Ouderbetrokkenheid tegen pesten op school

Op de basisschool waar Cynthia werkt, zitten kinderen uit 49 verschillende landen. 'Ondanks de uiteenlopende achtergronden is het op school rustig, omdat kinderen zich er veilig voelen.' Die veilige sfeer wordt versterkt door de actieve samenwerking tussen leraren en ouders, onder andere bij het voorkomen en aanpakken van pesten.

'We organiseren ouderavonden waarin ouders een les over pesten meemaken, zoals hun kind die krijgt. We laten eerst een filmpje zien van een pestsituatie waarin kinderen elkaar niet helpen, of zelfs aanmoedigen. Daarna volgt een filmpje waarin kinderen wél ingrijpen. Samen bespreken leraren met de ouders hoe ze hun kind kunnen ondersteunen bij het omgaan met pesten, en welke rol zij thuis kunnen spelen.'

Moeilijk bereikbare ouders tóch betrekken

Ouders die moeilijk te bereiken zijn, betrekt de school via een brugfunctionaris. 'Diegene organiseert een ouderkamer waar ouders samen koken of taalles volgen. Op die manier komen ouders makkelijker binnen en raken ze sneller betrokken bij school. Het maakt de drempel lager om ook naar een ouderavond over pesten te komen.'

Ouders leren praten met hun kind over pesten

Veel ouders hadden nog geen ervaring met de aanpak die op school wordt gebruikt. Volgens Cynthia is deze manier van praten voor hen nieuw. 'Veel ouders op onze school hebben te maken met uitdagingen in hun gezin of dagelijks leven. Daardoor zitten ze in een soort overlevingsstand, en gaven ze hun kind vaak het advies om terug te vechten of een grote mond te hebben. Door deze lessen leren ze dat een rustig gesprek voeren met hun kind veel meer helpt.'

Cynthia merkt dat dit effect heeft. 'Ouders gaan na een incident sneller in gesprek met hun kind. Vroeger zeiden ouders vaak: "Mijn kind doet dat niet." Nu praten ze met hun kind en stellen vragen als: "Waarom deed je dat? Wat deed de ander? Wat kun je volgende keer anders doen?"'

De oorzaak van pestgedrag achterhalen

Ook binnen het team zien we verschillende manieren om kinderen te begeleiden. 'Ik heb een collega die bij ruzies altijd heel geduldig helemaal teruggaat naar het begin, naar de oorzaak: waar is dit ontstaan? Dat werkt ontzettend goed. Kinderen begrijpen dan beter wat er misging en daarna komt het pestgedrag vaak niet meer terug.'

Ze voegt eraan toe dat het belangrijk is dat ouders dezelfde aanpak als op school hanteren: 'blijf rustig, word niet boos, en bespreek samen wat er is gebeurd en wat anders kan. Zo leren kinderen nadenken over hun gedrag en begrijpen ze beter wat ze de volgende keer anders kunnen doen. Leraren kunnen ouders daarbij ondersteunen.'

Thuissituatie en school verbinden

Om pesten goed aan te pakken, moeten niet alleen ouders weten hoe hun kind zich op school gedraagt, maar moeten leraren ook de thuissituatie van een kind leren kennen. 'Geen enkel kind komt naar school om iemands dag te verzieken. Je moet altijd uitzoeken waar het gedrag vandaan komt. Pas als je de thuissituatie en het verhaal van de ouders kent, kun je echt helpen.'

Ze noemt een voorbeeld van kinderen die op school explosief gedrag lieten zien en daarmee andere kinderen lastigvielen. 'Thuis hadden ze te maken met een gespannen situatie door een vechtscheiding. Ze namen het gedrag van hun vader over en lieten dat op school zien. Door goed met de moeder te praten, ontdekten de leraren waar het probleem vandaan kwam. Zo konden ze, samen met externe hulp, passende oplossingen vinden om de situatie te verbeteren en de kinderen te helpen hun gedrag beter te begrijpen.'

Aansluiten bij taal en cultuur

Om goed contact te maken met ouders, is het volgens Cynthia belangrijk om rekening te houden met hun taal en achtergrond. Op haar school spreken collega's onder andere Turks, Arabisch en Oekraïens. 'Ouders vertellen makkelijker over hun thuissituatie en kind als ze in hun eigen taal kunnen praten. Ze zijn dan opener, geven beter aan wat hen dwarszit en voelen zich meer begrepen. Hierdoor vergroot je de kans op een goede samenwerking in geval van pesten.'

Vroeg investeren in ouderbetrokkenheid

De ervaring van Cynthia laat zien dat samenwerken met ouders niet vanzelf gaat. Maar het is wél nodig om pesten goed aan te pakken. Het helpt om het praktisch te houden: organiseer ouderavonden, wees zichtbaar op het schoolplein, voer gesprekken op tijd en individueel, zorg dat ouders weten waar ze terecht kunnen, en geef duidelijke informatie over wat er op school gebeurt en hoe zij hun kind kunnen ondersteunen.

'Leraren hoeven het niet alleen te doen, maar zij zijn wel degene die de band opbouwen. Als je daar vroeg in het jaar in investeert, met kinderen én ouders, dan heb je daar het hele jaar profijt van.'

Op deze school wordt gewerkt met de PRIMA-methode, een gestructureerde aanpak die leraren en ouders ondersteunt bij het voorkomen en aanpakken van pesten.