De coronacrisis had wisselende invloed op de sfeer thuis, hoe ouders de opvoeding ervoeren en de veiligheid in gezinnen.
Resultaten samengevat
Sfeer thuis
Ouders en kinderen brachten tijdens de lockdowns vaak meer tijd met elkaar door dan voor de coronacrisis. Vooral tijdens de eerste en tweede lockdown liepen daarvan de effecten uiteen. Soms leidde het tot een meer gespannen sfeer in huis. Anderzijds laat onderzoek zien dat gezinnen ook meer geneigd waren om samen op zoek te gaan naar oplossingen. Bovendien was er meer tijd om samen leuke dingen te doen, konden kinderen meer naar buiten en ouders hielpen mee met schoolwerk. Ook jongeren gaven aan het thuis relaxed te vinden.
Opvoeding
Ouders geven ook aan dat ze moeite hadden met de combinatie van thuiswerken, de kinderen opvangen en het geven van ondersteuning bij afstandsonderwijs. Er zijn signalen dat ze de opvoeding zwaarder vonden dan voor corona. Voornamelijk door de werk-privé balans. Stress onder ouders met jonge kinderen nam significant toe in 2020. Daarnaast misten gezinnen het contact en de steun van hun sociale netwerken, met name van grootouders, bij coronamaatregelen die sociale contacten beperkten. Deze steun van de omgeving helpt ouders normaal gesproken juist in de opvoeding.
Veiligheid
Met betrekking tot de veiligheid binnen het gezin wisselt het beeld. De ene studie wijst op een flinke toename tijdens de lockdowns van signalen over onveilige situaties, de andere ziet in eerste instantie geen verschil met de periode voor de coronacrisis. Over het algemeen lijkt het erop dat officiële meldingen niet zijn gestegen, maar dat er bij gezinnen in kwetsbare situaties wel meer sprake was van problemen bij het opvoeden. Zoals in gezinnen waar verslaving speelt.
De meeste vermoedens van kindermishandeling die tijdens de eerste lockdown zijn geuit, lijken al voor de lockdown te hebben bestaan. Deze gevallen zijn tijdens de eerste en tweede lockdown waarschijnlijk wel verergerd.
Overzicht onderzoeken
Gepubliceerd wetenschappelijk artikel of preprint
20 april 2023 –Maastricht Universiteit en Hogeschool Rotterdam
Impact of the Covid-19 pandemic on students with relatives with addiction problems: A longitudinal qualitative study
7 april 2022 - Universiteit Utrecht
Youth Sensitivity in a Pandemic: The Relationship Between Sensory Processing Sensitivity, Internalizing Problems, COVID-19 and Parenting
1 februari 2022 – Universiteit Leiden
Child Maltreatment During School and Childcare Closure Due to the COVID-19 Pandemic
25 januari 2022 - Universiteit Utrecht en Radboud Universiteit
Relatie- en gezinsproblematiek, zorgmijding en preventie tijdens en na COVID-19
10 oktober 2021 - Universiteit Utrecht
Development of Parent-Adolescent Relationships During the COVID-19 Pandemic: The Role of Stress and Coping
26 augustus 2021 – Universiteit Leiden
Parental Support and Positive Mood Buffer Adolescents' Academic Motivation During the COVID-19 Pandemic
1 juni 2021 - Tilburg University
Parenting Adolescents in Times of a Pandemic: Changes in Relationship Quality, Autonomy Support, and Parental Control?
20 maart 2021 - Universiteit Tilburg
Growing up in times of COVID-19. When a window of opportunity is temporarily closed
24 februari 2021 - Radboud Universiteit en Erasmus Universiteit
Moral Beauty during the COVID-19 Pandemic: Prosocial behavior among Adolescents and Young Adults, and the Inspiring Role of Media
3 februari 2021 - Erasmus Universiteit Rotterdam
Perceived stress as mediator for longitudinal effects of the COVID-19 lockdown on wellbeing of parents and children
16 oktober 2020 - Universiteit Leiden
Does the COVID-19 pandemic impact parents' and adolescents' well-being? An EMA-study on daily affect and parenting
30 april 2020 - UvA
Inequality in homeschooling during the Corona crisis in the Netherlands. First results from the LISS Panel
Onderzoek volgens wetenschappelijke methodiek
22 juni 2022 – Universiteit Leiden
Tijdens 2de lockdown ook meer slachtoffers van kindermishandeling
23 maart 2021 - Universiteit Utrecht
COVID Gender (In)equality Survey Netherlands
18 januari 2021 - UvA
Hoe gaan Nederlandse gezinnen om met COVID-19?
17 december 2020 - Universiteit Leiden
Terug naar de opvang: kinderopvang in tijden van corona
16 december 2020 - Verwey-Jonker Instituut
De impact van de coronacrisis op de ondersteuning van gezinnen in een kwetsbare situatie met kinderen van 0 tot 4 jaar
22 juli 2020 - UvA
Gezinnen met kleine kinderen
2 juli 2020 - Verwey-Jonker Instituut en Crisisfonds voor Kwetsbare Kinderen
Wat helpt kwetsbare kinderen die tijdens de coronacrisis thuis zijn?
Analyse registratiedata
31 januari 2023 - CBS
Impactmonitor aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling 2022
9 november 2022 - CBS
CBS Jeugdmonitor 2022
31 oktober 2022 – CBS
38 procent van de meldingen bij Veilig Thuis is een hermelding
10 november 2021 - Kinderrechtencollectief
Kinderrechten in cijfers 2020
27 januari 2021 - De Kindertelefoon
Wat kinderen bezighoudt in coronatijd
18 november 2020 - De Kindertelefoon
Onderzoeksresultaten thema Kindermishandeling
29 juli 2020 - Raad van de Kinderbescherming
Eerste helft 2020: instroom onderzoeken bij Raad voor de Kinderbescherming stabiel
Periodieke peiling
26 januari 2023 - NCJ
Landelijke peiling Balansmeter
14 september 2022 - Universiteit Utrecht, Trimbos Instituut en SCP
HBSC 2021: Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland
Eenmalige peiling
20 november 2021 - De Kinderombudsman
De coronacrisis brengt de kloof in levensgeluk tussen Nederlandse kinderen scherp in beeld
16 november 2021 - Terre des Hommes
Nederlandse ouders maken zich grote zorgen over impact corona op kinderen
4 mei 2021 - Landelijk Ouderpanel
Opvoeden en onderwijs in coronatijd
Literatuuronderzoek
3 maart 2023 - Kennisrotonde
Hebben de lockdowns een negatief effect op de spraak- en taalontwikkeling van jonge kinderen (2-6 jaar)?
29 juni 2020 - JOGG en iResearch
Impact coronamaatregelen op kinderen en jongeren
28 mei 2020 - Unicef
Coronacrisis en kinderen en jongeren in Nederland
Bekijk meer resultaten van onderzoek naar de gevolgen van de coronatijd.