarbij is het belangrijk om in houding, handelen en bewoordingen geen partij te kiezen voor één van de ouders en neutraal te blijven.

Dit geldt zeker voor professionals in scholen. Een kind besteedt veel tijd op school, daarom spelen leerkrachten een belangrijke rol in het leven van kinderen. Het kind moet zich dan ook veilig en gezien voelen in de schoolse omgeving.

Probeer geen oordeel te hebben

Als professional kun je wel de verschillende posities die ouders kunnen innemen in een scheidingssituatie erkennen en aandacht hebben voor wat dit voor hen betekent. Maar het is nadrukkelijk niet jouw rol als professional om hier een oordeel over te hebben. Dit maakt de situatie alleen maar complexer en kan het loyaliteitsconflict van het kind versterken.

Blijf daarom onafhankelijk en wees kritisch op je eigen handelen. Realiseer je dat je vaak geneigd zal zijn de kant te kiezen van de ouder waarmee je het meeste contact hebt of met de ouder die het meest in de 'slachtofferrol' zit. Evalueer daarom of je dit in alles doorvoert, zowel in wat je zegt en doet, als in je non-verbale communicatie.