Werken in een complexe situatie geeft een grotere kans op vastlopen: niet weten wat te doen en tegen beter weten in blijven ploeteren. Vastlopen kan er dus verschillend uitzien en wordt door iedereen anders ervaren. Hoe herken je tóch signalen en wat kun je doen om het vastlopen te verhelpen?
Signalen herkennen
Vaak zie je makkelijker signalen van disbalans bij een ander. Zie je bij je collega of bij jezelf bijvoorbeeld frustratie over veranderingen in de organisatie of sector en de gevolgen voor het werk? Zie je de neiging tot terugtrekken? Heb je het gevoel dat je collega meer aan het ploeteren en worstelen is? Dit zijn mogelijk signalen van vastlopen. Wat kun je met deze signalen doen?
Een moment van vertraging
Als je signalen van vastlopen opmerkt bij jezelf, kan het helpen om een moment van vertraging in te lassen. Probeer even weg te gaan uit je hoofd en in je buik te zakken. Wat merk je bij jezelf? Oefeningen zoals mindfulness of ademhalingsoefeningen kunnen helpend zijn om dichter bij je gevoel en intuïtie te komen. Er zijn online veel praktische en korte ademhalings- en mindfulness oefeningen te vinden.
Maak je intuïtie bespreekbaar
Herken je signalen van vastlopen bij je collega of bij je team? Benut je intuïtie, trap soms op de rem en spreek je uit. Bijvoorbeeld: 'Ik zie dat je maar doorgaat. Ik herken dat ook bij mezelf.' Of 'We doen heel hard ons best en voelen ons verantwoordelijk, maar doen we hier ook het goede? Ik heb het gevoel van niet.'
Om in balans te blijven werken in complexe situaties helpt het om vaker samen een pas op de plaats te maken, bij je gevoel te komen en vanuit daar anders te denken en te doen. Het voelt misschien kwetsbaar, ongemakkelijk of misschien zelfs wel inefficiënt om je op gevoelsniveau uit te spreken. Toch is de kans groot dat andere collega's jouw inbreng herkennen en waarderen. Het delen van ervaringen zorgt voor onderlinge herkenning en verbinding. Met jouw voorbeeld wordt de weg gebaand voor anderen om zich bewust te zijn van hun gevoel en zich uit te spreken.
Hoe en wanneer?
Sommige teams hanteren een symbolische 'pauzeknop' of 'ploeteralarm'. Dat is voor hen het gezamenlijke teken om ruimte te maken voor een pas op de plaats waarin zij samen onderzoeken wat er gebeurt en wat zij anders willen. Zij gebruiken in een dergelijk gesprek zoveel mogelijk open vragen.
Een voorbeeld van een gespreksstarter ná de 'pauzeknop'
Er is altijd een spanningsveld tussen door blijven ploeteren en vertragen. Waar voelen jullie je van nature het meest comfortabel bij? Wat zou het jullie kunnen opleveren? En wat heb je nodig om met elkaar te kunnen vertragen? Wat houdt jullie daarin tegen?
Spreek af wat jullie doen wanneer er op dat moment écht geen tijd is om stil te staan. Bijvoorbeeld een moment aan het einde van een dienst of een ander vast moment op de dag, zodat je er niet aan voorbij gaat. Ook kun je vaker gaan wandelen om te vertragen. Je kunt hier bijvoorbeeld een wandel-app voor gebruiken.
Niemand vindt het fijn om vast te lopen maar je kunt het wél gebruiken, door ervan te leren en zo te werken aan een betere balans.
