Hoe effectief is een uithuisplaatsing?

Doen we er goed aan om kinderen uit huis te plaatsen? Dat is moeilijk te zeggen: elke situatie is anders. Wel is bekend dat een uithuisplaatsing over het algemeen minder effectief is dan we denken en een ingrijpende gebeurtenis is voor kinderen en hun ouders. Verder hebben kinderen die uit huis geplaatst worden een stabiele opvoedsituatie met toekomstperspectief nodig.

Uithuisplaatsing is beperkt effectief 

Een uithuisplaatsing kan rust en stabiliteit brengen, maar is ook ingrijpender en traumatischer voor kinderen en hun ouders dan vaak gedacht wordt. Ook is het aantal kinderen bij wie een uithuisplaatsing een positief effect heeft kleiner dan verwacht.

Of een uithuisplaatsing helpt, hangt onder andere af van:

  • de plek waar het kind gaat wonen
  • de leeftijd van het kind bij de uithuisplaatsing
  • de negatieve ervaringen die het kind heeft opgedaan
  • de kwaliteit van zorg die het kind krijgt

Welke invloed deze factoren precies hebben, is niet duidelijk. De ene uithuisplaatsing is de andere niet. Een vrijwillige plaatsing van een kind bij oma is bijvoorbeeld niet te vergelijken met een gedwongen plaatsing van een puber in een residentiële instelling.

Wat we weten

Wel is bekend dat uit huis geplaatste kinderen over het algemeen meer problemen hebben dan gemiddeld. Maar ze hebben dan ook meer meegemaakt en nemen dat mee in hun ontwikkeling. Kinderen die uit huis geplaatst zijn, krijgen in de praktijk vaak te maken met overplaatsingen. Ze krijgen ook niet altijd de zorg die ze nodig hebben. Soms zijn professionals niet deskundig genoeg voor de complexe problemen van kinderen en ontbreekt daarvan een goede gedeelde verklarende analyse. Bovendien kan repressie, bijvoorbeeld in een residentiële setting, nieuwe problematiek bij het kind veroorzaken of bestaande problematiek verergeren.

Tot slot kunnen crisisplaatsingen traumatisch zijn voor kind en ouders. Vaak is er te weinig tijd genomen voor een goed gesprek over wat er aan de hand is en wat een oplossing kan zijn. Ouders en kind hebben soms geen goed afscheid kunnen nemen en zich kunnen voorbereiden.

Wat helpt?

Ervoor zorgen dat kinderen veilig kunnen opgroeien in hun eigen gezin heeft altijd de voorkeur boven uithuisplaatsing. Door het inzetten van intensieve thuishulp en andere interventies kun je als hulpverlener een uithuisplaatsing voorkomen. Als een kind toch uit huis geplaatst moet worden, hebben zij een stabiele woonplek nodig waar zij 'zo thuis mogelijk' kunnen opgroeien met toekomstperspectief. Bijvoorbeeld in een gezinsverband of in een kleine leefgroep met een klein team van verzorgers.

Daar moeten ze een goede relatie kunnen aangaan met hun verzorgers en met de andere kinderen. En daar mogen ze blijven zolang als dat nodig is. In een positief leefklimaat en met ruimte om eigen keuzes te maken. Daarnaast is het belangrijk dat kinderen regelmatig contact kunnen hebben met hun ouders, broers en zussen. En dat ze goed onderwijs krijgen, kunnen meedoen aan naschoolse activiteiten, sociale steun ervaren en opgroeien in een warme, stabiele en voorspelbare omgeving.

Uithuisplaatsingen roepen veel vragen opRichtlijn Uithuisplaatsing voor jeugdhulp en jeugdbescherming

Foto Suzanne Bakker

Suzanne Bakker

medewerker inhoud