Leefklimaat
Er bestaan verschillende hulpmiddelen om het leefklimaat in residentiële instellingen in kaart te brengen en te monitoren.
- Kwaliteitstoolkit residentiële jeugdzorg (Nederlands Jeugdinstituut)
De 'kwaliteitstoolkit' stelt jeugdzorgaanbieders in de residentiële jeugdzorg in staat om de kwaliteit van de basiszorg te bespreken en te verbeteren. De toolkit bestaat uit Kwaliteitscriteria residentiële jeugdzorg; een vragenlijst voor jongeren; een vragenlijst voor pedagogisch medewerkers; een draaiboek voor jongeren; een draaiboek voor het team. - Inspectieteams Q4C (Stichting Alexander)
Een methode voor onderzoek en advisering in de jeugdhulp en jeugdbescherming met en door cliënten, gebaseerd op Kwaliteitsstandaarden Jeugdzorg Q4C. - Klimaatlijst, Prison Group Climate Instrument (PGCI) 14-65 jaar
Deze vragenlijst is ook beschikbaar in het Papiaments, Duits en Frans (Hogeschool Leiden/UvA). - Klimaatlijst, Group Climate Instrument for Children (GCIC)
8-14 jaar Deze vragenlijst is ook geschikt voor jongeren met een lichte verstandelijke beperking van 14 tot 24 jaar (Hogeschool Leiden/UvA/Juzt). - Klimaatlijst, Group Climate Instrument for Children (GCIC) 4-8 jaar (Hogeschool Leiden/UvA/Juzt)
Veiligheid binnen de residentiële jeugdhulp
De Veiligheidsbarometer brengt de veiligheidsbeleving in kaart van kinderen en jongeren in de residentiële en semi-residentiële jeugdhulp. Het gaat om subjectief ervaren sociale veiligheid: de mate waarin zij zich beschermd voelen in een bepaalde situatie. Op de website van Jeugdzorg Nederland zijn de barometer 10-12 jaar en de barometer 12+ te downloaden.
Movisie heeft, samen met diverse instellingen voor jeugd- en opvoedhulp, een set beleidsinstrumenten voor de residentiële jeugdhulp ontwikkeld onder de naam Veiligheid in de residentiële jeugdzorg. Het eerste instrument van de set helpt om beleid rond seksualiteit en seksueel misbruik onderdeel te maken van het algemene beleid. Het tweede instrument brengt risicofactoren in kaart die cliënten en medewerkers kwetsbaar maken voor seksueel misbruik. Het derde instrument biedt aanknopingspunten voor het omgaan met vermoedens of incidenten van seksueel misbruik. Het bevat voorbeelddraaiboeken en een mogelijke taakverdeling. Daarnaast geeft het instrument aanwijzingen voor het omgaan met het vermoedelijke slachtoffer, de beschuldigde, familie, medecliënten, medewerkers en de media.
Vaardig gedrag
De vragenlijst Taken en Vaardigheden van Adolescenten (TVA) brengt vaardig gedrag van jongeren in hun dagelijkse leefomgeving in kaart. De TVA is gericht op jongeren van 12 tot 21 jaar in instellingen voor residentiële jeugdhulp. Voor jongeren die verblijven in een justitiële jeugdinrichting is er een speciale variant, de TVA+.
De TVA is ontwikkeld omdat de meeste vragenlijsten binnen de jeugdhulp gericht zijn op probleemgedrag en niet op de vaardigheden van jongeren. Het doel van behandeling of begeleiding is echter niet alleen het verminderen van probleemgedrag, maar ook het bevorderen van vaardig gedrag.
Cliënttevredenheid en bejegening
De Exitvragenlijst, de Cliëntentoets en de B-toets zijn niet specifiek voor de residentiële jeugdhulp, maar kunnen daar wel gebruikt worden.
De Exitvragenlijst jeugd- en opvoedhulp geeft jongeren vanaf 12 jaar en hun ouders de mogelijkheid hun oordeel te geven over de effectiviteit van de hulp die zij hebben gekregen.
De Cliëntentoets kan gebruikt worden om te signaleren wat jongeren vanaf 12 jaar vinden van de kwaliteit van de zorg. De uitkomsten kunnen vervolgens gebruikt worden als basis voor interactieve cliëntenfeedback en het doorgeven van verbeteringen in de zorg vanuit cliëntenperspectief.
De B-toets brengt de bejegening van de hulpverlener jegens de cliënt in kaart. In de vragenlijst komen acht categorieën met in totaal 24 items aan bod die betrekking hebben op gedrags- en houdingsaspecten van de hulpverlener.
Meer informatie
Binnen de residentiële jeugdhulp worden ook instrumenten gebruikt om speciale problematiek vast te stellen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan een klinisch interview om een gedragsstoornis vast te stellen of een screeningsinstrument om te testen op depressieve klachten. Meer over dergelijke instrumenten is te vinden bij de betreffende onderwerpen:
