Kleuter | Spelen: leren omgaan met andere kinderen

Wat leren kinderen van samen spelen?

Vanaf een jaar of 4 gaan kinderen steeds meer samen spelen. Bij dat samen spelen horen bepaalde regels, of het spelen nu thuis gebeurt, op straat, in de speeltuin of op school. Tijdens het spelen leren kinderen op elkaar te letten. Kleuters spelen vaak spelletjes waarbij ze doen alsof: ze spelen 'heksje', 'vadertje en moedertje' of 'winkeltje'. Zo ontwikkelen zij hun fantasie en creativiteit en leren ze om te gaan met de echte wereld. Naarmate kinderen ouder worden, kunnen ze de rollen in het spel steeds beter verdelen en spelregels met elkaar afspreken. Zo leren ze omgaan met leeftijdsgenoten.

Spelend leren

Spelletjes spelen is niet alleen leuk om te doen, maar is ook leerzaam voor kinderen. Het draagt bij aan hun ontwikkeling. Ze leren van het spel en van de andere kinderen met wie ze spelen. Al spelend leren ze bijvoorbeeld steeds beter tellen, onthouden en creatieve oplossingen bedenken. Daarnaast bewegen en praten kinderen tijdens het spelen meestal veel. Spel versterkt dus ook hun lichamelijke ontwikkeling en hun spraak-taalontwikkeling.

Verder leren kinderen tijdens het spelen om te gaan met emoties, bijvoorbeeld wanneer zij op hun beurt moeten wachten. En ze leren zich in te leven in andere kinderen, wat zij van het spel vinden en hoe zij zich voelen. Ze oefenen iets samen te delen en samen te werken. In veel spelletjes zit ook een wedstrijdelement. Daardoor ervaren kinderen dat het leuk is om te winnen, maar moeten ze ook leren omgaan met verliezen.

Hoe kun je je kind ondersteunen bij het samen spelen?

• Je kunt je kind de spelregels uitleggen en vertellen waarom die nodig zijn.
• Je kunt samen met je kind de spelmaterialen onderzoeken en het spel voordoen.
• Je helpt je kind ook al door in de buurt te zijn als het aan het spelen is. Je kind voelt zich dan veiliger om het spel uit te proberen, omdat het weet dat je in de buurt bent om te ondersteunen.
• Je kunt je kind eerst zelf laten ontdekken hoe het spelen gaat. Als je kind het samen spelen moeilijk vindt, dan kun je extra uitleg of hulp geven.

Tips voor het stimuleren van het samen spelen

Je kunt je kind stimuleren om samen te spelen door:

• Met je kind of met het hele gezin spelletjes te doen. Je kind vindt dit leuk en het is goed voor jullie band.
• Je kind samen met andere kinderen een spel te laten spelen terwijl jij erbij bent. Zo kun je een oogje in het zeil houden, je kind aanmoedigen en af en toe zelf meedoen.
• Het samen spelen niet te forceren. Dwing je kind niet als je merkt dat het nog veel moeite met samen spelen heeft. Probeer het een volgende keer gewoon opnieuw.
• Met je kind een aantal spelletjes uit te proberen. Kijk hoe je kind hierop reageert en welke spelletjes je kind leuk vindt om te doen.
• Spelvaardigheden te oefenen zoals speelgoed delen, iets van de ander vragen en op je beurt wachten. Je kunt je kind daarmee helpen door het voor te doen.

Omgaan met ruzie tijdens het samen spelen

Het is normaal dat kinderen af en toe ruziemaken bij het spelen. Ze zijn nog aan het leren hoe ze met elkaar moeten omgaan. Bovendien beheersen kinderen hun emoties nog niet genoeg om ruzies te voorkomen. Ze hebben moeite om met hun gevoelens om te gaan wanneer ze erg boos of verdrietig worden en ze houden nog weinig rekening met andere kinderen. Zo kan er gemakkelijk ruzie ontstaan. Door ruzie te maken leren kinderen met conflicten om te gaan. Ze oefenen gedrag dat nodig is om die conflicten zelf op te lossen, zonder iemand pijn te doen.

Je kunt dat gewenste gedrag aanmoedigen door je kind aandacht en complimenten te geven wanneer het samen met anderen speelt zonder ruzie te maken. Gewenst gedrag is bijvoorbeeld op een fijne manier met elkaar omgaan, eerlijk samen spelen en samen problemen oplossen. Door de positieve aandacht die je hieraan geeft, gaat je kind dat gedrag waarschijnlijk vaker laten zien.

Dat betekent niet dat ruziemaken niet mag of niet goed is. Kinderen leren ervan om op jonge leeftijd met ruzie om te gaan, en het is niet altijd te voorkomen. Net als voor volwassenen hoort ruziemaken er voor kinderen af en toe gewoon bij.

Tips voor het omgaan met ruzie bij het spelen

Je hoeft niet direct in te grijpen wanneer kinderen ruziemaken tijdens het spelen. Je kunt eerst van een afstand toekijken of ze er zelf uitkomen. Dat kan lastig zijn als je je zorgen maakt om je kind of merkt dat het zich niet fijn voelt. Maar zolang kinderen elkaar niet schoppen, slaan of bijten, en niet heel hard tegen elkaar schreeuwen, leren ze ervan. Loopt de ruzie wel uit de hand, dan kun je de kinderen helpen door:

• De ruzie te stoppen door tussenbeide te komen en de kinderen eerst even te laten afkoelen
• Het gedrag dat je ziet te benoemen en uit te leggen wat de gevolgen ervan kunnen zijn voor de kinderen
• Te benoemen wat de oorzaak van de ruzie lijkt te zijn of de kinderen daarnaar te vragen en uit te leggen waar het door komt
• Je kind en de andere kinderen te vragen wat een goede oplossing zou kunnen zijn. Daarna kun je hen helpen om die samen uit te voeren
• De kinderen een compliment te geven als het hen daarna lukt om zonder ruzie verder te spelen.

Alle pagina's over ontwikkeling