Het mentaal welbevinden van jongeren lijkt negatief beïnvloed door de coronapandemie. Vooral wanneer kinderen en jongeren weinig contact konden hebben met leeftijdsgenoten had dit negatieve gevolgen voor het mentaal welbevinden.
Resultaten samengevat
Mentale klachten verergerd
Mentale klachten lijken in coronatijd vooral te zijn verergerd bij kinderen en jongeren met al bestaande mentale problemen. Mentale klachten zijn voornamelijk angst, depressieve gevoelens, eenzaamheid, stress en slaapproblemen.
Over het algemeen lijken klachten tijdens de tweede lockdown afgenomen te zijn in vergelijking met de eerste lockdown. Bij kinderen met al bestaande problemen voor de pandemie nemen vooral de ernstige klachten juist toe. Maar onderzoek suggereert ook dat hoe langer de pandemie duurt, hoe negatiever de gevolgen zijn voor het mentaal welbevinden van alle kinderen en jongeren.
Tegelijkertijd voelt een groot deel van de jongeren van middelbare schoolleeftijd zich goed en is het onderzoek niet altijd even eenduidig. Zo rapporteren sommige onderzoeken tijdens de tweede lockdown meer mentale klachten, terwijl andere onderzoeken geen stijging laten zien. Er zijn helaas weinig studies gedaan naar kinderen tot 12 jaar. Daarnaast is er nog weinig bekend over de impact van de laatste lockdown (november 2021 t/m januari 2022) en de versoepelingen.
Verbondenheid met leeftijdsgenoten als beschermende factor
Gedurende de hele pandemie lijkt de mate van verbondenheid met vrienden en leeftijdgenoten een belangrijke factor te zijn voor het mentaal welbevinden. Zo hadden adolescenten die tijdens de eerste lockdown meer verbondenheid hadden met hun vrienden minder last van internaliserende problemen dan leeftijdsgenoten die dat niet hadden.
Bovendien lijkt in de eerste fase van de pandemie lijkt de sluiting van de scholen een belangrijke factor te zijn geweest die van invloed was op het mentaal welbevinden van leerlingen in het primair, voortgezet, praktijk- en hoger onderwijs. Maar ook de avondklok heeft invloed gehad. Voornamelijk in de leeftijdsgroep 16 tot 22 jaar is een deel van de jongeren zich slechter gaan voelen.
Overzicht onderzoeken
Gepubliceerd wetenschappelijk artikel of preprint
24 september 2022 - Universiteit Leiden
Trajectories of adolescent perceived stress and symptoms of depression and anxiety during the COVID-19 pandemic
7 juni 2022 - Erasmus Universiteit en Universiteit Utrecht
Socioeconomic Inequality in Online Home Schooling in the Early Phase ofthe COVID-19 Pandemic Predicts Adolescent Mental Wellbeing One YearLater
7 april 2022 - Universiteit Utrecht
Youth Sensitivity in a Pandemic: The Relationship Between Sensory Processing Sensitivity, Internalizing Problems, COVID-19 and Parenting
1 juni 2022 - Vrije Universiteit Amsterdam, Rijksuniversiteit Groningen, Accare Child Study Center
Ouders over afstandsonderwijs door COVID-19: effecten op kinderen met en zonder psychische problemen
5 april 2022 - Tilburg University
Mental health problems among Dutch adolescents of the general population before and 9 months after the COVID-19 outbreak: A longitudinal cohort study
19 maart 2022 - Universiteit Utrecht
The Impact of the COVID-19 Outbreak on Mental Wellbeing in Children with a Chronic Condition Compared to Healthy Peers
17 maart 2022 - Universiteit Utrecht
Examination of risk exposure models during COVID19 in relation to youth life satisfaction and internalizing symptoms
4 november 2021 - Vrije Universiteit Amsterdam, Emma Kinderziekenhuis UvA, Universiteit Leiden, Levvel, Universiteit van Groningen, Radboud Universiteit Nijmegen
The impact of lockdown during the COVID-19 pandemic on mental and social health of children and adolescents
1 november 2021 - Universiteit Utrecht
Gender-Specific Changes in Life Satisfaction After the COVID-19-Related Lockdown in Dutch Adolescents: A Longitudinal Study
7 oktober 2021 - Vrije Universiteit Amsterdam, Emma Kinderziekenhuis, UvA, Universiteit Leiden, Levvel, Universiteit van Groningen, Radboud Universiteit Nijmegen
