Learning Dreams: van overlevingsstand naar toekomstperspectief

Waar droomde jij van als kind? Veel mensen stellen zichzelf die vraag niet meer. Zeker niet als je in de overlevingsstand staat als gezin. Dan is er weinig ruimte voor dromen en leren. Terwijl juist die twee dingen volgens Karen Bos, oprichter van Learning Dreams Nederland, belangrijk zijn voor de ontwikkeling van een kind. 'Iedereen wil leren. Die drang zit in ons allemaal. Als we weer durven dromen, komt leren vanzelf.'

Loskomen van een verouderd systeem

Karen komt uit de zorg en welzijn, waar ze vele professionals ontmoette met een enorme passie voor hun werk. 'Maar het werkveld zat vast in verouderde systemen, zonder jonge mensen en met weinig ruimte voor vernieuwing.' Dat moest volgens Karen anders: werken vanuit dromen en motivatie, in plaats van aandacht voor problemen en tekorten.

In plaats van hulpverlening die komt en gaat, wilde Karen bouwen aan duurzame relaties waarin mensen gezien en gehoord worden. 'Vanuit die gedachte richtte ik Stadslink op. Dit is een organisatie die mensen ondersteunt bij het waarmaken van hun dromen en ambities, door zich te richten op hun talenten en verbinding in de stad.'

Een gedeelde visie over leren en dromen

Toen Karen Stadslink oprichtte, wees iemand haar op Learning Dreams, een aanpak uit de Verenigde Staten die precies aansloot bij haar visie. 'Ik hoorde over Dr. Jerry Stein, verbonden aan de University of Minnesota, en wat hij vertelde raakte me meteen. Hij werkte vanuit dezelfde visie op mensen in achterstand: dat leren en ontwikkelen in iedereen zit, als je maar weer leert dromen.' Ze zocht contact met professor Stein. Dat telefoongesprek was het begin van een jarenlange samenwerking.

Samen leren

'Learning Dreams is niet zomaar een goedbedoeld initiatief', legt Karen uit. 'Het werd ontwikkeld aan een universiteit en is stevig onderbouwd. De eerste resultaten in de VS waren veelbelovend: minder schooluitval, meer betrokkenheid van gezinnen.' En hoewel de situatie in Nederland anders is dan in Amerika, werkt de aanpak ook hier. 'In Amerika werkte Learning Dreams eerst met betaalde krachten, in Nederland met vrijwilligers. Ondertussen leren we nog steeds van elkaar. Jerry was de master, ik de leerling. Nu leren we samen.' 

Eerst de ouder, dan het kind

Veel gezinnen die deelnemen aan Learning Dreams leven in een situatie waarin 'meedoen' niet vanzelfsprekend is. Armoede, stress en een gebrek aan vertrouwen in instanties zorgen ervoor dat dromen ver weg voelen. 'We moeten af van het idee dat het aan de ouders ligt. Vaak is het systeem om hen heen niet uitnodigend', zegt Karen. 

'En als leren thuis niet meer plaatsvindt, kun je op school van alles proberen, maar dan komt het niet binnen bij de kinderen', legt Karen uit. 'Daar zit de kern van Learning Dreams. We beginnen bij de ouders. Als zij weer voelen hoe leuk het is om te leren, ontstaat thuis een sfeer van nieuwsgierigheid en ontwikkeling. Dat heeft direct invloed op de kinderen.'

Het vlammetje aanwakkeren

'Via workshops in buurtkamers en scholen maken ouders kennis met hun eigen dromen. Waar droomde je vroeger van? Wat zou je doen als geld geen probleem was? Soms duurt het even voordat het vlammetje weer aanwakkert. Maar als het eenmaal brandt, ontstaat er ruimte voor groei — voor ouder én kind.'

Na de eerste kennismaking volgen deelnemers een groepstraject of krijgen ze een coach: een vrijwilliger of professional die getraind is in de methode. Die begeleiding kan een hele tijd duren. 'Het is geen quick fix', benadrukt Karen. 'Juist een langdurige, positieve ondersteuning maakt het verschil. Veel mensen missen zo'n relatie in hun leven. Het commitment is groot. Vaak is die coach de enige volwassene die op een positieve manier verbonden is aan dat gezin.'

