Slachtoffers van geweld in de jeugdzorg kunnen sinds 1 januari 2021 aanspraak maken op een schadevergoeding van 5000 euro. Deze compensatieregeling is bedoeld voor kinderen die tussen 1945 en 2019 in een pleeggezin of instelling verbleven en daar slachtoffer zijn geworden van geweld of misbruik.
De compensatieregeling werd begin 2020 al aangekondigd door het kabinet. Wie slachtoffer is geworden van geweld in de jeugdzorg, kan sinds 1 januari 2021 aanspraak maken op een schadevergoeding. De aanvraag kan tot december 2022 worden ingediend. Het kabinet, dat verantwoordelijkheid draagt voor jeugdzorg, bood eerder al excuses aan de slachtoffers aan.
De Commissie Onderzoek naar Geweld in de Jeugdzorg, geleid door hoogleraar pedagogiek Micha de Winter, kreeg in 2015 de opdracht van het kabinet om onderzoek te doen naar geweld in de jeugdzorg. De commissie sprak met duizenden mensen die in een pleeggezin of jeugdzorginstelling hebben gezeten en kwam vorig jaar met een lijvig rapport.
In dit rapport schreef de commissie dat ertussen 1945 en 2019 sprake was van 'systematisch geweld' in de jeugdzorg. Het ging hierbij vooral om fysiek, psychisch of seksueel geweld. Het geweld werd gepleegd door leiders, pleegouders en andere kinderen. Gebrekkig toezicht van de overheid was hierbij een van de oorzaken, aldus de commissie. Volgens de commissie moesten groepsgroottes kleiner, moest er meer pedagogische continuïteit komen en moesten jongeren alleen in gesloten instellingen worden geplaatst als dat echt niet anders kon.
Volgens De Winter is de schadevergoeding een belangrijke stap. Ook ziet hij dat er het nodige gebeurt om geweld in de jeugdzorg tegen te gaan en jongeren een stem te geven. Wel zegt hij tegen de NOS dat het belangrijk is om in de gaten te houden of er ook daadwerkelijk iets verandert binnen de jeugdzorg. De Winter maakt zich zorgen over het ontbreken van een centrale aansturing. Want wie is er verantwoordelijk als over twee jaar blijkt dat geweld in de jeugdzorg nog steeds niet is teruggedrongen?
Ans van de Maat, directievoorzitter van het Nederlands Jeugdinstituut, herkent de zorgen van De Winter en pleit ervoor dat de sector dit probleem zorgvuldig aanpakt. 'Er is al heel veel gedaan, maar het is nu echt van belang dat de sector zelf de handschoen oppakt en de regie neemt om te zorgen voor structurele verandering. Hierbij is het helpend om te werken aan de ontwikkeling van kwaliteitskaders en onafhankelijk toezicht. Dit gebeurde eerder bij de opvolging van de aanbevelingen van de commissie Samson die onderzoek deed naar het voorkomen van seksueel misbruik in de jeugdzorg. De sector zorgde zelf voor duidelijke kwaliteitskaders en een onafhankelijke commissie zag toe op de implementatie van structurele veranderingen. Een soortgelijke aanpak is ook nu nodig om geweld in de jeugdzorg op structurele basis terug te kunnen dringen.'
Slachtoffers van geweld in de jeugdzorg die een vergoeding willen aanvragen, kunnen dat doen tot 31 december 2022.
Bron: NOS; Nederlands Jeugdinstituut