Cijfers over ADHD

Aantal kinderen en jongeren met ADHD

Het is niet bekend hoeveel kinderen en jongeren op dit moment ADHD hebben. Er zijn geen recente Nederlandse onderzoeken of registraties die daarover betrouwbare gegevens kunnen leveren. Onderzoeken zijn onderling moeilijk vergelijkbaar door gebruik van verschillende diagnostische classificatiesystemen en verschillende bronnen (deskundigen, ouders of de kinderen zelf). Het criterium disfunctioneren, dat wil zeggen de mate waarin kinderen problemen ervaren op school en in het gezin, wordt volgens de Gezondheidsraad ook in veel onderzoek onvoldoende meegewogen. 

Internationaal onderzoek geeft echter wel een indicatie van de prevalentie van ADHD bij kinderen en jongeren. Wereldwijd is de gemiddelde prevalentie van ADHD bij kinderen en jongeren 5,3 procent. Uit onderzoek naar psychopathologie bij kinderen en jongeren uit verschillende culturen blijkt dat Nederland niet noemenswaardig verschilt van andere landen wat betreft het vóórkomen van stoornissen (Boer e.a., 2017).

In een meta-analyse van prevalentie-onderzoeken naar ADHD loopt de prevalentie uiteen van 4 tot 13 procent. Vooral methodologische verschillen tussen de studies verklaren de verschillen tussen de prevalentiecijfers. Wanneer men voor deze methodologische verschillen corrigeerde, werd een lagere prevalentie, tussen de 5,9 en 7,1 procent, gevonden. Geen enkele studie in dit onderzoek beoordeelde echter het disfunctioneren in meerdere situaties. Als disfunctioneren in het dagelijkse leven wel was meegenomen, zou de prevalentie waarschijnlijk lager liggen (Boer e.a., 2017).

Op grond van meta-analyses van het epidemiologisch onderzoek naar ADHD, heeft 2 tot 7 procent van alle kinderen ADHD (Gezondheidsraad, 2014). Het percentage wordt beïnvloed door criteria, methode en leeftijdsgroep.

Rapportage door ouders

In 2023 zegt 5,1 procent van de ouders van kinderen van 4 tot 12 jaar dat hun kind ADHD of ADD heeft. Bij jongens komt het volgens deze gegevens aanzienlijk vaker voor dan bij meisjes (jongens: 6,6 procent, meisjes: 3,5 procent). Deze cijfers zijn gebaseerd op de  Gezondheidsenquête, die is gehouden onder ouders (Centraal Bureau voor de Statistiek, 2022).

Ook is aan de ouders gevraagd in hoeverre hun kind symptomen van ADHD of ADD vertoont, zoals rusteloos gedrag, friemelen en draaien en zich kort op bepaalde bezigheden richten. 4,2 procent van de ouders heeft hier bevestigend op geantwoord. Jongens vertonen vaker symptomen van ADHD of ADD dan meisjes. 4,5 procent van de jongens vertoont symptomen van ADHD of ADD. Bij meisjes gaat het om 3,9 procent.

10,1 procent van de ouders zegt dat hun zoon rusteloos gedrag vertoont en niet stil kan zitten. Van de ouders van meisjes zegt 8,1 procent dit. Friemelen en draaien komt volgens ouders bij ruim 10 procent van de jongens voor en 6,8 procent van de meisjes. Ook concentreren op een bezigheid gaat bij jongens lastiger dan bij meisjes (jongens: 9,5 procent; meisjes: 7,3 procent).

Onderzoek onder volwassenen naar ADHD in de kindertijd

In het NEMESIS-3-onderzoek (ten Have e.a., 2022) is bij volwassenen een diagnostisch interview afgenomen waarmee onder andere ADHD in de kindertijd kan worden bepaald. Van de deelnemers aan dit onderzoek heeft, afgaande op dit interview, 3,6 procent in de kindertijd ADHD gehad. Bij 4,3 procent van de mannen en 3,0 procent van de vrouwen die deelnamen aan het onderzoek was sprake van ADHD in de kindertijd.

Onder de 18-24-jarigen die bevraagd zijn heeft 4 procent ooit in het leven symptomen van ADHD gehad. Het gaat hierbij om 4,8 procent van de jonge mannen en 3,1 procent van de jonge vrouwen (ten Have e.a., 2022).

Definitie

ADHD staat voor 'Attention Deficit Hyperactivity Disorder'. In het Nederlands spreekt men wel van 'aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit'. In de DSM-5 valt ADHD onder de neurobiologische ontwikkelingsstoornissen.

De belangrijkste symptomen van ADHD zijn onoplettendheid (aandachtstekort), impulsiviteit en hyperactiviteit. Deze symptomen komen afzonderlijk of in combinatie voor in verschillende verschijningsvormen:

• het gecombineerde beeld, met zowel onoplettendheid als hyperactiviteit/impulsiviteit
• het beeld waarbij onoplettendheid voorop staat
• het beeld waarbij hyperactiviteit en impulsiviteit overweegt

Het gecombineerde beeld komt het meest voor.

Niet ieder druk kind heeft ADHD

Als een kind symptomen van ADHD vertoont, wil dat nog niet zeggen dat het deze stoornis ook echt heeft. Tijdelijke of plotseling voorkomende symptomen van ADHD kunnen een reactie zijn op een traumatische gebeurtenis of een spannende periode. Rusteloosheid kan bijvoorbeeld ook het gevolg zijn van angst.

Bij kinderen die in hun dagelijkse functioneren belemmerd worden door een extreme mate van hyperactiviteit, impulsiviteit en/of aandachtstekort is sprake van de klinische diagnose ADHD (Gezondheidsraad, 2014).