Wijkteams: maatwerk bieden binnen verschillende regels en wetten

Handelen tussen en binnen wetten

Wijkteams hebben in hun werk vaak te maken met meerdere wettelijke kaders. Als wijkteamprofessional is het niet gek als je niet precies weet met welke kaders je allemaal te maken hebt. Wat mag je allemaal wel en niet? Meestal bieden de wettelijke kaders nog steeds ruimte voor interpretatie en maatwerk. Wat kun je doen om deze ruimte te benutten?

Omgekeerd toetsen voor maatwerk

Als een casus met meerdere wetten samenhangt, helpt het om te werken met omgekeerd toetsen. Dit betekent dat het vraagstuk van de inwoner leidend is, in plaats van de kaders vanuit één specifieke wet. Als professional zoek je naar raakvlakken vanuit de verschillende wetten, om het vraagstuk zo goed mogelijk te dienen. 

Reflecteren en advies vragen

Het helpt om als team te reflecteren op de afwegingen die hierbij worden gemaakt. Het is altijd goed om elkaar als professionals te raadplegen bij vragen en twijfels over welke wet van toepassing is en wat dit betekent. Je kunt advies vragen aan collega's die kennis hebben over verschillende wetten.

Trucs tegen belemmeringen van vraaggestuurd werken

In de praktijk blijkt dat dit vraaggestuurd werken op verschillende manieren belemmerd wordt: door het ingewikkelde systeem, door professionals die elkaars logica's niet doorgronden, en door aannames over de inhoud van een wet. Veel beslissingen om maatwerk af te wijzen zijn niet per se gebaseerd op de wet, maar eerder op onderbuikgevoelens of een onjuiste interpretatie van de wet. Dat blijkt uit de publicatie Mag niet bestaat niet van het Instituut voor Publieke Waarden.

Met tien retorische trucs kun je defensief gedrag rondom maatwerk bevragen en doorbreken

Omgaan met botsende werkwijzen van samenwerkingspartners

Als wijkteam werk je altijd samen met professionals uit andere organisaties. Die werken regelmatig vanuit eigen wetgeving en kaders, die anders kunnen zijn dan die van het wijkteam. Een professional uit werk en inkomen wil bijvoorbeeld vooral stimuleren dat mensen dagbesteding hebben, vanuit de participatiewet. Het mogelijke aanbod voor een gezin is dan gericht op wat de participatiewet aanbiedt. Terwijl jij vanuit het wijkteam misschien eerst de onderliggende factoren in het gezin wil aanpakken, zoals het huishouden op orde krijgen. Iets wat misschien niet vanuit de participatiewet gefinancierd kan worden. Samen komen tot passende ondersteuning kan hierdoor lastiger worden.

Het helpt de samenwerking als professionals een beeld hebben van hoe bepaalde wetten van invloed zijn op het werk van de ander. Waarin verschilt dat, of overlapt dat met jouw eigen werk? Bespreek dit samen met andere aanbieders. Zo kunnen jullie als professionals beter van elkaar begrijpen welke afwegingen de ander heeft.

Jeugdwet is niet altijd van toepassing

Het is belangrijk om je als wijkteamprofessional te realiseren dat je niet altijd vanuit de Jeugdwet werkt, als je met kinderen en jongeren werkt. Dit maakt ook dat je vanuit andere wetten gezinnen kunt ondersteunen. Je wettelijke kaders zijn dan anders.  De Jeugdwet verplicht gemeenten om te zorgen voor een goed hulpaanbod, en een goede toegang tot die hulp. Hóe ze die jeugdhulp inrichten is aan de gemeenten zelf. Het wijkteam is een vorm om aan deze verplichtingen te voldoen, maar is geen vaststaand instituut met bepaalde rechten en bevoegdheden. Als wijkteams jeugdhulptaken krijgen, geldt dat meestal voor de invulling van onderstaande verplichtingen die de Jeugdwet aan gemeenten oplegt:

• het versterken van het opvoedkundig klimaat in gezinnen, wijken, buurten, scholen en kinderopvang;
• het adviseren over en het bepalen en inzetten van de aangewezen vorm van jeugdhulp;
• het adviseren van professionals met zorgen over een kind;
• het adviseren van kinderen, jongeren en ouders met vragen en problemen;
• het compenseren van beperkingen in de zelfredzaamheid en de maatschappelijke participatie van kinderen en jongeren.

Meer informatie

Op de pagina Wetgeving rondom jeugd vind je een overzicht van alle wetten die relevant zijn voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen.