Een veilige omgeving voor lhbtqia+-jongeren

Wat is een veilige schoolomgeving?

Een veilige schoolomgeving is een plek waar jongeren zichzelf kunnen zijn, ergens bij horen, zich thuis voelen en zich kunnen uiten en ontwikkelen, met vallen en opstaan. Het gaat verder dan alleen het ontbreken van pesterijen of uitsluiting; het is een school waar jongeren worden gezien, geaccepteerd en gesteund. Meer hierover lees je bij Samen met collega's werken aan een positief en veilig schoolklimaat.

De basis van een veilige schoolomgeving

De basis van een veilige schoolomgeving bestaat uit vertrouwen, duidelijke grenzen en respect. Jongeren moeten ervaren dat er ruimte is voor hun gevoelens en ervaringen. Ze worden serieus genomen en ze weten dat fouten maken onderdeel is van leren en groeien. Voor scholen betekent dit dat er heldere afspraken nodig zijn over hoe je met elkaar omgaat. Afspraken die je als team maakt, samen met de jongeren én collega's.

Waarom specifiek aandacht voor lhbtqia+-jongeren?

Voor veel lhbtqia+-jongeren is de schoolomgeving niet vanzelfsprekend een plek waar ze vrij kunnen zijn in wie ze zijn. Uit onderzoek blijkt dat zij vaker te maken hebben met pesten, uitsluiting en discriminatie. Zowel door leeftijdsgenoten als schoolpersoneel. Deze jongeren lopen een hoger risico op mentale problemen door ervaringen van afwijzing en onveiligheid. Gelukkig zijn er ook beschermende factoren. Zoals steun en acceptatie vanuit hun omgeving, familie en vrienden. En een school waar ze welkom zijn en steun ervaren maakt een groot verschil voor hun welzijn.

Tips voor een veilige schoolomgeving voor lhbtqia+-jongeren

Werk met een duidelijke visie en beleid

Een veilige schoolomgeving begint met een duidelijke visie en beleid over inclusie en diversiteit. Maak als team afspraken over wat je belangrijk vindt en hoe je dit zichtbaar maakt in de schoolcultuur. Voorbeelden van wat hierbij kan helpen:

• Maak gebruik van de SLO-kerndoelen over seksualiteit, diversiteit en burgerschap.
• Zorg voor draagvlak binnen het team en spreek af hoe jullie inclusie uitdragen in lessen en omgang met leerlingen.
• Betrek ouders bij de schoolvisie en leg uit waarom een inclusieve school belangrijk is voor alle leerlingen.

Meer weten over visie en beleid? Stichting School en Veiligheid heeft een handreiking ontwikkeld op het gebied van Gezonde relaties & seksualiteit. Op Gendi.nl vind je aanvullende voorbeelden en concrete handvatten.

Zorg voor herkenbare steunfiguren

Voor jongeren is het belangrijk dat ze in hun leven volwassenen hebben die hen écht zien. Zo'n steunfiguur hoeft niet alles te weten, maar moet wel bereid zijn om er voor jongeren te zijn en ze volledig te accepteren. En een ruimte te creëren waar jongeren zichzelf kunnen zijn. Dit doe je door:

• Aandacht en oprechte interesse te tonen
• Zonder oordeel te luisteren
• De naam en voornaamwoorden gebruiken die een jongere zelf kiest
• Je waardering uit te spreken, bijvoorbeeld door een compliment te geven

Geef structureel aandacht aan diversiteit

Door gender- en seksuele diversiteit regelmatig terug te laten komen, wordt het een vanzelfsprekend onderdeel van de schoolcultuur. Focus niet alleen op geïnteresseerden, maar betrek de hele school. Het uitgangspunt is dat iedereen respectvol met elkaar omgaat. Voorbeelden van wat kan helpen:

• Voorlichting in de klas
• Samen met leerlingen een Gender and Sexuality Alliance (GSA) oprichten
• Zorg voor representatie voor álle leerlingen. In beeldmateriaal, schoolboeken en voorbeelden

Ga het gesprek aan bij weerstand

Merk je weerstand in het team of vanuit ouders? Ga hierover in gesprek: waar komt de zorg of aarzeling vandaan? Hoe zorg je ervoor dat iedereen respectvol met elkaar omgaat, ook bij uiteenlopende ideeën?