Armoede en gezondheid

Early Life Stress

Elk opgroeiend kind krijgt te maken met fysieke, sociale en emotionele oorzaken van stress, waarmee het in de loop van zijn leven moet leren omgaan. Een stapeling van deze zogenoemde stressoren, zoals bij (langdurig) opgroeien in armoede, kan een negatief effect hebben op de ontwikkeling van een kind. Bijna alle kinderen die opgroeien in armoede hebben frequent en/of aanhoudend last van hoge stress. Dit heeft een negatief effect op hun groei en ontwikkeling, gezondheid en het functioneren in de kindertijd.

Chronische stress tijdens het opgroeien (Early Life Stress), van conceptie tot en met de adolescentie, kan negatieve gevolgen hebben voor de psychische en lichamelijke gezondheid gedurende het hele leven. Zo kan het invloed hebben op verschillende hersenfuncties zoals zelfregulatie, werkgeheugen en cognitieve functies. Ook ongezond gedrag zoals roken, veelvuldig gebruik van alcohol en drugs en te veel eten is met Early Life Stress verbonden.

• Lees meer over Early Life Stress in de publicatie van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid (NCJ): 'Stress bij kinderen: Hoe houden we het gezond?'.

Psychosociale ontwikkeling

Op jaarbasis heeft 18 procent van de Nederlanders van 18 jaar en ouder één of meerdere psychische aandoeningen. Mensen in armoede kampen gemiddeld vaker (waarschijnlijk 1,5 keer vaker) met een slechte geestelijke gezondheid. Het is wel zo dat bij bevindingen uit onderzoek niet duidelijk is wat hiervan de oorzaak is en wat het gevolg: Verhoogt armoede het risico op een slechtere geestelijke gezondheid, of hebben mensen met een slechte geestelijke gezondheid een grotere kans om arm te worden en te blijven?

In de Jeugdgezondheidszorg (Jgz) Richtlijn Psychosociale problemen (2016) wordt, op basis van diverse onderzoeken, vermeld dat kinderen en jongeren uit gezinnen met een lage sociaaleconomische status bijna twee keer zoveel kans hebben om een psychosociaal probleem te ontwikkelen dan leeftijdsgenoten met een hogere sociaaleconomische status.

Gezondheid en leefstijl

Mensen met een lage sociaaleconomische status hebben een lagere levensverwachting en leven minder lang in goede gezondheid. Dit houdt verband met een meer ongezonde leefstijl. Kinderen uit gezinnen met een laag inkomen hebben vaker problemen met hun gezondheid. Dat geldt voor bijvoorbeeld het hebben van een chronische ziekte, astma, ADHD en overgewicht.

Positief is het percentage mensen van 12 jaar of ouder dat zich aan de norm voor alcohol houdt. Dat is significant hoger onder mensen met een laag inkomen dan onder mensen met een inkomen boven de lage-inkomensgrens (59 procent tegen 41 procent). Daarentegen zijn meer jongeren van ouders met een laag inkomen zware rokers.

Het aandeel kinderen dat inactief is volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen is groter in de lage-inkomensgroep. Het percentage kinderen met overgewicht ligt in de lage-inkomensgroep aanmerkelijk hoger dan in gezinnen met een hoger inkomen. In de laagste inkomensgroep heeft bijna een op de vijf kinderen tussen 4 en 18 jaar overgewicht, bij de inkomens daarboven bijna een op de tien kinderen.

Alle pagina's over armoede