Internalizing Problems Before and During the COVID-19 Pandemic in Dutch Children and Adolescents with and without Pre-Existing Mental Health Problems
26 augustus 2021 - Utrecht Universiteit, Universiteit van Amsterdam en Universiteit Leiden
Prepandemic Risk Factors of COVID-19-Related Concerns in Adolescents During the COVID-19 Pandemic
26 augustus 2021 - Universiteit UtrechtFriend Support and Internalizing Symptoms in Early Adolescence During COVID-19
24 augustus 2021 - Universiteit Leiden
Mood Variability Among Early Adolescents in Times of Social Constraints: A Daily Diary Study During the COVID-19 Pandemic
2 juni 2021 - Erasmus Universiteit
Mood and emotional reactivity of adolescents during the COVID-19 pandemic: short-term and long-term effects and the impact of social and socioeconomic stressors
8 april 2021 - Radboud Universiteit
The COVID-19 outbreak increases maternal stress during pregnancy, but not the risk for postpartum depression
27 februari 2021 - Tilburg University
The prevalence, incidence and risk factors of mental health problems and mental health services use before and 9 months after the COVID-19 outbreak among the general Dutch population. A 3-wave prospective study
3 februari 2021 - Erasmus Universiteit Rotterdam
Perceived stress as mediator for longitudinal effects of the COVID-19 lockdown on wellbeing of parents and children
21 december 2020 - Universiteit Utrecht
"I Think It'll All Blow Over in the End": How Young People Perceive the Impact of COVID-19 on Their Future Orientations
16 oktober 2020 - Universiteit Leiden
Does the COVID-19 pandemic impact parents' and adolescents' well-being? An EMA-study on daily affect and parenting
30 september 2020 - Universiteit Utrecht
Development of Parent-Adolescent Relationships During the COVID-19 Pandemic: The Role of Stress and Coping
30 augustus 2020 – Erasmus Universiteit
COVID-19 related anxiety in children and adolescents with severe obesity: A mixed-methods study
Onderzoek volgens wetenschappelijke methodiek
28 oktober 2021 - Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Eerste voortgangsrapportage Nationaal Programma Onderwijs
12 oktober 2021 – Inspectie van het Onderwijs
Onderzoeken naar de effecten van de coronacrisis op het onderwijs
11 november 2021 – RIVM, Trimbos Instituut en GGD GHOR
Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik Studenten hoger onderwijs
8 juli 2021 - Vrije Universiteit Amsterdam, Emma Kinderziekenhuis UvA, Universiteit Leiden, Levvel, Universiteit van Groningen, Radboud Universiteit Nijmegen
Mental and Social Health of Children and Adolescents With Pre-existing Mental or Somatic Problems During the COVID-19 Pandemic Lockdown
18 januari 2021 - UvA
Hoe gaan Nederlandse gezinnen om met COVID-19?
2 juli 2020 - Verwey-Jonker Instituut & Crisisfonds voor Kwetsbare Kinderen
Wat helpt kwetsbare kinderen die tijdens de coronacrisis thuis zijn?
25 juni 2020 - RIVM en UvA
Impact van corona op jongeren
21 juni 2020 - Unicef, Trimbos Instituut, Universiteit Utrecht & Stichting Alexander
Geluk onder druk?
Analyse registratiedata
9 november 2022 - CBS
CBS Jeugdmonitor 2022
29 september 2022 - Nivel
Kort-cyclisch Cijferoverzicht gezondheidsmonitor COVID-19
12 september 2022 - Nivel
Voorschrijven van psychofarmaca door de huisarts tijdens de coronapandemie
26 april 2022 - CBS
1 859 zelfdodingen in 2021, 36 meer dan in 2020
11 maart 2022 - Nivel
Gevolgen corona in de huisartsenpraktijk
14 januari 2021 - 113 zelfmoordpreventie
Meer suïcides onder jongvolwassenen tussen 20 en 30 jaar
10 november 2022 - Kinderrechtencollectief
Kinderrechten in cijfers 2020
7 april 2021 – Trimbos en Nederlandse zorgautoriteit
Analyse van de gevolgen van de coronacrisis voor de geestelijke gezondheidszorg
9 maart 2021 - Nederlandse zorgautoriteit
Gevolgen van de coronacrisis voor verwijzingen naar de geestelijke gezondheidszorg
27 januari 2021 - De Kindertelefoon
Wat kinderen bezighoudt in coronatijd
5 januari 2021 - 113 Zelfmoordpreventie
Gespreksonderwerpen in de hulplijn van 113 Zelfmoordpreventie voor en tijdens COVID-19
