In enkele studies zeggen kinderen en jongeren dat zij niet alleen van de overheid, maar ook van het bedrijfsleven verwachten dat zij flink bijdragen aan oplossingen voor het klimaatprobleem.
Opgave om te vergroenen
Een groot deel van de CO2-uitstoot komt daar vandaan. Dat geldt zeker voor Nederland, dat internationaal hoog scoort als het gaat om de uitstoot van broeikasgassen. Volgens het CBS zijn voor die hoge score drie redenen:
- Nederland is zijn energievoorziening nog veel afhankelijk van bronnen als aardgas, steenkool en aardolie.
- Ons land heeft veel bedrijven met een hoge uitstoot, zoals elektriciteitsbedrijven, raffinaderijen, basismetaalindustrie, chemische industrie, wegtransport en veehouderij.
- Wij exporteren veel naar omringende landen. De uitstoot die daarbij hoort komt voor rekening van ons land, niet van het importerende land.
Ons land dankt veel van zijn welvaart aan de bedrijven en de export. Dit betekent wel dat ons land een extra grote opgave heeft om nu snel te vergroenen. Dat geldt dus ook voor de industrie, zeggen kinderen en jongeren.
Pas op voor 'greenwashing'
'Greenwashing' betekent dat bedrijven zich groener voordoen dan ze zijn. Er zijn op internet vele voorbeelden hiervan te vinden. Je vindt er ook enkele tips om te ontdekken of bedrijven aan greenwashing doen of welgemeend werken aan verduurzaming, zoals:
- Let op wollige taal op verpakkingen en in reclames, zoals 'duurzaam product' en 'milieuvriendelijk'.
- Kijk of claims gepaard gaan met verwijzing naar te controleren bewijs en bronnen.
- Wees alert op het benadrukken van een klein onderdeel van een verder sterk klimaatbelastend product, zoals vlees dat is verpakt met het opschrift '100 procent recyclebaar plastic'.
- Let op het gebruik van vage keurmerken.
Wees alert op 'youthwashing'
Bedrijven kunnen ook kinderen en jongeren in hun beleid betrekken om duurzamer te produceren. Het heet 'youthwashing' als die betrokkenheid er alleen voor de sier is. Goede ideeën van kinderen en jongeren moeten kunnen rekenen op opvolging en daarmee kansen bieden voor de bedenkers om daadwerkelijk een verschil te maken. Als kinderen en jongeren participeren in de verduurzaming, dan is het wel zo netjes dat het bedrijf helder is over hun rol, positie en mogelijke impact.
Goede voorbeelden
Het is niet gezegd dat bedrijven doelbewust veel aan 'greenwashing' of 'youthwashing' doen. Net als burgers staan ook bedrijven voor enorme opgaven om hun rol in de klimaataanpak te nemen. De samenleving heeft er belang bij dat zij in hun aanpak slagen en tegelijk een gezond bedrijf blijven. Wat zijn goede voorbeelden?
- Het weekblad De Groene Amsterdammer publiceerde in november 2021 op basis van onderzoek een lijst van Europese bedrijven die veel geïnvesteerd hebben in een sterke vermindering van hun CO2-uitstoot. Wist je dat een paar grote bierbrouwerijen dit heel goed gedaan hebben?
- Over goede voorbeelden van participatie van jongeren en jongvolwassenen in de vergroening van bedrijven is nog niet veel bekend. Wel zijn er groepen jongvolwassenen actief om bedrijven te ondersteunen bij hun verduurzaming, zoals de Klimaat en Energie Koepel (KEK), een netwerk van 'young professionals'.
Belasting op CO2-uitstoot en subsidie
De politiek heeft inmiddels besloten het bedrijfsleven een belasting op de CO2-uitstoot op te leggen. Daarnaast ondersteunt de overheid het bedrijfsleven met subsidies voor een sterke vermindering van de CO2-uitstoot van de industrie. Organisaties als Milieudefensie en Greenpeace vinden dat niet voldoende. Zij ondernemen veel actie om de verandering te versnellen. Dat lijkt nog extra van belang omdat veel bedrijven subsidies of kortingen krijgen op het gebruik van fossiele brandstoffen. Dat komt omdat oude politieke maatregelen, soms wel van meer dan vijftig jaren geleden, vaak nog steeds van kracht zijn. Voorbeelden zijn een korting op het gasverbruik van de hoogovens in IJmuiden en het ontbreken van accijns op kerosine voor vliegtuigen. De schatting van economen is dat deze subsidies en kortingen bij elkaar veel meer bedragen dan de subsidies die voor de vergroening worden verstrekt. Dat blijkt onder meer uit dit vaak aangehaalde artikel van Alman Metten uit 2021. De Europese Rekenkamer heeft in datzelfde jaar dit subsidiebeleid gehekeld. Omdat het beleid maar langzaam verandert, was de subsidie aan de fossiele industrie voor Extinction Rebellion aanleiding voor een spraakmakende blokkade van de A12 in januari 2023.
Bijdragen aan versnelling
Maar ook kinderen, jongeren en opvoeders kunnen aan de versnelling bijdragen. Dat kunnen ze doen door bijvoorbeeld meer te kiezen voor groene stroom, te letten op wat ze kopen, minder vlees te eten, enzovoort. Langs deze weg laten ze als klant weten wat zij belangrijk vinden. Op internet zijn veel berichten te vinden die laten zien dat dit niet onopgemerkt blijft. Zie bijvoorbeeld het onderzoek van de Monitor Merk & Maatschappij en berichten over het veranderende koopgedrag van consumenten en de rol die jongeren spelen.
