Smoezen, wauwelen, juice, achterklap en gossip: roddelen lijkt soms onschuldig, maar het kan een grote impact hebben op kinderen en jongeren. Wat kun je als professional doen als kinderen en jongeren roddelen?
Wat is roddelen?
Roddelen betekent praten over iemand die er niet bij is. Wat over iemand gezegd wordt, kan negatief of positief zijn. Toch denken mensen bij roddelen vaker aan negatief over iemand praten.
Waarom roddelen mensen?
Waar mensen zijn, wordt geroddeld. Dus ook in de klas, op de sportclub, in de familie en in het buurthuis. Roddelen heeft namelijk een functie. Het is een manier om informatie over te brengen en emoties te delen. Door te roddelen kun je anderen beïnvloeden en je eigen positie in een groep versterken. Het leert je ook de ongeschreven regels in een groep.
Is roddelen slecht?
Ja en nee. Het ligt eraan waarom mensen roddelen. Roddelen kan positief bedoeld zijn, bijvoorbeeld als je je zorgen maakt om de ander:
Heb je het gezien? Lucas heeft weer geen lunch bij zich, zou het goed met hem gaan?
Roddelen heeft ook positieve effecten. Het zorgt voor een sterkere band en meer vertrouwen tussen mensen. Deze voordelen gelden wel alleen voor de mensen die roddelen.
Voor anderen zijn de gevolgen vaak negatief. Voor de persoon waarover geroddeld wordt, en voor de sfeer in de groep. Bijvoorbeeld als er gemene dingen worden gezegd, iemand belachelijk wordt gemaakt of wordt uitgelachen.
Heb je haar outfit gezien? Ziet er echt niet uit!
Roddelen lijkt soms onschuldig, maar het kan een grote impact hebben op het welzijn en de ontwikkeling van kinderen en jongeren.
Ook online wordt er geroddeld. Bijvoorbeeld in WhatsAppgroepen. Of via de zogenoemde 'Gossip Girl accounts'. Online roddelen kan vaak ongrijpbaarder voelen, omdat het in de online leefwereld gebeurt: buiten je klaslokaal, training of speelveld. Toch moet je er iets mee als professional. Want wat offline gebeurt, heeft offline invloed. De online wereld is daarom onderdeel van jouw verantwoordelijkheid als je werkt met kinderen en jongeren. Op deze pagina lees je wat je kunt doen bij online pesten.
5 tips: wat kun je doen bij roddelen?
1. Spreek kinderen aan als je ziet dat er geroddeld wordt in de groep. Vraag waarom ze roddelen en wat het doet met hen en met de groep. Zo leren ze wat het effect van roddelen op de ander kan zijn, en dat dit verschilt per persoon.
2. Stel gedragsregels op met de groep over het praten over elkaar. Neem hier de online wereld in mee. Maak bijvoorbeeld ook de regels voor de appgroep.
3. Bespreek deze regels met de ouders en opvoeders, zodat ook zij dit kunnen bespreken met hun kind.
4. Leer kinderen hoe zij elkaar kunnen helpen als er geroddeld wordt. Als kinderen weten wat ze kunnen doen, maakt dit de drempel soms lager om te helpen. Bekijk samen deze video of haal inspiratie uit de lesbrief Iedereen kan helpen.
5. Reflecteer op je eigen handelen. Als professional heb je een voorbeeldfunctie. Het heeft invloed hoe jij praat over anderen in het bijzijn van kinderen. Een positieve sfeer in een groep begint dus bij jezelf.
Werk je in het onderwijs? In deze publicatie lees je vijf tips over het voorkomen van pesten op de basisschool.
Bronnen
- Campbell, M., Hand, K., Shaw, T. et al. Adolescent Proactive Bystanding Versus Passive Bystanding Responses to School Bullying: the Role of Peer and Moral Predictors. Int. Journal of Bullying Prevention 5, p. 296–305 (2023).
- Waarom roddelen soms goed voor je is (Vu.nl)
- Why Do We Gossip? (Frontiersin.org)
- Onderzoek: Kinderen roddelen het meest over klasgenoten (Jeugdjournaal.nl)
- Liberman, Z., & Shaw, A. (2020). Even his friend said he's bad: Children think personal alliances bias gossip. Cognition, 204, 104376.
Lees ook
-
Respectvol online gedrag stimuleren
Respectvol online gedrag stimulerenVoor wieOudersOok online moeten kinderen leren verantwoorde keuzes maken en respectvol gedrag te tonen. Hoe kun je je kind hierbij helpen?
-
5 tips voor het basisonderwijs om pesten te voorkomen
5 tips voor het basisonderwijs om pesten te voorkomenVoor wieProfessionalsSamen met Stichting School & Veiligheid, diverse wetenschappers en leerkrachten stelde het NJi vijf tips op om pesten tegen te gaan.
-
Hoe kan ik online pesten aanpakken?
Hoe kan ik online pesten aanpakken?Voor wieProfessionalsOnline pesten vraagt vaak om dezelfde aanpak als offline pesten. Toch zijn er ook verschillen. Hoe kan je online pesten aanpakken?
-
Sociaal en veilig klimaat in de groep creëren
Sociaal en veilig klimaat in de groep creërenVoor wieProfessionalsAls professional in de wijk, een vrijetijdsvoorziening of op school kun je de sfeer in de groep beïnvloeden. Hoe zorg je voor een fijne sfeer?