BoekStart/BoekenPret

Doelgroep

BoekStart/BoekenPret bestaat uit een algemeen programma (BoekStart) en een bijbehorende verdieping (BoekenPret). BoekStart is bestemd voor alle kinderen van 0 tot 6 jaar en hun primaire opvoeders. BoekenPret biedt aanvullende ondersteuning aan een deel van deze groep, namelijk aan laaggeletterde en daardoor vaak ook laaggeschoolde gezinnen waar weinig aandacht is voor (voor)lezen.

Doel

BoekStart/BoekenPret vergroot het leesplezier van kinderen en geeft ouders en professionals handvatten om voorlezen een vaste plek (routine) te geven in gezin, kinderopvanginstelling en school (groep 1 en 2). Hiermee wordt de leesomgeving verrijkt en de taalvaardigheid van jonge kinderen vergroot ter preventie van laaggeletterdheid. Het streven is om kinderen die als baby starten in het programma, tussen 0 en 6 jaar 500 voorleesuren te laten opdoen.

Aanpak

BoekStart/BoekenPret is een 6 jaar durend leesbevorderingsprogramma met een generieke aanpak voor alle kinderen (BoekStart) en een intensievere aanpak (BoekenPret) voor gezinnen waar geen voorleescultuur is.

Alle ouders van pasgeboren baby's ontvangen een brief met een waardebon van de gemeente of het consultatiebureau, waarmee zij bij de Bibliotheek een koffertje met twee babyboekjes kunnen ophalen. Ouders die dit 'BoekStartkoffertje' ophalen, maken hun kind daarmee direct lid van de Bibliotheek. De doelgroepouders van BoekenPret worden daarnaast door het consultatiebureau gevraagd om deel te nemen aan een intensiever leesbevorderingstraject. In het intensievere traject worden gezinnen begeleid in het opbouwen van voorleesroutines. Zij krijgen een gezinscontactpersoon toegewezen die hen thuis kan begeleiden. Daarnaast worden oudercursussen en ouder-kindbijeenkomsten georganiseerd en ontvangen ouders (extra) voorleesmaterialen.

Ook binnen de kinderopvang wordt gewerkt aan het optimaliseren van het voorleesklimaat (onder de titel 'BoekStart in de kinderopvang'). Dit gebeurt onder andere door het scholen van pedagogisch medewerkers, het verzorgen van een boekencollectie en een aantrekkelijke leesplek, het sterker betrekken van ouders bij het voorlezen en het opstellen van een formeel voorleesbeleid. De doelgroepgezinnen van BoekenPret krijgen van het kindcentra extra begeleiding op de groep en thuis.

Onderbouwing

Nederland kent anderhalf miljoen laaggeletterde volwassenen. Zij hebben vrijwel geen lees- dan wel voorleescultuur waardoor de ontwikkelingskansen en taalvaardigheid van hun kinderen achterblijven bij die van kinderen aan wie wel wordt voorgelezen (van den Berg, 2015). Door ondersteuning te bieden bij het voorleesproces in zowel gezinnen als in de kinderopvang en op school, wordt de kans groter dat leesroutines ontstaan, ouders/professionals en kinderen plezier beleven aan voorlezen, woordenschatuitbreiding plaatsvindt, leesvaardigheid groeit, onderwijskansen toenemen en de interactie tussen ouder/professional en kind verbetert.

Onderzoek

Wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van BoekStart (van den Berg, 2015) laat zien dat baby's die door toedoen van het programma vroeg zijn voorgelezen, een betere taalvaardigheid hebben dan baby's in een controlegroep. Ouders die met behulp van BoekStart vaker voorlezen als hun baby 8 maanden oud is, hebben kinderen die later hoger scoren op taal. Al na 15 maanden zijn de effecten van meer voorlezen zichtbaar. Op de langere termijn (na 22 maanden) worden effecten van een vroege start sterker. Uit dit zelfde onderzoek blijkt dat lager opgeleide ouders minder gebruikmaken van BoekStart. Juist voor deze ouders is een intensievere aanpak gewenst.

In onderzoeken naar BoekenPret zijn positieve effecten gevonden op onder andere de materiële leesomgeving van de gezinnen, het interactief voorlezen (Bos, 2002) en het voorleesgedrag van ouders (Osinga en Lub, 1997). Het meest recente onderzoek (Kasperkovitz,2015) naar VVE-programma's laat duidelijk het effect zien van BoekenPret.