Puber | Naar het voortgezet onderwijs: wat verandert er?

Schoolkeuze

Aan het eind van de basisschool ga je samen met je kind op zoek naar een middelbare school. Welke school past bij je kind? Naar welke school zou je kind willen?  

De basisschool geeft een advies voor het niveau van je kind. En het is ook belangrijk wat je kind zelf graag wil. Dit kan nog moeilijk zijn voor kinderen. Er zijn veel beroepen die zij nog niet kennen. En het is moeilijk te voorspellen hoe een kind zich ontwikkelt. Wel merk je op deze leeftijd vaak al wel wat bij je kind past. Wil je kind graag iets doen of maken? Of vooral veel weten en over dingen nadenken? Praat hierover met je kind, luister wat je kind wil en neem je kind serieus.   

Brede brugklas 

Kinderen zijn nog jong als ze een schoolniveau kiezen. Het kan fijn zijn om de keuze nog even uit te stellen. Dan heeft een kind meer tijd om zich te ontwikkelen en te kijken wat goed past. Sommige scholen hebben een brede brugklas. Dat betekent dat kinderen met verschillende niveaus bij elkaar in de klas zitten. Pas na één of twee jaar wordt het niveau van je kind gekozen.  

Open dagen en meeloopdagen 

Als je kind in groep 7 of 8 zit, kun je naar open dagen en meeloopdagen gaan. Je kunt dan de school bekijken. Je ontmoet docenten en je hoort welke vakken je kind op school krijgt. En je ziet andere leerlingen en hun ouders. Je hoort hoe de school omgaat met afspraken en regels. En met vrijheid en eigen verantwoordelijkheid. Ook wordt verteld welke activiteiten buiten school worden georganiseerd. En welke ondersteuning er is.  

Inschrijven of loten voor school 

In veel regio's kun je je kind inschrijven bij de school naar keuze. In grote steden moet je meerdere scholen opgeven. Daarna wordt geloot op welke school je kind wordt toegelaten. De basisschool vertelt je hier meer over.  

Informatie over verschillende scholen in jouw buurt vind je op open dagen, op websites en in folders van scholen. Je kunt ook een overzicht van scholen vinden in de VO-gids. Meer informatie over het kiezen van een middelbare school vind je op Oudersenonderwijs.nl . 

Wat verandert er sociaal en mentaal?  

De overstap naar de middelbare school is voor veel kinderen spannend. De school is vaak verder weg en ze moeten de route naar school leren kennen. Vaak is de school veel groter dan de basisschool. Er zijn meerdere leraren. Je kind komt in een nieuwe klas en alle kinderen moeten wennen aan elkaar. Ook zijn er vaak digitale systemen en apps die je kind moet leren kennen. En je kind krijgt veel nieuwe informatie. 

Veel kinderen moeten wennen aan deze overgang. Ze hebben tijd nodig om hun weg te vinden. Je kunt je kind hierbij helpen. Vaak staat er informatie op de website of app van school. Zoek hier samen informatie op. Bespreek samen wat je kind moet meenemen naar school, en pak samen de schooltas in. En vertel je kind dat het heel normaal is om het spannend te vinden.  

Nieuwe klas 

In een nieuwe klas moeten kinderen wennen aan elkaar. Sommige kinderen zijn al echte pubers. Andere kinderen zijn nog wat speelser. Alle kinderen vinden het spannend, maar iedereen reageert er anders op. Sommige kinderen gaan stoer doen. Andere kinderen zijn nog wat stil in het begin.  

Soms kennen kinderen al een paar kinderen in de nieuwe klas. Dat is fijn, want dan is niet alles nieuw. Andere kinderen kennen nog niemand. Dan is het extra spannend. Sommige kinderen hebben snel nieuwe vrienden. Anderen moeten wat langer wennen. Het kan fijn zijn voor je kind om af te spreken met vrienden van de basisschool. Dat is vertrouwd en het kan fijn zijn om ervaringen uit te wisselen. 

Veel scholen beginnen met een introductieweek. Het doel is dat kinderen elkaar snel leren kennen. Ook kunnen ze samen wennen aan de regels en afspraken van de nieuwe school.

Wennen aan meer zelfstandigheid

Op de middelbare school gaan kinderen vaak op een andere manier leren. Ze worden zelfstandiger. Je moet als leerling zelf het leslokaal vinden. Je moet bedenken welke boeken je nodig hebt in de les. En wat je moet voorbereiden voor de les. Je kind moet huiswerk gaan maken en leren voor toetsen. Hiervoor is voorbereiding en planning nodig.  

Moeite met plannen 

De meeste pubers hebben moeite met plannen. Ze overzien vaak niet de gevolgen van hun keuzes en gedrag. Zeker aan het begin van de middelbare school weten veel kinderen nog niet goed hoe ze bijvoorbeeld voor een proefwerk moeten leren. Ook stellen ze hun huiswerk vaak tot het laatste moment uit. Soms weten ze niet hoe ze moeten beginnen of wat er precies wordt verwacht.  