Het gaat niet om de haalbaarheid

De methode bestaat uit verschillende stappen en bij elke stap zijn tools beschikbaar. Zo werken ze met droom- en obstakelkaarten om dromen om te zetten in haalbare acties. 'Of het nu gaat om een rijbewijs halen, een opleiding volgen of een cateringbedrijf starten – het begint allemaal bij dromen. Bij obstakels wordt het eigenlijk pas echt interessant, want dan gaat het over doorzetten.'

'We hadden iemand die wereldverbeteraar wilde worden – zij ging rechten studeren. En iemand die astronaut wilde worden, die bezoekt nu ruimtevaartorganisaties. Niet alles hoeft direct haalbaar te zijn. Maar het gaat om het leerproces. Dat je voelt: ik mag dromen. En ik kan iets proberen.'

De kracht van een lerend netwerk

Learning Dreams verbindt dromen daarna aan mensen. 'We kijken: wie kan jou verder helpen? Iemand uit je familie, de buurt? Zo bouwen we samen een lerend ecosysteem. Een moeder die droomt van een eigen cateringbedrijf, krijgt hulp bij de zakelijke kant. Iemand met interesse in gezond eten wordt vrijwilliger in de buurtmoestuin.'  

Starten vanuit mogelijkheden

De aanpak werkt, juist omdat het start vanuit mogelijkheden. 'We praten niet over hulpvragen, maar over dromen', legt Karen uit. 'Je mag best vertellen waar je mee zit. Maar we kijken altijd vooruit: wat wíl je? Wat is een volgende stap?'

Het draait volgens Karen om verbinding: tussen mensen, binnen wijken en mogelijkheden die de stad al biedt, en vooral tussen iemands droom en de eerste stap richting die droom. 'Dit proces creëert een cultuur van leren en jezelf ontwikkelen binnen het gezin, waar ouders en kinderen samen ontdekken, oefenen en groeien. Zo ontstaat een sterke basis waardoor kinderen beter leren, ook op school. We willen hiermee mensen verder helpen in de samenleving: van overlevingsstand naar toekomstperspectief.'

Tips voor professionals

Hoe kun je als professional gezinnen helpen om weer te gaan dromen en leren? Karen Bos deelt praktische tips, gebaseerd op haar ervaringen. Ze laten zien hoe je gezinnen kunt ondersteunen als het leven ingewikkeld is.

Werk vanuit de droom, niet het probleem

Start met de vraag: Waar droomde je vroeger van? Dat levert vaak meer op dan focussen op wat er misgaat. Gebruik dromen als ingang om motivatie, leerplezier en perspectief aan te wakkeren, vooral bij mensen in een overlevingsstand.

Begin bij de ouders

Richt je niet alleen op kinderen, maar juist ook op ouders: als zij leren dromen en groeien, heeft dat directe invloed op de kinderen. Een leercultuur thuis ontstaat wanneer ouders zelf weer zin krijgen om te leren.

Werk met mensen die actief zijn in de wijk

Zoek aansluiting bij bestaande netwerken zoals buurtkamers, schoolpleingroepen, jongerenwerk of ROC's. Sluit aan bij wat er al leeft en organiseer geen 'nieuw' aanbod dat losstaat van de praktijk.

Zet positieve, langdurige relaties centraal

De coach (vrijwillig of professioneel) is vaak de enige stabiele en stimulerende volwassene in het leven van een gezin. De rol van de coach is: aanmoedigen, begeleiden, niet veroordelen. Altijd gericht op: Wat is de volgende stap?

Bouw aan een lerend ecosysteem in de buurt

Betrek het informele netwerk van de deelnemer. We hebben andere mensen nodig om te kunnen groeien. Laat mensen ontdekken wie in hun omgeving kan helpen. Denk bijvoorbeeld aan buren, familie of vrienden.

Maak stappen klein en haalbaar

Dromen mogen groot zijn, maar de weg ernaartoe is opgebouwd uit concrete, realistische en kleine stappen.

Thibaut Coenegracht

Thibaut Coenegracht

medewerker inhoud
t.coenegracht [at] nji.nl