16 juli 2020 - De Kindertelefoon
Handout Eenzaamheid
Periodieke peiling
29 september 2022 - CBS
Vooral jongeren emotioneel eenzaam in 2021
23 september 2022 - RIVM en GGD GHOR
Resultaten onderzoek gedragsregels en welbevinden
14 september 2022 - Universiteit Utrecht, Trimbos Instituut en SCP
HBSC 2021: Gezondheid en welzijn van jongeren in Nederland
29 juni 2022 - RIVM, GGD GHOR en CBS
Risico op angststoornis of depressie onder jongvolwassenen toegenomen
1 juni 2022 - CBS
Mentale gezondheid jongeren afgenomen
24 mei 2022 - GGD GHOR
Middelbare scholieren minder gelukkig dan voor de coronacrisis
20 april 2022 - CBS
Geluksgevoel bij jongvolwassenen afgenomen
18 maart 2022 - CBS
Welzijn; kerncijfers, persoonskenmerken
2 maart 2022 - CBS
1 op 5 werkende jongeren ervaart werkstress
1 februari 2022 - CJP en LAKS
Cultuur rapportage
16 september 2021 - Gemeente Utrecht
Jeugd in coronatijd onderzoek
21 mei 2021 - RIVM
Resultaten onderzoek gedragsregels en welbevinden
5 maart 2021 - CBS
Ervaren psychische ongezondheid in 2020 gelijk aan eerdere jaren
1 maart 2021 - Radboud Universiteit
Welzijn studenten onder druk door corona
1 maart 2021 - IGZJ
Onvoldoende tijdige en juiste hulp voor jongeren met ernstige psychische problemen
18 januari 2021 - ISO en Studenten Onderzoeken Samen
Lieve Mark: Onderzoek naar welzijn, behoeftes en meningen van studenten tijdens de coronapandemie
4 december 2020 - SCP
Welbevinden ten tijde van Corona
18 oktober 2020 - Emma Kinderziekenhuis Amsterdam UMC
Coronamaatregelen maken jongeren angstiger en somberder
16 oktober 2020 - Open Up
Mentale gezondheid in de tweede coronagolf
21 april 2020 - Mee NL
Kwetsbare jongeren in coronatijd
Eenmalige peiling
9 juni 2022 - RIVM
Ervaren vrijheid in een periode van versoepelingen
15 maart 2022 - Erasmus Universiteit
De impact van de avondlockdown op de mentale en fysieke gezondheid van studenten
22 december 2021 - CBS
Vaker werkstress bij mbo-gediplomeerden met zorgopleiding
14 december 2021 - CBS
Bijna helft jongeren ervoer uitsluitend negatieve invloed van coronacrisis
15 oktober 2021 - Erasmus Universiteit
Aandacht voor het welzijn van jonge mensen
20 juli 2021 - VGN
VGN Jongeren met een beperking na corona
19 maart 2021 - GGD IJsselland
Opvoeding is zwaar in coronatijd, maar ook meer rust
3 maart 2021 - SCP
Een jaar met corona
1 maart 2021 - GGD IJsselland
Impact van Corona op jongeren
11 februari 2021 - ResearchNed in opdracht van ISO
Ervaringen van studenten met onderwijs en toetsen op afstand tijdens corona
20 november 2020 - De Kinderombudsman
De coronacrisis brengt de kloof in levensgeluk tussen Nederlandse kinderen scherp in beeld
19 november 2020 - I&O Research
Veel jongeren voelen zich nu slechter dan voor de coronacrisis
16 november 2020 - Terre des Hommes
Nederlandse ouders maken zich grote zorgen over impact corona op kinderen
5 november 2020 - JongPIT
Corona effect analyse voor jongeren met een chronische aandoening
17 augustus 2020 - VICE Nederland
Dit is hoe jullie nu tegen het studentenleven aankijken
6 juni 2020 - EenVandaag
Jonge mensen en de coronacrisis
3 juni 2020 - Save the Children
En wij dan… de mening van 1.500 mbo-jongeren in coronatijd
2 juni 2020 - Open Universiteit, Aeres Hogeschool Wageningen en ECBO
Wat is de impact van COVID-19/Social distancing op de mbo-student?
11 mei 2020 - Mulier Instituut
Beweeggedrag van kinderen in tijden van corona
22 april 2020 - JOBMBO
Mbo-student tevreden over onderwijs op afstand, maar kampt ook met stress en onzekerheid
31 maart 2020 - Team Alert
7 op de 10 jongeren maakt zich zorgen over de coronacrisis
Literatuuronderzoek
30 oktober 2020 - SCP
Coronakompas
26 september 2020 - Dokters voor kinderen
Gevolgen op de fysieke, cognitieve, emotionele en sociale ontwikkeling van kinderen
7 juli 2020 - SCP
Verwachte gevolgen van corona voor de psychische gezondheid
29 juni 2020 - JOGG en iResearch
Impact coronamaatregelen op kinderen en jongeren
28 mei 2020 - Unicef
Coronacrisis en kinderen en jongeren in Nederland
Bekijk meer resultaten van onderzoek naar de gevolgen van de coronatijd.