Hoe kun je je kind helpen?  

Bekijk samen wat je kind moet doen voor school. Zo krijgt je kind overzicht. Het werkt beter als je kind elke dag een kwartier leert, in plaats van in één keer alles tegelijk. Help je kind met een planning maken. En help je kind zich daaraan te houden. Laat je kind daar zelf over meedenken. Dan voelt het zich zelfstandig. Soms moet je kind eerst zelf proberen en merken dat het niet goed gaat. Daar leert het ook van. Verwacht niet meteen te veel van je kind. Leren gaat in stapjes. Ook leren plannen.  

Meer hierover lees je op de pagina School: leren en zelfstandig werken. 

Je kind ontwikkelt tijdens de puberteit het zelfstandig worden. Daarbij hoort het loskomen van ouders. Daarom heeft je kind misschien geen zin in jouw hulp. Veel ouders vinden het lastig om een balans te vinden tussen 'bemoeien' en 'loslaten'. Je met je kind bemoeien hoort bij het opvoeden. Het is ook belangrijk je puber los te laten. Bijvoorbeeld door per schoolperiode samen een huiswerkschema te maken en het je kind het zelf te laten doen zodra dat kan. Het is fijn als je kind de kans krijgt om te leren, met vallen en opstaan. 

Nieuwe vakken, nieuwe woorden

Op de middelbare school krijgt je kind vaak ook nieuwe vakken, met veel nieuwe kennis en nieuwe woorden. Bijvoorbeeld de naam van gereedschappen in het technieklokaal. Of nieuwe woorden voor het vak economie. Ook wordt er meer moeilijke taal gebruikt. Bijvoorbeeld zinnen als 'beschrijf wat de kenmerken zijn van ….'. Dit kan even wennen zijn. Je kind moet niet alleen nieuwe kennis leren, maar ook wennen aan de soort vragen.  

Alle nieuwe woorden zijn extra moeilijk voor jongeren die moeite hebben met taal. Zij hebben meer tijd en uitleg nodig, zodat zij de nieuwe informatie en de opdrachten van leraren kunnen begrijpen. 

Als je merkt dat je kind niet goed begrijpt wat het moet doen, bekijk dan samen de vragen. Leg het uit, of zoek samen woorden op die jullie niet kennen. Op veel scholen wordt in de brugklas veel geholpen bij 'leren leren'. En vaak kan een kind hier extra steun bij krijgen. Bespreek dit met een mentor of coördinator. 

Onzekerheid en puberteit  

Vanaf ongeveer 10 jaar komen kinderen in de puberteit. Hierdoor kan je kind onzeker worden. Het kan aan zichzelf gaan twijfelen. Op school ziet je kind leerlingen die ouder en zelfverzekerder zijn. Ze hebben hun eigen taal, kledingstijl en muziek. Dat is spannend en verwarrend. Misschien wil je kind daarbij horen en is je kind druk bezig om van alles te ontdekken. 

Pubers willen graag nieuwe ervaringen opdoen en nieuwe dingen ontdekken. Maar ze blijven ook nog graag in het vertrouwde kinderleven. Dan kunnen ze nog even spelen. En ze hoeven zich geen zorgen te maken over wat anderen vinden.  

Soms voelen kinderen dat ze goede cijfers moeten halen. Ze kunnen ook 'sociale prestatiedruk' voelen. Dat betekent dat kinderen graag willen dat anderen hen leuk vinden. En dat ze bij een groep horen.  

Jongeren vergelijken zich veel met anderen. Ze vergelijken zichzelf ook met wat ze op sociale media zien. Als je kind daar last van heeft, kan dat zorgen voor onzekerheid, stress, slechter slapen en frustratie. Op de pagina Omgaan met prestatiedruk vind je informatie en tips. 

Betrokkenheid bij school

Het is goed om als ouder betrokken te zijn bij wat er op school gebeurt. Op de middelbare school weet je waarschijnlijk minder wat er gebeurt dan op de basisschool. Bespreek af en toe met je kind hoe het gaat. Vraag of je kind de weg al weet te vinden. En hoe het gaat met plannen. Sommige kinderen vertellen veel. Andere kinderen willen het liever zelf uitzoeken. 

Veel scholen organiseren ouderavonden. Hier kom je meer te weten over de school en hoe het gaat met je kind. Ook heb je als ouder gesprekken met de mentor van je kind. Als je je ergens zorgen over maakt, kun je dit met de mentor van je kind bespreken.  

Videobeschrijving 

Video bekijken? Dan vragen we je eerst toestemming te geven voor het plaatsen van marketing cookies door derden. Of bekijk de video via https://www.youtube.com/watch?v=wXN-stktEOY&t=4s

Marketing cookies accepteren

Videobeschrijving

Hoe blijf je betrokken bij de middelbare school van je kind?