Topzorg

Gericht op:

Delinquentie

Leeftijd:

17 - 24 jaar

Doel:

Voorkomen recidive

Methode:

Individuele aanpak

Locatie:

Op meerdere locaties

Uitvoering:

Gespecialiseerde hulp

Erkend als:
Goed onderbouwd

Op:

27 september 2017

Door:

Deelcommissie Justitiële interventies

Doelgroep

Topzorg is bedoeld voor jongvolwassenen (17,5 – 24 jaar) die in de afgelopen vijf jaar minimaal twee keer werden aangehouden wegens het plegen van vermogens- en/of geweldsdelicten. Minimaal één misdrijf heeft een fors negatieve uitwerking gehad op de slachtoffers. Bij de doelgroep is sprake van een hoog algemeen recidiverisico en een opgelegde behandeling vanuit een strafrechtelijk kader. Intermediaire doelgroep zijn de betrokken systeemleden van de jongvolwassene.

Doel

Het hoofddoel van Topzorg is het stoppen van delictgedrag en het verminderen van (de kans op) recidive in de toekomst.

Aanpak

Topzorg is een op maat gesneden, outreachende behandeling waarbij de jongvolwassene twee tot drie keer per week wordt gezien. De behandelduur kan variëren van zeven tot vijftien maanden, exclusief de nazorg. Met de jongvolwassene wordt elke twee weken besproken aan welke Topzorg-subdoelen er gewerkt gaat worden. De behandelrelatie wordt vormgegeven door gebruik te maken van Limited Reparenting en het Good Lives Model. Verder wordt er gebruik gemaakt van een systeemgerichte aanpak, cognitieve gedragstherapeutische elementen en experiëntiële technieken (vanuit de schematherapie en de ARopMaat). Voor het opbouwen van een adequate therapeutische relatie wordt eerst gewerkt aan doelen waar de jongvolwassene voor gemotiveerd is en direct van profiteert. Denk hierbij aan het realiseren van dagbesteding, woonruimte en een inkomen. Hierdoor kan de jongvolwassene nieuwe ervaringen opdoen die tegenstrijdig zijn aan zijn disfunctionele schema’s, waardoor het makkelijker wordt om deze te vervangen. Dit helpt bij het ontwikkelen van gezonde modi (gedrag), onder andere door het doen van doe-oefeningen. Ter ondersteuning wordt hierbij ook gebruik gemaakt van enkele modules uit de erkende gedragsinterventie ARopMaat en/of het vermogensprogramma, de module CGT bij middelengebruik of gokverslaving en het inzetten van blended care.

Onderbouwing

Volgens het sociaalecologisch ontwikkelingsmodel spelen zowel individuele risicofactoren (biologisch en psychisch) als omgevingsgebonden risicofactoren (systeem en sociale omstandigheden) een rol bij de ontwikkeling van probleemgedrag (zoals antisociaal gedrag c.q. delictgedrag). Het model is transactioneel van aard, wat wil zeggen dat het rekening houdt met veranderingen in het kind / cliënt en in zijn omgeving, en de wisselwerkingen hiertussen die gedurende de ontwikkeling plaatsvinden. Deze wederzijdse beïnvloeding vindt plaats binnen verschillende socialisatiekaders (sociaal-ecologische ringen).

Binnen Topzorg wordt het wederkerig proces tussen de intrapsychische factoren van de cliënt en de verschillende socialisatiekaders verder uitgewerkt aan de hand van de systeemtheorie, het cognitief gedragstherapeutische model en de schematherapie.

Onderzoek

Er heeft een procesevaluatie plaatsgevonden naar de uitvoering van Topzorg bij de Waag (forensische ambulante zorginstelling; Hoogsteder, 2017). Bij het onderzoek waren 31 jongvolwassenen, zeven behandelaren en vier vestigingen betrokken. De resultaten toonden aan dat de beoogde doelgroep grotendeels is bereikt en dat de programma-integriteit in orde was. De behandelaren voldeden aan de basisvoorwaarden qua opleiding, het volgen van intervisie, en de opgedane ervaring in het werken met de doelgroep. Ondanks de positieve score, kwamen er echter duidelijke aandachtspunten naar voren. Zo voelden de jongvolwassenen zich niet altijd voldoende begrepen, werden er niet altijd wekelijks doe-oefeningen gedaan en is onvoldoende gebruik gemaakt van de Topzorg-doelenlijst. Jongeren beoordelen de interventie tijdens dit onderzoek met een 6.7.