De vijf functies van een onderwijs-zorgarrangement

Een onderwijs-zorgarrangement kan één of meerdere functies hebben: terugleiden, opbouwen, versterken, aanpassen en doorleiden. Denk aan een uitgevallen leerling die moet worden teruggeleid naar het onderwijs, of een leerling met concentratieproblemen die een andere dagstructuur nodig heeft. Hieronder belichten we een aantal functies nader.

1. Terugleiden

Deze arrangementen zijn bedoeld om uitgevallen kinderen en jongeren weer terug in het onderwijs te krijgen. In of buiten de onderwijssetting wordt een tijdelijke voorziening (het onderwijs-zorgarrangement) geboden, met het doel de leerlingen klaar te maken voor een onderwijsleersituatie of leerwerktraject. Onder andere trainingsgroepen en bovenschoolse voorzieningen zijn voorbeelden van onderwijs-zorgarrangementen gericht op terugleiden.

2. Opbouwen

Deze arrangementen zijn voor kinderen en jongeren die nog nooit of niet langdurig hebben deelgenomen aan onderwijs, of een schoolfobie hebben ontwikkeld. De onderwijsdeelname moet zorgvuldig worden opgebouwd; de leerlingen kunnen niet direct volledig instromen. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Opbouwen van onderwijsuren
  • Overgang en nazorg vanuit bijvoorbeeld dagbehandeling of een langdurige ziekenhuisopname

Bij het terugleiden of opbouwen krijgen kinderen tijdelijk en/of gedeeltelijk onderwijs op een andere locatie. Het ministerie van OCW schreef twee brochures die de maatwerkmogelijkheden in het onderwijs uiteenzetten.

  • Bekijk de brochure voor passend onderwijs
  • Bekijk de brochure voor het voortgezet onderwijs

3. Versterken

Deze arrangementen zijn erop gericht om kinderen en jongeren binnen het onderwijs goed te laten functioneren. De ondersteuning wordt geboden in de klas, maar kan ook vorm krijgen door de schoolse situatie af te wisselen met activiteiten buiten de klas. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Jeugdhulp of zorg in de klas voor ondersteuning van een of meerdere leerlingen.
  • Arrangementen die onderwijs afwisselen met activiteiten begeleid door een jeugdhulpmedewerker.
  • Achtervang in de school door een jeugdhulpmedewerker.

4. Aanpassen

Deze arrangementen focussen zich op leerlingen die een aangepaste onderwijsleersituatie nodig hebben. Denk aan het pedagogisch-didactisch klimaat, de groepsgrootte of een minimaal aantal uren onderwijs. Jeugdhulp en onderwijs zijn meestal samen verantwoordelijk voor het begeleiden van deze groep. Bij ernstige, chronische problematiek is een structurele aanpassing van de onderwijssituatie vereist. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Auti-klas (klas voor kinderen met autisme)
  • Structuur- en veiligheidsgroep

5. Doorleiden

Deze arrangementen ondersteunen breukvlakken in de schoolloopbaan en de overgang naar arbeid of dagbesteding. Ze zijn relevant voor kinderen en jongeren die dit soort overgangen niet zonder begeleiding aankunnen. De benodigde zorginzet varieert per kind. Denk bijvoorbeeld aan:

  • Arrangementen onder begeleiding van jeugdhulp in bijvoorbeeld de dagbesteding.
  • Jobcoaches/stagebegeleiders met een gespecialiseerde pedagogische achtergrond.
  • Doorleiden naar arbeid met inzet van jeugdhulp.
Vincent Fafieanie