Hoe ga je om met prestatiedruk?

Raak je soms overspoeld door gedachtes die je onrustig maken? Zoals 'ik moet alles uit het leven halen' of 'ik moet voldoen aan het perfecte plaatje'? Je bent niet de enige die dit denkt. Zo toont onderzoek aan dat 60 procent van de 18- tot 21-jarigen en 63 procent van de 21- tot 25-jarigen vaak of regelmatig interne prestatiedruk ervaart. Maar, hoe kom je van dit gevoel af?

Videobeschrijving

Raak je soms overspoeld door stress, eenzaamheid en angst? Je bent niet de enige. We streven allemaal naar geluk. De juiste studie kiezen om die leuke baan te krijgen, de mooiste reizen maken en een grote vriendengroep om je heen. We denken dat het perfecte leven ons gelukkig zal maken, daarom streven we steeds meer naar perfectie. Daardoor kan je veel stress ervaren en je eenzaam voelen. Hoe ga jij om met deze prestatiedruk? In deze video vind je 5 tips om te ontdekken wat voor jou belangrijk is. Zo ga je prestatiedruk tegen!

Geluksmaatschappij

We streven allemaal naar geluk. De juiste studie kiezen om die leuke baan te krijgen, de mooiste reizen maken en een grote vriendengroep om je heen. We denken dat het perfecte leven ons gelukkig zal maken, daarom streven we steeds meer naar perfectie.

Maakbaarheid

We geloven dat het leven maakbaar is en dat de verantwoordelijkheid voor succes bij onszelf ligt, maar voor tegenslag dus ook. Vaak hebben we dit meegekregen in onze opvoeding, thuis maar ook op andere plekken zoals school. Zo zijn we bijlessen en cito- of examentrainingen, om het beste resultaat te halen, normaler gaan vinden dan vroeger. Dat idee van maakbaarheid en het idee dat je altijd maar gelukkig moet zijn, kan zorgen voor prestatiedruk. Volgens onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek (2021) ervaart maar liefst een kwart van de kinderen, jongeren en jongvolwassenen in meerdere mate gevoelens van angst, depressiviteit of het gevoel er niet toe te doen.

What's in it for me

Misschien wil je graag uitblinken in iets en laten zien dat je goed presteert. Er wordt daardoor veel focus gelegd op concurreren en aan jezelf werken. Zoals onderzoeker, psycholoog en onderwijskundige Bert Wienen vertelt in de Mulock Houwer lezing, wordt ons van jongs af aan al geleerd dat een normaal kind een kind is dat concurreert en presteert. Hierdoor focussen we ons steeds meer op onze eigen doelen, waarbij we ons continu afvragen 'what's in it for me?' en ontwikkelen we ons steeds minder tot gemeenschapsmens. Het lijkt dus wel alsof we steeds drukker zijn met wat we morgen moeten worden, in plaats van dat we stilstaan bij wat we vandaag al zijn en betekenen voor onszelf en anderen.

Sociale media

Ook op sociale media draait het vaak om jezelf. Hier tonen we maar al te graag het perfecte plaatje. Dagelijks zien we de meest succesvolle mensen met de leukste en avontuurlijkste levens voorbijkomen. Dit kan het gevoel vergroten dat ook jíj aan dit perfecte plaatje moet voldoen. Zit je in de tussentijd gewoon te luieren op de bank en heb je even niks leuks te doen, dan krijg je misschien het gevoel dat je niet voldoet.

Wat doe je tegen prestatiedruk?

Heb jij vaak het gevoel dat je niet goed genoeg bent, doe je veel dingen die niet bij je passen, vraag je te veel van jezelf of vraagt je omgeving te veel van je? Dan kan het zijn dat je lijdt onder te veel prestatiedruk. Hieronder vind je vijf tips om prestatiedruk tegen te gaan.

  1. Het is niet nodig is om álles uit het leven te willen halen. Probeer juist zo nu en dan te rusten. Zoek bijvoorbeeld een ontspannende activiteit zoals lezen, koken, wandelen of iets anders waar jij ontspannen van wordt. Maar niks doen, lummelen of je af en toe vervelen, is ook goed voor je.
  2. Praat met anderen over de prestatiedruk die je voelt. Herkennen vrienden zich hier ook in? Wellicht kun je elkaar helpen. Focus minder op concurreren en meer op samenwerken.
  3. Voel je prestatiedruk door een docent of je ouders? Praat erover met ze. Wie weet hebben ze niet door hoeveel druk ze op je leggen, vaak doen mensen dit namelijk zonder dat ze zich hier bewust van zijn. Vervolgens kun je samen bespreken hoe je deze druk kunt verminderen.
  4. Vergelijk jezelf niet met de mooie plaatjes die je tegenkomt op sociale media en besef je dat iedereen zijn ups en downs heeft in het leven. Niemand heeft een perfect leven.
  5. Ervaar je erg veel stress? Schakel dan hulp in van een professional. Dit kan je mentor of de huisarts zijn, maar je kunt ook contact opnemen met een organisatie. Op de pagina Wie kan mij helpen lees je welke organisaties jou kunnen helpen. Samen kun je kijken waar de druk vandaan komt en hoe je meer tijd kunt vrijmaken voor ontspanning.

Meer tips? Kijk op JouwGGD.nl en Mentaalvitaal.nl.

Zoek je als jongere hulp of advies? Bekijk hier waar je terecht kunt.

Hulp en advies voor jongeren